İmamoğlu’nun yolu

İmamoğlu, 2024’te 2019’daki başarısını tekrarlarsa CHP’de rakipsiz olur ve 2028’de yapılacak olan cumhurbaşkanlığı seçimi için adaylığını da büyük ölçüde garantiler. Fakat eğer kaybederse, şimdilik işlemekte olan Özel-İmamoğlu tandemi çöker ve CHP’de çarşı yeniden karışır.

İmamoğlu’nun Yolu

İmamoğlu, 2024’te 2019’daki başarısını tekrarlarsa CHP’de rakipsiz olur ve 2028’de yapılacak olan cumhurbaşkanlığı seçimi için adaylığını da büyük ölçüde garantiler. Fakat eğer kaybederse, şimdilik işlemekte olan Özel-İmamoğlu tandemi çöker ve CHP’de çarşı yeniden karışır.

Hazin son

Kılıçdaroğlu devri sona erdi. Genel bir değerlendirme yapıldığında, bu devrin başarılı olduğu söylenemez. Kılıçdaroğlu, 22 Mayıs 2010’da CHP Genel Başkanı oldu ve onun yönetimindeki CHP, o tarihten bugüne kadar yapılan beş genel seçim, iki yerel seçim, iki halk oylaması ve üç cumhurbaşkanlığı seçimini kaybetti.

Yargıda iç savaş

AK Parti’de birbirinden farklı iki tavır var. Bir yanda “milli” ibaresini bir sopa gibi kullanan bir grup var. Çok cevvaller, lafı eğip bükmüyorlar; doğrudan Yargıtay’a kol kanat gerip AYM’ye had bildiriyorlar. Diğer yanda ise, hukuki bir çizgide durmaya çalışan bir grup bulunuyor. Onlar ise Yargıtay'ın bu kararından da, yargıdaki bu çatışma halinden de, daha genelde MHP'nin yargıdaki etki ve ağırlığından da rahatsızlık duyuyorlar. İlkine göre bu ikinci grubun zaafı, karnından ve ortaya konuşma

Milliyetçi Siyonizm

Milliyetçi Siyonizm; kimseyi anlamak ve kimseyle uzlaşmak gibi bir dert taşımıyor, doğruluğundan zerre şüphe duymuyor ve düşman gördüğüne her kötülüğü yapma hakkını kendinde buluyor. İşte dünya tam bir aydır, bu milliyetçi Siyonizm’in ne kadar büyük bir felakete yol açtığını tecrübe ediyor.

Hukuk yoksa devlet de yok!

Mahkeme kararlarının etkili bir şekilde tatbiki, hukuk devletinin olmazsa olmazıdır. Anayasa hükümlerini yorumlayan AYM’nin kararlarının kale alınmadığı bir yerde Anayasadan da, hukuktan da, devletten de bahsedilemez. Zühtü Arslan, “Anayasa Mahkemesinin İhlal Kararlarının Etkileri” başlıklı bir konuşmasında, devleti devlet yapan unsurun hukuk olduğuna dikkat çekerken Platon ve Sokrates’e atıf yapar. Platon, iyi işleyen mahkemelere sahip olmayan bir devletin devlet olma vasfını kaybedeceğini söy

“Hocaların Hocası”

Ergun Özbudun, Türkiye siyasetinde asker ve vesayet, güçlü devlet ve zayıf sivil toplum, siyasi partiler ve parti sistemi, anayasa yargısı ve demokratikleşme gibi kritik mevzuları, karşılaştırmalı bir yöntemle, analitik bir temelde ve güçlü bir teorik çerçeveyle inceleyen onlarca eser vermiştir. Onun bu eserlerine nüfuz etmeden, Türkiye’deki siyasetin dününü ve bugününü hakkıyla anlamak olası değildir.

Erdoğan Hamas için neden böyle konuştu?

Erdoğan’ın HAMAS açıklaması, kızgınlıkla, duygusallıkla, kendiliğinden yapılmış bir açıklama değil; üzerinde düşünülmüş, yazıya dökülmüş, içeriye ve dışarıya dönük hedefleri olan siyasi bir atak bu. Fakat bu atağın içerde de dışarıda hedefi tutturması düşük ihtimal. Çünkü: İçeride, evet, Filistin toplumsal duyarlılığın yüksek olduğu bir mesele; ama bu duyarlılığının HAMAS’a toptan bir kefilliği içerdiği şüpheli. Filistin’in yanında durmak ve İsrail’in zulmünü kıyasıya eleştirmek ile HAMAS’a “mü

Tarihin yanlış tarafı

Holokost, Batı’nın sadece geçmişini değil bugününü de ipotek altına alıyor. Batı, boynunda taşıdığı soykırımın asli ve ferî faili olmanın utancını, maalesef, başka bir soykırıma el vermekle gidermeye ya da telafi etmeye çalışıyor. Kendi günahının bedelini Filistinlilere ödetirken, yeni ve affedilmez başka bir günahın sahibi oluyor.

Gerileme devri

7 Haziran 2015, HDP/HEDEP için bir yükselme devriydi. Akabinde, kötü tercihlerle bir duraklama dönemine girildi. Hâlihazırda ise HDP/HEDEP, bir gerileme devrinin içinde bulunuyor. Ve gelen sinyaller bu gerilemenin daha da derinleşme ihtimalinin yüksek olduğunu gösteriyor.

Yeni Anayasa ve demokratikleşme potansiyeli

Türkiye’de hâlihazırda bir anayasa yapmak için gerekli koşulların var olmadığı, iktidarın mer’i anayasaya bile riayet etmediği ve muhaliflerin baskı altında tutulduğu söylenebilir. Doğrudur. Bu noktada mahir bir muhalefete düşen, iktidarın niyetlerinden bağımsız olarak, anaysa tartışmasını şikâyetçi olunan hususları değiştirmek için kullanabilmesidir.

Yol ayrımı

PKK’nin şiddeti devam ettiği müddetçe HDP’nin Türkiye siyasetinde bir cazibe merkezi olmasının bir imkânı yoktur. PKK’nin Türkiye karşıtı sert tutumu sürdükçe, HDP’nin Türkiyelilik söyleminin ne bir inandırıcılığı kalır ne de bir alıcısı olur. PKK’nin her eyleminde, toplumun büyük bir çoğunluğu HDP’ye yönelir. Bütün bunlar HDP’nin bir yol ayrımında olduğunu anlatır. İstese de istemese de, kabul etse de etmese de artık şartlar HDP’ye bir yol ayrımını dayatıyor.

Adalet Nedir?

Mutlak bir adalet yoktur. Zira insan aklı yalnızca göreceli değerleri kavrayabilir ve bir şeyin adil olup olmadığını tayin ederken kendi değerlerine göre bir yargıda bulunur. Ama bu yargı, zıt bir değer yargısı olasılığını dışlayamaz. “Mutlak adalet, irrasyonel bir idealdir.”

Kadı kızının kusuru

Millet İttifakı’nın ikinci büyük partisi İYİP’in Genel Başkanı Meral Akşener de, seçmenlere açıklama yapma borcu olanlar arasında –Kılıçdaroğlu ile birlikte- ön sırada bulunuyordu. Ancak Akşener de uzun bir süre suskun kaldı ve parti adına görüşler onun kurmayları tarafından dile getirildi. Ama Akşener 26 Ağustos’ta ağzını bir açtı açtı. Artık Akşener’i durdurabilene aşk olsun! Akşener’in beyanlarıyla muhalefetin itibarı giderek daha çok aşınıyor ve bu da hem geçmişe hem de geleceğe taalluk edi

Sahada Olan Sahada Kalmaz

Futbol, hem siyaseti etkileyebilir hem de siyaset için kullanılabilir. Dolayısıyla diktatörlük ile yönetilenden demokratik olanına kadar her ülkede siyaset, belli amaçlara ulaşmak adına, futbolla içli dışlı bir ilişki kurdu, kuruyor ve gelecekte de kurmaya devam edecek.

Kurbanlık koyun

On yıllar önce rahatlıkla konuşulan konular, bugün ya konuşulmaz oluyor ya da konuşanın başına olmadık işler geliyor. Tanrıkulu örneğinde olduğu gibi bir milletvekili dahi, hem de mahkeme kararlarına atıf yaptığı bir konuşmasından ötürü siyasi ve hukuki cendereye alınırsa, ne tarihten bir ders çıkarılır ne de müspet manada herhangi bir mesafe alınabilir. O vakit de geçmişin yükünden kurtulmak mümkün olmaz ve tarihin tekerrür etme ihtimali artar. Zira “geçmiş”, her zaman “geçmiş” olarak kalmaz.

Kerkük ateşi

KDP; Irak Meclisi’nde temsil edilen bir parti; Kerkük’te milletvekili, Irak hükümetinde bakanları var; dolayısıyla KDP’nin Kerkük’teki binasına dönmesi ve Aralık ayında yapılacak İl Meclis Seçimleri için faaliyetlerde bulunmasından daha doğal normal şey olmaz. Ancak bazı güçler¸ Kürtlerin Kerkük’teki nüfuzlarını artıracak bu gelişmeden rahatsızlık duyuyor ve KDP’nin Kerkük’te varlık göstermesine itiraz ediyorlar. Irak ve Kerkük üzerindeki kontrolünü korumak isteyen İran ve İran’a yakın Iraklı g

Ortaya karışık

Yeni bir yol bulmak ya da yeni bir yol açmak, öyle söylendiği kadar kolay olmuyor; risk almayı ve kararlı olmayı gerektiriyor. İYİ Parti’de ise o emareler yok; bu nedenle parti herhalde bir süre daha ortaya karışık bir şekilde devam edecek.

Akşener’in açmazı

Akşener, bir açmazda; ya seçimlere kendi başına girip mutlak bir başarısızlığa uğrayacak ya da içine pek de sindiremediği bir ittifakın içine girecek. Muhtemelen başarısızlığın yıkıcılığıyla uğraşmak yerine gerçekte kırgın olduğu ve kurtulmak istediği ittifakı ehveni şer görecek. Doğrusu başka da bir şansı yok! Bugünlerdeki yüksek sesi belki olası ittifak pazarlığında elini yüksek tutmak için olabilir ama muhataplar da o elin artık o kadar güçlü olmadığını biliyor.

Hayali Cemaatler

Benedict Anderson’un 1983 tarihinde yayınlanan ‘Hayali Cemaatler’ kitabındaki temel tezi, milliyetçilik kadar milletin de, 18’inci yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkan özel kültürel yapımlar olduğudur. Elbette bu tez, hemen bir sorunun yanıtlanmasını gerektirir: Bu özel kültürel yapımların daha önce ya da daha sonra değil de bu tarihte ortaya çıkmasının hikmeti nedir?

Yükselen milliyetçilik!

Yüzde 20 civarlarında dolaşan bir milliyetçi seçmen tabanı var. Yeni bir durum değil bu; 1999’dan beri bu seçmen her seçimde farklı parti amblemleri altında buluşsa da kendisini belli ediyor. Mayıs 2023’e bu arka plandan bakıldığında görülen şu: 2018’de MHP ve İYİP’in toplam oyları % 21’e tekabül ediyordu. 2023’de MHP, İYİP ve ZP’nin, yani üç milliyetçi partiyi tercih eden seçmenlerin oranı % 22 oldu. Dolayısıyla iki seçim arasında bir puanlık bir fark var. Yani seçimlerde milliyetçiliğin –üzer

Bir ömür “Her şey çok güzel olacak” ile geçmez!

CHP’de genel başkanlık düğümünün, Ekrem İmamoğlu’nun yaptığı son açıklamayla çözüldüğünü söylemek mümkün. İmamoğlu, eğer 2024’te İBB Başkanı sıfatını muhafaza ederse, muhalefetin kanadın en kuvvetli ismi haline gelir. İmamoğlu’nun hedef çıtasını artık daha yüksek bir noktaya koyduğu, CHP Genel Başkanlığına değil Cumhurbaşkanlığına, söylenebilir. Peki, İmamoğlu’nun diğerlerinden ayırt eden bir fikri var mı? Hayır, yok. Onu gördüğünde seçmenin kafasında beliren bir düşünceden söz edilebilir mi? H

Demirel (I): “Ben Sizin Istırabınızın Çocuğuyum”

Tanıl Bora, yaklaşık 600 sayfalık Demirel adlı eserinde; bir yandan Demirel’in 1924’te başlayıp 2015’te sona eren serüvenini gözler önüne sererken, diğer yandan da bize Türkiye’nin bir asırlık hikâyesini, bu hikâyede rol alan belli başlı aktörleri, siyasetteki değişim ve süreklilik noktalarını sunuyor.

Demokratik Cesaret

İmamoğlu, ancak toplumsal kabul oranını artırdığı ölçüde, partisinin mensuplarının tercihini kendi yönüne çevirebilir. Halkta ne kadar destek görür ve siyasetini ne kadar halka mal ederse, tabanı da o kadar kendi yanına çekebilir. Ama İmamoğlu’nun bu vaziyetin gereğini yerine getiren bir siyaset izlediği söylenemez. En azından bugüne kadar!

Asıl ihtiyaç: Türklerin Türkiyelileşmesi

Türk Dil Kurumu, Türkiyeli kelimesini sözlüğe ekledi ve bu da küçük bir depreme sebebiyet verdi. Türkiyeli kelimesi için TDK, “Türkiye’de yaşayan halk ve bu halkın soyundan olan kimse” tanımını yaptı. Nihayetinde TDK, Türkiyeli’yi sözlükten çıkardı. Peki, ne oldu? Türkiyeli kelimesi berhava mı oldu? Anlamını mı kaybetti? Sözlükten çıkarıldı diye hükmünü mü yitirdi? Hayır, öyle olmadı. Kelime hayatiyetini koruyor, mühim tartışmalarda başköşede oturmaya devam ediyor. Ama bu olan bitenden çıkarabi

İçerikten yoksun bir değişim

CHP’de içerikten yoksun bir değişim tartışması yapılıyor. “Değişim” kavramının cazibesinden ötürü herkes, hatta fiili olarak değişime karşı duranlar bile, değişimden yana olduğunu belirtiyor ama bu değişimin yöntemi ve muhtevası hakkında kallavi tek bir laf etmiyor.

CHP’de üç ihtimal

CHP’nin ilerlemesi ise, ancak toplumla kucaklaşma çizgisini derinleştirmekle olabilir. Kılıçdaroğlu’nun CHP’yi, uzak durduğu kesimlerle yakınlaştırma çabası, bu çerçevede son derece büyük bir önem taşır. Ama görünen o ki, bu yeterli olmadı. CHP’nin tarihsel bagajı, bu konuda daha incelikli, daha derinlikli ve daha yoğun bir çabayı gerekli kılıyor.

“İnsansak insanlığımızın gereğini yapacağız”

Bu yazıyı yazarken İzzet Akyol ile konuştum. O, bana Hollanda’da mülteciler için koalisyonu yıkan D66 lider Kaag’ın yanı sıra mülteciler konusunda takdire şayan bir siyaset izleyen bir başka partiden, Christian Union’dan (CU – Hıristiyan Birliği) bahsetti. İktidarın en küçük ortağı olan bu partinin lideri de bir kadın; Mirjam Bikker. Ülke genelinde oyu % 3-4’lere tekabül eden CU’nun seçmenlerini dindar Protestanlar oluşturuyor. Bırakın yabancıları ve Müslümanları, Katolik ve seküler Hollandalıl

Esas sınav

Mevcut şartlar altında HÜDA PAR, HDP’nin yerine ikame edilemez. HDP’nin bu noktada bir telaşa düşmesine hacet yok! Ama HDP’nin gerçekten endişelenmesi ve üzerinde uzun boylu düşünmesi gereken bir mesele var. O da, HDP’nin dindar-muhafazakâr Kürt seçmenlerle kurduğu ilişkinin zayıflığı ve bu seçmende HDP algısının olumsuzluğudur.

Slogandan ötesi

Mutlak iktidar aleyhtarlığı, HDP’ye birçok maliyet üretti. Evvela HDP’nin siyaset alanını daralttı. İktidar baskısı, HDP’nin sağlıklı bir muhasebe yapmasını engelledi. HDP’nin de bütün enerjisini iktidar karşıtlığına harcaması, HDP’nin seçmenine yeni bir söz söylemesini imkânsız kıldı. 2015’ten beri HDP’nin bütün siyasetini birkaç sloganın içine sığdırmak mümkün: “Seni başkan yaptırmayacağız”, “Faşizme geçit vermeyeceğiz”, “Tek adam rejimini/Diktatörlüğü yıkacağız.”

“DEVA” bulmaz bir kibir

Gelecek Partisi (GP) ve DEVA Partisi, şimdiye kadar üç duraktan geçtiler. İlk iki durakta DEVA, ya binmesi gereken treni kaçırdı ya da yanlış trene bindi. Zannımca bu son durakta da aynı hatayı yapmak üzere; eğer sürekli tren kaçırır veya yanlış trene bilet keserseniz, menzile ancak rüyanızda varabilirsiniz.

Bir sonraki mukadder yenilgi

Kendi içiyle meşgul olmaktan dışarıya dönemeyen CHP, topluma zaman ayıramıyor, toplumun taleplerine kulak kesilemiyor, bunlara politikalar da üretmiyor ve tabiatıyla seçimleri de kaybediyor. Hal ve gidişatta bir değişiklik olmazsa, ki çok zor, Türkiye 2024’te CHP’nin bir sonraki mukadder yenilgisine tanık olacak.

Bağrına taş basma devrinin sonu

2019’da HDP, Demirtaş’ın ifadesiyle, “bağrına taş basarak” CHP’ye oy verdi. Görünen o ki, HDP için bağrına taş basma devri sona erecek, bundan sonra HDP’nin muhalefete bağlılığında bir azalma olacak ve yeni rota 2019 çizgisini esas alınarak çizilecek.

Kürdistan’la Barışmak

Osmanlı’nın Kürdistan’ın ismiyle bir derdi olmaz, Kürdistan’a Kürdistan der. Cumhuriyet’in kuruluş dönemlerinde de Kürdistan ismi sakıncalı görülmez. Nitekim Mustafa Kemal resmi beyanlarında da, şahsi mektuplarında da Kürdistan’ı kullanmaktan imtina etmez. Tarihi, coğrafi ve siyasi bir gerçeklik; faşizan bir gayretle ortadan kaldırılamaz. Kürdistan da öyle bir gerçeklik; ne göz kapatmakla karartılabilir ne de ceza vermekle insanların hafızlarından kazınabilir.

Değişimin önünü açarak tarihe geçmek

Kılıçdaroğlu’nun partiyi soktuğu rota, CHP’yi halka yakınlaştırdı. Elbette oy düzeyinde umulan sıçramayı gerçekleştiremedi CHP ama tarihsel yükünün en azından bir kısmından kurtuldu: Az buz bir iş değil bu; o nedenle bunun göz ardı edilmemesi ve bu siyasetin mimarı olduğu için Kılıçdaroğlu’na hakkının verilmesi gerekir. Ancak kaybetti. Tabiatıyla bu netice, onu da siyasetini de sorgulanır kıldı. Seçmende büyük çaplı bir değişiklik talebi var. Kılıçdaroğlu bu talebi kabullenmeli ve değişimi kola

Hakikaten, siz neden ayrısınız?

Ayrı partileşme, iki aktörün, hayati derecede önem arz eden hatalarının ilkiydi. Çünkü kamuoyu, Davutoğlu ile Babacan arasında, her birinin ayrı bir parti kurmasını gerektirecek kadar esaslı bir fark görmüyordu. Dolayısıyla güçlerini birleştirdikleri takdirde onlara kredi açabilecek bir zemin vardı; yeni partinin güçlü ve iddia sahibi olması kuvvetle muhtemeldi.

Milliyetçilik üzerine notlar

Orwell, milliyetçiliği bir tek ideoloji ile sınırlandırmaz; her etnisitenin, her dinin, her mezhebinin, her ideolojinin milliyetçi müntesiplerinin olabileceğini bize gösterir. Eğer Orwell’ın bu milliyetçi aynasını çevremize tutarsak, kimliklerinden azade, sağımızda solumuzda ne kadar çok milliyetçinin olduğunu fark edebiliriz. Ve hatta kim bilir, o aynada belki kendimizi de görebiliriz!

Aklileşmeye dönüş

Erdoğan, genel olarak, makul isimlerden oluşan bir “kabine” kurdu. Popülist, içeride ve dışarıda birçok soruna sebebiyet veren, liyakatsiz ama aşırı partizan, devlet yönetme adabına aykırı davranan tartışmalı isimleri kenara koydu. Bürokrasiyi tanıyan, liyakatli, teknokrat ve devlet ciddiyeti taşıyan isimleri sahaya çekti. Kabine, bu haliyle, üç kritik konuda akli hamleler yapılacağının bir işareti olarak okunabilir.

Güçlü dönmek için verilen bir ara

Selahattin Demirtaş’ın aktif siyasetten çekilmesi ve HDP çevresinde seçim yenilgisi üzerinde yapılan tartışmalar, HDP için ne ifade ediyor? Vahap Coşkun, Demirtaş’ın inzivasını ve HDP’nin geleceğini yorumladı.

Fokurdayan kazan

Başarısızlığı tek bir tarafa mal etmek hakşinas sayılmaz, Demirtaş’ın da sorumluluğu var. Zannımca bu sorumluluk, bundan böyle daha çok gündeme gelecektir. Evvelden kapalı kapılar ardından kalan kimi eleştiriler, gün yüzüne çıkacaktır. Demirtaş kılıçları çekti; eşyanın tabiatı gereği bu da onun hem genel tercihlerinin ve hem de seçim sürecinde izlediği siyasetin daha çok sorgulanmasına neden olacaktır.HDP’de kaynayan kazan birçok gelişmeye gebe!

Limana yaklaşan gemi

Şimdi muhalefetin önünde duran soru şu: İktidara gelmesini sağlayacak kadar bir güveni nasıl elde edecek? Değişim talebini iktidara nasıl taşıyacak? Bunun için eski yola mı dönecek yoksa yeni yolda devam mı edecek? Eski yolun yol olmadığına şüphe yok; onunla muhalefetinin yanına yöresine yaklaşılmayacağı açık. Çare, yeni yolda ısrar etmekte; onu geliştirmekte, daha doğru dürüst hazırlık yapmakta, eksiğini gediğini tamamlamakta yatıyor.

Çalan Çanlar

Yüzde 13-14 umulan bir seçimde HDP yüzde 10’un altına düştü; bu, partinin küçülme trendine girdiğini gösteren güçlü bir uyarıcı. HDP yönetiminin bu sonuç üzerinde ciddiyetle düşünmesi ve vaziyetinin ayrıntılı bir muhasebesini yapması gerek. Önü alınmazsa, bu küçülme trendi hızlanabilir. Velhasıl, duyan kulaklar için tehlike çanları çalıyor!

Kürtlerin bulguru

Özdağ için bu mutabakatın büyük bir başarı olduğuna kuşku yok; % 2’lik bir oyla bütün koşullarını % 45 almış bir adaya dayatmak, az buz bir iş değil. Lakin Kılıçdaroğlu için bir başarı hikâyesi çıkmaz bu mutabakattan. İlk turda da Kürt illerinde seçime katılım, Türkiye ortalamasının altında kalmıştı. Özdağ ile verilen resmin ve imzalanan mutabakatın ardından, Kürt seçmenlerin sandıkla mesafesi daha da açılabilir. Elbette bu da Kılıçdaroğlu’nun aleyhine yazar. Hülasa Kılıçdaroğlu, büyük bir işta

İyileşmenin ilk şartı

20 yıldır kaybedilen her seçimden sonra etrafı kaplayan söylemler, muhalefetin bir bölümünün gerçeği görmesini, yenilgiyi kabullenmesini engelliyor. Seçmenin neden kendilerini tercih etmediğini anlamalarını imkânsız kılıyor. Başarısızlıkla yüzleşmekten imtina ediliyor ve teselli, komplo teorilerinde bulunuyor.

14 Mayıs 2023: Cumhur İttifakı

14 Mayıs’ın arifesinde, biraz da 1950’nin 14 Mayıs’ından hevesle, değişimi arzulayan bir dip dalgadan bahsediliyordu. Lakin bu, milliyetçi bir dip dalga çıktı. Cumhur İttifakının beka ve güvenliği öne çıkaran, muhalefeti terör örgütleriyle özdeşleştiren, dini ve milli değerlerin tehdit altında olduğunu söyleyen, HDP destekli bir yapının ülke için tehlike teşkil ettiğini belirten söylemi seçmende ciddi karşılık buldu. Kendi adıma, iktidarın 2018 ve 2019 seçimlerinde abartarak kullandığı bu dilin

Tarihe eziyet etmek

İktidar destekleyen bazı kanaat önderlerinde, bazı kalem erbabında tarihe dönük yakın bir alaka var bu aralar. Lakin tarihi kullanma biçimleri büyük bir problemle malûl: İktidara arka çıkmak için geçmişi eşeliyorlar ama nedense dönüp şimdiye bakmıyorlar. İktidara meşruluk üretmek için tarih içinde var güçleriyle geziniyorlar ama içinde bulunulan zamanla ilgilenmeye tenezzül etmiyorlar. Geçmişteki mağduriyetleri elden geldiğince duyuruyorlar ama bugünkü mağduriyetlere kör ve sağırlar.

Erdoğan çok rahat!

“Erdoğan, çok rahat!..” En fazla bir kahve sohbetinde söylenebilecek bu laf, kanaat önderi postunda oturanlar tarafından rahatlıkla ve büyük bir iddiayla ifade edilebiliyor. Oysa gerçek hayat, onların kerameti kendinden menkul bir özgüvenle dillendirdikleri istikamette akmıyor, hatta tam tersi bir seyir izliyor: Erdoğan hiç rahat gözükmüyor!

Anketlerin dili

14 Mayıs’a gidilirken ilk kez Erdoğan ve AK Parti’nin seçimi kaybetmesi ciddi bir ihtimal olarak belirdi. Artık iktidara namzet iki rakip arasında devasa bir güç farkı yok; ikisi de aynı sıkletteler. Sonucu önceden belli bir yarış yapılmayacak; iki aday da gerek cumhurbaşkanlığını almak ve gerek parlamentoda çoğunluğu elde etmek noktasında benzer iddiaya sahipler

Balzac: Toplumsal yaşamın patologu

Tutkulu insanları, vahşi ve acımasız bir yükselme hırsı ile dolup taşan insanları resmeder Balzac. Onun kahramanları, bir hedef tayin eder ve o hedefe müthiş bir konsantrasyon ile sarılırlar. Gözlerini başka bir yere çevirmezler, yollarından asla sapmazlar. Durgun insanlar, Balzac’ın ilgi sahasının dışındadır; o, kendini baştan aşağı tek bir şeye -aşka, paraya, sanata, cimriliğe, fedakârlığa, politikaya, cesarete vb.- vakfeden insanlarla alakadardır.

Muhalefetin kampanyası ve sınırları

İktidar, muhalefeti kendi belirlediği bir alana hapsetmek, hep suçlamaların gölgesi altında tutmak ve bu gölgelerle mücadeleye etmeye zorlamak ister. Muhalefetin yapabileceği en büyük yanlış, iktidarın bu oyununa gelmek olur. İktidarın ithamlarına sürekli cevap yetiştirmeye çalışmak muhalefetin enerjisini emer. Eğer muhalefet bu kısırdöngüye kapılırsa, geçmiş olsun!

İktidarın kampanyası ve sınırları

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kampanyasında üç unsurun öne çıktığı görülüyor. Birincisi, toplumdaki kültürel ve dini/mezhebi kırıklıkların derinleştirilmesidir. İkincisi, muhalefetin gayri-milli ve gayri-yerli diye tanımlanması ve terörle irtibatlandırılmasıdır. Üçüncüsü ise, yeniden inşa ve ihya söylemidir. Acaba seçmen, bu üç sütunlu kampanyaya nasıl tepki verir?

Laik fetvaların işlevi

İktidarın salvolarına cevap vermek adına, acele ve toplumsal karşılığının ne olduğu düşünülmeden geliştirilen bazı argümanların, muhalefete yarar yerine zarar verdiği unutulmamalıdır. Misal, seccadeye toplum büyük bir ihtimam gösterirken “Abartmayalım, seccade de sonuçta bir kumaş parçası” demenin muhalefete bir getirisi olmaz. Dün olduğu gibi bugün de laik fetvaların tek işlevi, iktidarın değirmenine su taşımaktır.

İnce bir köpük

Kendisini üçüncü bir aday olarak lanse eden İnce’nin adaylığının toplumda bir karşılığı var mı? Muharrem İnce’nin tüm iddialarına karşı halkın kararı seçimlerde ne olacak?

Cemal ve Çandar meselesi

Seçimleri Cumhur ve Millet ittifaklarından hangisi kazanırsa kazansın, Meclis de son derece belirleyici bir konumda olacak. Eğer bu Meclis, beklendiği üzere hem hükümet sistemi değişikliğinin hem de Kürt meselesinin demokratik çözümünün tartışılacağı bir mekân olacaksa, HDP’nin Meclis grubunun hem nitelik hem de sembolik olarak güçlü isimlerden teşekkül etmesi hayati bir önem taşır. HDP kurmayları da herhalde bu niyetlerle Cemal ve Çandar’ın kapısını çalmışlardır.

Milletin aklı ve seccade

Kılıçdaroğlu’nun seccadeye bilerek basmadığına şüphe yok; ama Erdoğan buna rağmen onun bunu bilinçli bir şekilde yaptığını söyledi. Kılıçdaroğlu’nu binbir nedenle eleştirebilir ve zayıf gördüğünüz taraflarından vurabilirsiniz. Ama insanları, onun seccadeye bilerek bastığına inandıramazsınız. Makuliyet ile bağlarını koparmamış, aklıselimi terk etmemiş kimseyi buna ikna edemezsiniz. Milletin aklını hafife alan bu dilin istiap haddini doldurduğunu düşünüyorum.

Arife Tarif

HDP, kendisini aday göstermemeye zorlayan dinamiklere karşın yine de aday çıkarsaydı, seçmen düzeyinde hatırı sayılır bir fire verir ve bu da parti yönetimini dara sokardı. HDP yönetimi de muhtemelen bu durumu göz önünde bulundurarak bir cumhurbaşkanı adayı göstermedi.

Millet Nedir?

Ernest Renan’a göre “Bir millet, bir ruhtur, bir manevi varlıktır.” Bu manevi varlığın biri düne, biri bugüne ait olan iki hususiyeti vardır. Düne ait olan, zengin bir hatırlar mirasına sahip olmaktır. Bugüne ait olan ise, birlikte yaşama arzusudur, sahip olunan hatıralar mirasını sürdürme iradesidir.

Siyasetin matematiği

HÜDA PAR’ın dâhil edilmesi, Cumhur İttifakı’na yarardan çok zarar getirebilir. Oy zeminini tahkim etme ve genişletme amacıyla atılan bu adım, oy zemininin zayıflaması ve daralmasıyla nihayetlenebilir. Zira siyasetin matematiği farklıdır; 2+2’den her zaman 4 çıkmaz; bu, bazen 5 olur ama bazen de –burada olduğu gibi- 3’e yakın durur.

HDP ve HÜDA PAR üzerinden “tencere dibin kara” oyunu

HDP ve HÜDA PAR üzerinden sürdürülen tartışmaların en meşum tarafı, Kürtlerin bir nevi terörle özdeşleştirilmeleri ve bu partilerin programlarında ifadelerini bulan taleplerin kriminalize edilmesidir. HDP de HÜDA PAR da ağırlıklı olarak Kürtlerden oy alıyor ve siyasetlerinin odağına Kürt meselesini koyuyorlar. Bu tartışma Kürtlerde karşılığı olan en makul talepleri konuşulamaz kılıyor.

Sıfırlanan kronometre

1982 Anayasası, 2010 ve 2017 yıllarında iki büyük değişikliğe uğradı. Ancak cumhurbaşkanının adaylığını ve seçimini düzenleyen maddeye dokunulmadı. 2014 ve 2018 cumhurbaşkanlığı seçimleri de buna göre yapıldı. Madde metni çok açık: Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı olabilir. Tek bir okuyuşta bile herkes bu hükmü anlayabilir. Öylesine sarih ve kesin bir dille kaleme alınmış ki, bu maddeden başka bir netice çıkartılamaz.

Kılıçdaroğlu ve HDP’deki rüzgâr

İYİP ile olan krizin ardından Altılı Masa’da HDP’ye karşı nasıl bir tutum belirleneceği tartışma konusu. Madalyonun diğer yüzünde, HDP’nin Kılıçdaroğlu’nun kesinleşen adaylığı hakkında, şimdilik verdiği açık çek duruyor. Vahap Coşkun, politikyol.com’a HDP’nin olası tutumunu yazdı.

Katillerle saf tutmak

Bursa’da lümpen bir taraftar grubunun her yerde görülebilecek sıradan bir eylemi ile değil, tam tersine siyasi gönderimleri iyi hesaplanmış, bilinçli ve organize bir kötülükle karşı karşıya kaldık. Bu kötülük alelusul soruşturma ve görevden uzaklaştırmalarla açığa çıkartılmaz. Eğer, TFF’si ve diğer kurumlarıyla devlet bu kötülüğün peşine düşmez ve bütün sorumluları kuşkuya yer bırakmayacak şekilde tespit etmezse, yapılan bu barbarlığı kabul ettiğini ve meşru bulduğunu göstermiş olur.

Siyasetin günü

Toplum olmak ancak siyasetle mümkün olabilir. Mesele ister deprem olsun ister futbol, toplumsal yaşantı siyaset olmadan tanzim edilemez. Siyaseti devre dışı bırakarak ne bir kamu oluşabilir ne de bir kamusal yarar gerçekleştirilebilir. Velhasıl toplumsal bir varlık olarak insan, siyasete muhtaçtır. O halde salt bugün değil her gün siyasetin günüdür ve sadece şimdi değil her daim siyaset konuşmak gerekir.

Sisifos’un laneti

“Hükümet istifa” diyemeyeceksiniz hiçbir şey söyleyemezsiniz. Hatta “Hükümet istifa” sözünden bir suç, bir güvenlik sorunu çıkartmak ve bunu söyleyenlerin üzerine mafyayı ve polisi sürmek, sıfır noktasından bile daha geri bir noktaya tekabül ediyor. Eksilerdeyiz artık! O kayayı yeniden yukarı taşımak zorundayız. Türkiye’de yaşamak, Sisifos’un kaderiyle lanetlenmek gibi!

Nazın Fazlası

Akşener’in çok fazla seçeneği yok. Oyun böyle kuruldu. Kendisinin de dahlinin olduğu oyunun yarattığı tablodan memnun olmayabilir ama oyundan çıkmak için de çok geç kaldı. İYİ Parti cenahından ikide bir dillendirilen şikâyetler, artık “fazla naz” kapsamına girer oldu.

Nefret kazanı kaynarken seyretmemek

Depremin şerrinden bir hayır çıkması, bir başka ifadeyle depremin ayrıştırıcı değil birleştirici bir işlev görmesi için hukukun surunda gedik açılmasına müsaade edilmemeli. Ayrımcılığı, şiddeti ve başka her türlü hukuksuzluğu yasaklayan kurallar kırılgan gruplara gelince esnetilmemeli. Onları koruyan hukukun herkes için en sağlam güvence olduğu göz ardı edilmemeli. Aksi takdirde, o kazandan taşan nefret hepimizi yakar.

Kuyudaki taş

Herkes mesaisini seçimlerin ertelenmesine değil, tam aksine seçimlerin zamanında, güvenlik içinde ve adil bir biçimde yapılmasına vakfetmelidir. Elbette aklıevvel birileri her zaman kuyuya çok sayıda taş atacaktır. Ülkenin geleceğini dert edinenler buna karşı daima uyanık olmalı ve bu taşların demokratik siyaseti bloke etmesine izin vermemelidir.

Gözden ilk çıkarılan

İktidar, üniversiteler için uzaktan eğitim kararı aldı. Gerekçe, öğrenci yurtlarının depremzedeler için kullanılacak olması… Buna göre, Türkiye’nin dört bir tarafındaki öğrenciler yurtlarından çıkarılacak, onlardan boşalacak yerlere depremzedeler yerleştirilecek. Artıları ve eksileri üzerinde durup düşünülmeden aceleyle alınmış bu karar, neresinden tutsanız elinizde kalıyor.

Hayatımın en uzun iki dakikası

Bilhassa ikinci depremde her şeyin bittiğini düşünüyorum. Sarsıntı durur durmaz tekrar aşağıya yollanıyoruz. İnerken, komşumun kucağından taşımakta zorlandığı bebeğini alıyorum. Yaşlı bir teyze “Oğlum siz geçin, biz yaşadığımız kadar yaşadık hamdolsun, çoluk çocuğunuz var, siz kendinizi kurtarın” diyor. “Olur mu teyze?” diyorum “hep birlikte kurtulacağız inşallah!” İniyoruz.

Son düzlüğe girilirken

Altılı Masa, “Aday kim olacak?” sorusu ilk başta gelmek üzere, seçime ilişkin kritik kararları almadığından yoğun olarak seçim sonrasına odaklandı. 30 Ocak’ta açıklanan Ortak Politikalar Mutabakat Metni de bu yaklaşımın bir ürünü olarak ortaya çıktı. Bir başka ifadeyle, vitrinin nasıl düzenleneceği hususunda kafalar karışık olduğundan, mutfağa ağırlık verildi.

Diyarbekir’in havası özgürleştirir

Diyarbekir, kadim bir şehir; burada özgürlük rüzgârları güçlü eser ve ister istemez herkesi tesiri altına alır. Mamafih, Diyarbekir’in özgürleştirici havası, bilhassa siyasi dimağlara daha fazla etkide bulunuyor sanki! Zira bir vesile ile bu surlarla kaplı şehrin sokaklarından geçen her siyasi aktörün dili değişiyor; üslubuna bir dinginlik ve feraset çöküyor; mesajlarına rengini barış, uzlaşma ve özgürlük temaları veriyor. Diyarbekir havası, son olarak Meral Akşener’de de kendisini hissettirdi.

Gönülde yatan aslan ve matematik

Altı partinin kendi aralarında bir yönetim şeklinde mutabık kalmaları “vesayet” olarak nitelenemez. Vesayet, dışarıdan dayatılan ve iradeyi sınırlayan bir hali ifade eder; aktörlerin iradeleriyle bir anlaşmaya varmalarına “vesayet” demek, en iyi niyetli yorumla, bu kavramın içeriğini boşaltmaktan başka bir mana taşımaz.

Devletin gölgesinde nöbetleşe zorbalık

Türkiye’de hemen her kesimin temel gayesi devleti ele geçirmek ve ele geçirdiği devleti, karşıtı olarak damgaladığı kesimlerin üstüne sürmek. Nöbetleşe bir zorbalık bu ve maalesef, kimse bundan imtina etmiyor. Zayıfken müşteki olduğu ne varsa gücü eline geçirdiğinde aynıyla tatbik edenlerin olduğu bir yerde ise, doğal olarak, aranan huzura bir türlü ulaşılamıyor.

“Kurbanlık koyun değiliz, mecburi istikametimiz de yok”

HDP’nin aday çıkarma kararı muhalefetin kendisiyle medeni ve demokratik bir irtibat kurmamasından duyulan rahatsızlığın bir dışa vurumu. HDP, muhalefete “Mecburi istikametimiz değilsiniz” diyor ve cumhurbaşkanlığı adaylığında dikkate alınmadıkları takdirde devreye sokulacak alternatiflerinin olduğuna işaret ediyor.

Dönüm Noktası

“Sudan” bile sayılamayacak sebeplerle güçlü bir siyasetçinin tasfiye edilmesine yönelik bitmez tükenmez çabalar bir kere daha teyit etti ki, Cumhur İttifakı iktidarı korumak hiçbir hudut tanımadı, tanımayacak. Dolayısıyla muhalefet, ancak birliğini koruduğu ölçüde iktidarla mücadele etme, iktidara galebe çalma şansına sahip olacak. İmamoğlu kararının, bu anlamda da bir dönüm noktası işlevi gördüğü söylenebilir.

“Sistem Hep Aynı Sistem”

Hürriyet sayesinde iktidar olan hürriyetten korkar ve tek el idaresinden vazgeçemez. O nedenle sistemde esaslı bir değişiklik olmaz. İktidar koltuğuna oturan mazlumlar, eline geçirdikleri güçle düşman belledikleri muhalifleri ezmeye, olmadı tasfiye etmeye gayret eder. Hülasa sistem ana hatlarıyla hep aynı kalır, sadece isimler değişir.

İki eli kanda da olsa!

Anlaşılan o ki, MİT’ten gelen görüşme talebi tektir ama Demirtaş-Öcalan hattında bu tek teklif iki ayrı yoruma tabi tutulmuştur: Demirtaş bu teklifte, HDP ile PKK’yi, kendisi ile Öcalan’ı karşı karşıya getirme tehlikesi sezdiği için görüşmeye yanaşmamıştır. Öcalan ise, bunu bir fırsatın heba edilmesi olarak görmüştür.

Küçük bir sorun!

Muhalefet bir türlü siyasi özne hüviyetine bürünemediği için binbir emekle oluşturdukları metinlere, halka verilmiş bir söz ya da bir siyasi program olarak değil, neredeyse bir düşünce kuruluşunun fikri egzersizleri olarak muamele ediliyor. Muhalefet seçim sonrasına hazır ama seçime değil. Oysa seçim sonrası planların bir işe yaraması için önce seçimi kazanmak lazım, değil mi?

Uzun Soluklu Bir Mücadele

Savaşçı bir iklimin etkisini kırmak için; işlevsel ve kuvvetli müzakere yapılarına, sabırlı bir tavra ve sert rüzgârlara direnç gösterebilecek kararlı ve güçlü bir siyasi liderliğe ihtiyaç duyulur. Barışın inşası uzun soluklu bir mücadeledir; o nedenle barışı dillendirmekten, aramaktan ve yeniden denemekten imtina etmemek gerekir

Ayazda kalmak

AK Parti ve MHP, uzunca bir süredir HDP’yi şeytanlaştırdılar ve HDP’ye dokunanın yanacağı hissiyatını veren bir iklim yarattılar. Muhalefet, iktidarın bu kurgusuna itiraz etmedi, aksine bu kurgu içinde hareket etti ve iktidarın arzusuna uygun olarak HDP ile bir siyasi ilişki kurmadı. Akabinde iktidar bu siyasetin kendine zarar verdiğini görüp HDP ile masaya oturunca, muhalefet ayazda kaldı.

“Bana helal ama sana haram”

AK Parti yeri geldiğinde, HDP bir yana PKK ile bile görüşür. Lakin söz konusu muhalefet olunca durumlar değişir. PKK şöyle dursun, muhalefet, Meclis’in üçüncü büyük partisi olan HDP‘ye az buçuk yanaşmaya görsün, AK Parti kıyameti kopartır. Mamafih, konuları kendine yontma, kendi yapıp ettiklerini hep haklı ve başkalarını hep haksız bulma tavrı bir tek iktidarda yok. Muhalefet de aynı hastalıkla malul.

Erdoğan’ın Diyarbakır ziyareti: Bitmiş bir hikâyenin hüznü

AYM, sansüre geçit vermez

Akşener’in imtihanı

İsviçre çakısı

Bucak ile kol kola “temiz ve demokratik” siyaset

İktidar Kazanamaz ama Muhalefet Kaybedebilir

Toplumun geniş bir kesimini dışlayarak ‘merkez’ olunabilir mi

Cadılardan korkup kadınları yakmak

Kutu içindeki kemikler

“O bayrağı öpebilir misin?”, “İstiklal Marşı’nı biliyor musun?..”

En heyecan verici taahhüt

HDP neden muhalefete, “AKP’ye dönüp ‘Siz Öcalan’la görüşüyorsunuz, biz de görüşmek istiyoruz’ deyin” çağrısında bulundu?

Yeni demokratik ittifak ihtiyacı

CHP’nin kabuğunu kırmak

Hukuk

Demirtaş’ın yeni liderlik testi

Çıkış yolunu aramak

Odadaki fil

Kürtlerin Türkiye medyası algısı

Yeni dönemde HDP

Kürtler ve muhalefet

Vesayet karşıtlığından vesayet mimarlığına

Dün siyasi yasaklarla mücadele ederek zafere uzanan AK Parti, bugün siyasi yasaklardan medet umuyor ve hatta ülkeyi siyasi yasaklarla tanınan bir ülkeye dönüştürüyor. Dün brifinglerle karar veren bir yargıya karşı yükselen itirazı temsil eden AK Parti, bugün kendisi talimatla işleyen bir yargı mekanizmasına bel bağlıyor. Ve dün bürokratik vesayet karşıtlığının keskin sözcüsü olan AK Parti, bugün kendi eliyle dört başı mamur bir vesayet rejimi inşa ediyor.

Sri Lanka: Askeri zafer barış getirir mi?

Sri Lanka, 21’inci yüzyılda bir devletin bir isyancı grubu bütünüyle mağlup etmesinin ilk misali olması hasebiyle, bu neviden sorunlar yaşayan ülkeler bakımından bir çatışma çözüm seçeneğine dönüştü. Fakat gerçek bir barışın inşası için çalışılmazsa, askeri zaferle halının altına süpürülen sorunlar gün gelir tekrardan oraya çıkar. Sri Lanka, işte bugünlerde tam da bunu tecrübe ediyor.

Yıpranmadan kazanılmaz

Muhalefetin adayını yıpratacak hamlelerin sadece iktidardan geleceği varsayılıyor. Fakat aday belirsiz kaldıkça muhalefetin kendi içinde giderek hararet kazanan tartışmaları, potansiyel adayları iktidardan daha fazla hırpalar hale getiriyor. Muhalefette her bir adayı destekleyen çevreler var. Her çevre kendi adayını parlatmak için diğer iki adayı soluklaştırmaya çabalıyor.

Öcalan eylemleri ve iktidarın ‘kazan-kazan’ı

Netlik Ayarı

Müspet ama sınırlı bir değişim

Kürtler ve Mansur Yavaş: Laboratuvardan çıkıştan sonrası…

“Vur kır parçala, bu maçı kazan”

“Hukuk herkese lazım”

Adaylığın üç tarz-ı siyaseti

Serbest Fırka Hatıraları

Yargı bağımsızdır, bize tâbi oldukça!

Kürd Kadınları Teâli Cemiyeti (1919)

Birlikte ama farklı

Diyarbakır’ın insan hakları algısı

Daha Türkiyeli bir Kürt

“Yarının Türkiyesi”nde Kürtler

Önüm arkam sağım solum komplo!

Kürt milliyetçiliği (1): “Kürdistan Doğu’dadır”

“Kürt Milliyetçiliği: İlk Kürt Gazetelerinde Siyasal Kavramlar ve İslam (1898-1918)”* başlıklı kitap (2021), Murat Issı’nın doktora tezi. Orijinal dili Yunanca olan bu tez, Osmanlı İmparatorluğu içinde gelişen ve Osmanlı tarihiyle doğrudan irtibatlı olan Kürt milliyetçiliğinin gelişimine odaklanıyor. Issı’ya göre resmi Kürt tarih tezinin yazımının başlangıç dönemi ve radikal Kürt milliyetçi hareketinin doğum tarihi 1918’dir.

Ayı ve dans

Güçlü Meclis, istikrarlı hükümet ve özgürlükçü demokrasi

Kurucu siyaset ihtiyacı

Beştepe’deki hesap sandığa uyar mı?

Komünistin Eşkâli – II: Su Uyur Komünist Uyumaz

Komünistin Eşkâli – I: Ordu Gençlik El Ele Komünistler Hergele

Konu gerçekten Sezen Aksu değil!

Kürt meselesi: Otoriterliğin anahtarı mı yoksa özgürlüğün yolu mu?

Sopaya talip muhalefet

Değişim arzusu

Dindarların gözünden CHP

Makul seçenek

Tuğluk, düşman ceza hukuku ve vicdana çağrı

Asgari siyaset mecburiyeti

HDP’nin oyu

Atatürkçülüğün 'Sivil' hali

Helalleşme hem CHP hem de Türkiye için hayırlı

Hava değişiyor

On büyükelçi krizi

Muhafazakârların endişesi

Ahmet Arif’in hasreti

Endişeli kararsızlar

Hitler Üzerine Notlar – 1

Bir Almanın hikâyesi – 2

Bir Alman’ın Hikâyesi (1)

Sağduyu

Turnusol kâğıdı

Çok geç çok az

Baraj altı

Erken uyarı

Bir çözüm süreci muhasebesi

Savaşı haram kılmanın kıymetini bilmek

Peker’in kutusu

Cumhuriyet’in Diyarbakır’da kimlik inşası

Suskunluğun anlattığı

Sanırım bunu artık “konuşmamak” değil “konuşamamak” olarak tanımlamak gerekir. Daha açık bir ifadeyle, mevcut şartlar karşısında susmak, mecburen susuyor.

Derin acziyet

Kürdistan’da iki yıl

Kendi başına çorap örmek

Eve giden yol

Çekirdek kitlede kırılma

Eski yol

“Babanız Atatürk”

Yanlış hesap

“Barış karşısında bütün savaş gerekçeleri bir hiçtir”

HDP ve üçüncü ittifak

Erasmus: Ortanın adamı ve ezeli uzlaştırıcı

Akşener’in Büyük Oyunu

Kinin acı tadı

İktidar her türlü eleştiriyi bununla ilintilendirecek

Düşmanla oynamak

Yeni bir sürecin imkânı

Kürdistan 1919

Newroz’un açtığı siyaset kapısı

Hukukun emri değil ortağın talebi

Türk milliyetçileri arasında

“Plan” tamam, darısı “eylem”e

Karabekir’in Kürt meselesi (2)

Mümkün olanın sanatı

Karabekir’in Kürt meselesi – 1

Zaman ayarlı

İktidar rıza üretemeyince

Yeni anayasa mayası tutmaz

Değişim kararsızlara ve muhalefetin birliğine bağlı (*)

Politikada 45 yıl

MHP, şiddet ve siyaset (*)

Trump’tan sonrası (*)

Dersim Defterleri (2)

Yeni Kürt partisi (*)

Dersim defterleri (1)

Bir virüsün ettiği (*)

AİHM’in Demirtaş Kararı ve Görüş Kaybı

Amaç dayağı bitirmek değil dayak atan olmak!

Reform mecburiyeti ve MHP esareti arasında AK Parti (*)

Kıyıdan uzakta (*)

‘Her diktatörlük ahlak dışıdır’ (1)

Kararsızların iktidarı

AK Parti’den arta kalan (1)

Yeniden Birakujî mi?

Reform dönemi!

Biden Rüzgârı

Nefes borusunu tıkamak (*)

İki yanlış muhalefet tarzı (*)

Küçülen iktidar, büyümeyen muhalefet

Sükûnet içerisinde netlik (*)

Babacan bize misafir geldi

Anadil ve sancısı (*)

Seçim, aday ve algı*

Oyunu bozmak için siyaseti savunmak gerek (*)

Helikopterden düşen hukuk (*)

Güvenlik esareti (*)

Milli spor (*)

Sorunun iki yüzü

Çok ‘sağcı’ ama az ‘Kürtçü’ (*)

Geç kalmış bir fırtına*

Orwell abiye demli bir çay!

Herkes kendi evinde

Sosyolojiye ayak uyduramamak

CHP’de ‘İnce’ sızı!

Roller değişirken

Muhalefetin tuşları ve iktidarın sıkıntısı (*)

Ayasofya (*)

Metal yorgunluğunun ötesi

Davutoğlu siyasetinin beş ayırım noktası

Kırmızılar kazanınca biz de kazanmış sayıldık!

Üç parçalı muhalefet (*)

Ne herkes kör, ne de âlem sersem!

Sokağa düşmüş muhalefet (*)

Ahlaki zafiyete karşı topyekûn mücadele

O vekiller AK Partili ve MHP’li olsaydı? (*)

Bile bile lades

Muhalefet ve siyasî aklın gereği

Sıradanlaşan işkence

Tüpten çıkan macun

İktidarın ekmeğine yağ sürmek

Bir susturucu olarak darbe iddiaları

HDP ve Sancar

HDP: Yüzleşme ve İnşa

Muhalefet artık koyun güdebiliyor (*)

Politik körlük (*)

Tencerenin kapağı açıldı (*)

Devlet İçinde Devlet Olmak

Ulus-devletin itibarı ve sosyal devletin dönüşü

İnfazda eşitlik adaletin gereğidir (*)

Yardım kampanyasını sabote etmek

Kürt gençlerini anlamak (2): Mitler ve gerçekler

Kürt gençlerini anlamak (1): Müslüman, Kürt ve özgürlükçü

HDP’de yeni dönem (*)

Kelepçe (*)

Suskunluk perdesi yırtılınca

Türkiye kurulurken Kürtler (2) “Türk ve Kürt millî sınırlarıyla sınırlanan Türkiye” (*)

Kadınların gözünden Türkiye

Kürt meselesi ve yeni oyun alanı

İdlib düğümü

Türkiye Kurulurken Kürtler (1): Kürtleri bize bağlayan ana kuvvet dindir

Siyaset yapma! (*)

‘Oyun’ üstüne oyun

Diyarbekir’de Kürt ulusçuluğu (*)

İktidara can simidi (*)

Yeni bir felaket davetiyesi

İki Ziya (3) Dinmeyen yara: Kürtler (*)

Geçmiş ve “Gelecek” (*)

Davutoğlu’nun “hodri meydan”ı (*)

Kürtler ve yeni partiler (*)

İki Ziya (1) “Başı kurşunsuz Ziya” ve “başı kurşunlu Ziya” (*)

Bir iç güvenlik tehdidi (*)

Sine-i millet

Elde var “zaman” (*)

Kemalizm yeniden şahlanırken (*)

Soçi’den sonra SDG (*)

Soçi’den sonra Türkiye (*)

Ateşe benzin döken akıl (*)

Tehlikeli yalnızlık

Fıratın doğusuna operasyon: Belirsizlikler ihtimaller

CHP’nin tarihi fırsatı (2): Avantajlar

Berlin ile konuşmalar (2) Yumurtalar, omlet ve ölüm (*)

CHP’nin tarihî fırsatı (1) zorluklar (*)

Ölümü kutsayarak bir gelecek kurulamaz (*)

Anneler, çocuklar ve siyaset (*)

İmamoğlu’nun uzun yolu (*)

Giyotinin altındaki kelleler (*)

Güvenli bölge, süreç ihtimali ve kayyım (*)

Bir siyasî intikam operasyonu (*)

Güvenli bölgeden ötesi (*)

Bambaşka bir AK Parti (*)

23 Haziran’dan sonra CHP (*)

Kürt fobisi (*)

Fabrika ayarları (*)

Reisi yanıltmak

Demokrasiye esaslı katkı (*)

Dünyayı felç eden virüs (1) Küreselleşme ve otoriterleşme (*)

Reisi yanıltmak

Demokrasiye esaslı katkı (*)

Halkla inatlaşılmaz

O sandığa dokunmayacaksın!

Kürdistan’a dönüş (*)

Bayramlar aynı, tadı kaçan biziz (*)

Yeni siyasal arayışlar ve Kürtler (2) aktörler (*)

Yeni siyasal arayışlar ve Kürtler (1) genel eğilimler (*)

Ayrılık rüzgârı

250 sayfalık olmayan gerekçe

Zemin kayıyor

Kader seçiminde Kürtler

Erdoğan’ın büyük kumarı

Mutfakta pişen bir şey var (*)

İpler koparken (*)

Kendi altındaki halıyı çekmek

31 Mart dersleri (*)

İlk okumalar - 3 (*)

İlk okumalar - 2 (*)

Çuvala sığmayan mızrak

İlk okumalar-1 (*)

Son düzlükte (*)

Cumhur İttifakı ve korku siyaseti 3 (*)

Tolstoy ve Gandhi

Cumhur İttifakı ve korku siyaseti 2 (*)

Cumhur İttifakı ve korku siyaseti 1 (*)

Çözüm Kürtlerle konuşmakta

Demokrasiyi zehirlemek*

Aslolan hayatı savunmaktır (*)

PYD’nin Esed rejimiyle müzakeresi (*)

İntikamın ekşi tadı (*)

Güvenli bölge için üç plan (*)

Kapsayıcı siyaset ile dışlayıcı siyaset arasında CHP (1)

Bir ileri, bir geri

Taşlar yerinden oynarken - 3 (*)

Taşlar yerinden oynarken (2)

Taşlar yerinden oynarken - 1 (*)

31 Mart’a giderken (*)

Siyasî ayak oyunlarına hukukî kılıf

“Akil İnsanlar”: Meşruiyete açılan kapı (*)

AİHM’nin "ağır" Demirtaş kararı*

Malatya (1) BİLSAM ve kayısı ezmesi

Son iki yılda HDP ve Demirtaş*

İttifakta çatlak

Çözüm süreçlerinde medyanın sorumluluğu*

Siyasete ayarlı hukuk*

ABD’nin kafasındaki Suriye (*)

“Terör uzantısı parti”

Aman kafanız karışmasın!

Soçi'nin anlamı

Tahran’dan sonrası (*)

İdlib'de adım adım kıyamete

Karanlık geçmişi sahiplenmek (*)

On Ders

HDP’de çarşı karıştı (*)

İki partili siyasete devam*

24 Haziran (6): MHP ve İYİ Parti

24 Haziran (5) HDP’nin oyu kimin oyu? (*)

24 Haziran (4) HDP ve Demirtaş (*)

24 Haziran (3): CHP, Kılıçdaroğlu ve İnce

24 Haziran (2) Erdoğan ve AK Parti (*)

Suruç (2) İktidarın ölümcül günahları

24 Haziran (1) Genel manzara (*)

Suruç (1) Medyanın ölümcül günahları

Kaybedince sevineceğim bir iddia (*)

Saadet Partisinin Kürt raporu*

“Çatışmadan en fazla zararı toplum görüyor” (*)

HDP ve seçim barajı meselesi

Marmara’da bir ada (3) “Sokakta leşi sürünmeyen siyasetçi kalmayacak”

Zihnimin rengi

HDP ve kamburu

Ters tepme listesi (*)

Marmara’da bir ada (1) Efsanenin silik gölgesi

24 Haziran’a doğru bölgede durum (*)

Psikolojik üstünlük kaybı

24 Haziran ve Akşener’in Yazgısı

Barışın zamanı ve adresi

İYİ Parti kimin için “İYİ”? *

Şapkadan çıkan tavşan

Etik sorgulamanın doğru adresi

Göz boyama ve gözdağı

Taşeron işçinin ekmeğine göz koymak

Batı, Suriye’ye müdahale eder mi?

ABD için dönüş vakti mi?

Zeytindağı (2) “Tarihin hakkı tarihe, Cemal’in hakkı Cemal’e”

ABD’de Şahinlerin Dönemi

Afrin’in Ötesi

Mehmet Altan kararı (*)

“Paranız yoksa onurunuz var”

Resmî ideolojinin gücü (4)

HDP’nin Yeni Dönemi

Resmî ideolojinin gücü (3)

Resmî ideolojinin gücü (2)

OHAL, nasıl bir hal (3) Zorunlu kıyafet

Irak Kürtleri ve 2018*

OHAL, nasıl bir hal? (1) Hukuksuz yöntem

ABD’nin denge siyaseti ve PYD (*)

Kürdistan neresi?

Trump'ın kuyuya attığı taş

Sarraf vakasıyla yüzleşmek (*)

Korku siyaseti kime yarar?

Kişi kültü ve demokratik normalleşme

“Halkın itimadına küfranı nimet etmem”

Kürdistn referandumu (7) Kürtlerin kaybı, Türkiye’nin kazancı mı?

Kürdistan referandumu (6) açlık-yokluk tehdidi

Kürdistan referandumu (5) beş bin Ülkücü

Kürdistan referandumu (4) beka meselesi

Kürdistan referandumu (3) İkinci İsrail

Kürdistan referandumu (2) zamanı değil

“Bildiğin gibi değil”

Hukuk ötesi SİHA

Kürt anasını gömmesin

“Ulus-devletçik”

Masum olsan ne fayda?

Suspus Meclis

Meclisin ruhuna fatiha

Rasyonel seçmen

Uzun vâdeli mücadele

“Dâvâ” bizden uzak olsun!

İşkenceye sıfır toleranstan, sıra dayağına

15 Temmuz’un ardından (5)

15 Temmuz’un ardından (4)

15 Temmuz’un ardından (3)

Onlar hem vatandaş, hem rehin/e

Akıldan uzakta

15 Temmuz’un ardından (2)

15 Temmuz’un ardından (1)

İnsan hakları ve AKP: Dün ve bugün

“Terörist”

Kürtler devlete “eyvallah” etmedi; PKK’ye de etmez!

Adalet yürüyüşünün karşılığı

Sanki bütün sorun “anlatamamak”mış gibi!

“Sayılı gündür, gelip geçer”

Damat tahliyeleri ve vekil tutuklamaları

Şüphe bulutlarını dağıtmak

Dava

Tabela ve bellek

Halkla inatlaşılmaz

Tarihî kişilikleri tartışmak

Ergenekon’un akibeti, 15 Temmuz’un başına olmasın!

Tarafsızlık süsü verilmiş ayırımcılık

Hangi cephe, hangi blok?

2019 arayışları ve Gül’ün adı

Erdoğan’ın dönüşü

CHP ve siyasetin kaynayan kazanı

16 Nisan’a vurulan mühür

16 Nisan’dan sonra AKP ve HDP ne yapmalı?

17 Nisan'a uyanmak

Neden hayır?

Dost ve post

Milleti denize dökmek

Anayasa değişikliğinin içeriği - 5

Anayasa değişikliğinin içeriği - 4

Anayasa değişikliğinin içeriği - 3

Anayasa değişiklik teklifinin içeriği-1

Anayasa değişikliğinin içeriği - 2

Nerden baksan tutarsızlık!

Bitpazarına nur yağmaz

15 Temmuz’un tapusu

Evet ve mağduriyet

Evet ve statüko karşıtlığı

Evet ve statüko karşıtlığı

KHK’lar, ihraçlar ve hukuk

Suret-i haktan görünmek

Bir susturma aracı olarak KHK

Evet ve özgürlük açığı

Evet ve avantajları

Halk oylamasına giderken

Bir kitap (2) “Öyle ise Türkiye’de cumhuriyet idaresi yoktur”

Bir kitap (1) “Ne o! Memlekette inkılâp mı yapmak istiyorsun?”

Tüketilmiş söylem

Sert muhalefet

Yüksek gerilim hattı

Aslında hepimiz bir parça milliyetçiyiz

15 Temmuz sonrası Türkiye (3)

15 Temmuz sonrası Türkiye (2)

15 Temmuz sonrası Türkiye (1)

Adı konmamış bir savaş

Bombalarla özdeşleşmek

Bir örtü olarak TAK

Hamasetten selâmete yol çıkmaz

Makul seslere hasret kalmak

Mevcut ve yakın tehlike

Sessizlik bir onay mı?

Sessizlik, mutlak bir vazgeçiş mi?

Sosyolojinin duvarına çarpmak

Perşembenin gelişi

Rüzgâr ekmek

‘Sonuçta hepimiz insanız’

Güneş'in kıymetini bilmek

Cirminden fazla yer yakmak

Süngünün üstüne oturmak

En büyük kötülük

Milli güvenliğin asıl tehdidi

Muhtemel bir siyasi sürecin imkânı*

Ölçü kaçmasın!

Fırsatçılıktan hayır çıkmaz

Muhataplık meselesi

Barış ve ekonomi

Herkesin faydası şiddeti terk etmede

Savaşların en güzelini kazanmak

Menbiç’in intikamı

Darbe mağduru bir yazı

Üst akıl ve karşıtların üst aklı

‘Üst-akıl’ ve taraftarları

‘Düşman siyaseti’ ve 15 Temmuz

‘Kolektif kandırılma’

Ne istediler, niye verdiler?

‘Benim kitabımda bu dersin yeri yok’

Bati'da demokrasi maskeleri düşerken

Asıl mesele, hukuk içinde kalmak

Yanlış işler

‘Artık istediğinizi yiyebilirsiniz’

Demokratik rüşt

Fransa’da devrim yok!

Külter nerede? Çapraz neden tutuklu?

Hendeklerin ardından (6)

Hendeklerin ardından (5)

Hendeklerin ardından (4)

Hendeklerin ardından (3)

Hendeklerin ardından (2)

Hendeklerin ardından (1)

Ağır mahalle baskısı (2)

Ağır mahalle baskısı (1)

Ali: Ötekilerin çığlığı

Karşılıksız sevdanın hazin sonu

Kupa Zizou’ya, Zizou kupaya yakıştı

Sehpasız Menderes devri

CHP, ne camiye yaranabildi ne de kiliseye

Siyasetin kaderi yargının elinde

‘Yerel işbirlikçiler’

Üç plan

İki başlılık

Muhtemel akıbet

Emanetçi

Refiklerin darbesi

Suni dikişler atıyor

Dokunulmazlıkların kaldırılması (3)

HDP'nin mecburi dönüşü

Dokunulmazlıkların kaldırılması(2)

Dibe vurmak

Dokunulmazlıkların kaldırılması (1)

Mahkemeye düşmek

İki dilek

Toplumsal barış ve ekonomi

Tarihten ders almak

Savaş davullarıyla ortada kalmak

Yeni bir yol bulmak

Yeni anayasa ve ortamın zorluğu

AKP’nin yeni anayasa hamlesi

Toptancı suçlamalar gayri-medenidir

Darbe sevdası

Darbe kapısını kapatmak

'İslam'ı kirletiyorlar'

Doz aşımı

Korkuyu dağıtmak ve demokrasiyi büyütmek gerek

Kırmızı çizgiler ve bomba

Taziye suçu

'Bin yıl daha iktidar olamayız'

Savrulma

Altmış milyon yobaz

Açık makas

Bu yol, yol değil

Siyasi cevap üretmek

Aklıselim ve sabır

'Kürt anasını görecek'

Yanlış soru

Irak’taki hata (!)

Denklemi tersten kurmak

Yargı gölge etmesin

Öğretme özgürlüğüne müdahale

Yol üstündeki taşlar

Şişeden çıkan cin

Mümkün olanın sanatı

O iş böyle bitmez

İşe yarar ifade

Değişen tavırlar (2): Süreç taraftarları

Makbul fikirlerin özgürlüğü

Değişen tavırlar (1): Süreç karşıtları

Çözüm bulmak devletin görevi

Milletvekiline dokunma!

Geç kalmanın bedeli

Kadim Mesele (3): 'Kanun Türk’ü'

Reform zamanı

Muhatapları çoğaltmak

Müzakereye dönüş

Hendeğin sanal savunucuları

Hendeğin hedefi

Arada

Tahir Elçi’nin ardından

Yürekten vurulmak

Kadim mesele (2): Türklük / Türkiyelilik

Kadim mesele (1): Türk Milleti / Türkiye Milleti

'Kınasan da dert kınamasan da'

IŞİD'in herkese karşı savaşı

Asıl sorun muhalefette

Yeni perde

Faili meçhullerin üstünü örtmek

Siyaset, rekabet ve uzlaşma

HDP'nin büyük sınavı

Kürdistan’ın başına çorap

Durumdan vazife çıkarmak

'Kokteyl terör'

Muğlaklığın gücü

Ateş topu

AKP, medya ve siyasi iklim

Namus meselesi

İstifanın siyaseti

Tek ses olamamak

Silah ve siyaset (3)

Özyönetim ve siyaset (2)

Hendek ve siyaset (1)

Kimin savaşı? Kimin tepkisi?

Cemevi kararı (2): Siyasetin aczi

Cemevi kararı (1): Hukukun önemi

'Bakanlığı duydu mezhebini unuttu'

Kaçan fırsatlar (2): AKP-CHP koalisyonu

Kaçan fırsatlar (1): AKP-HDP koalisyonu

Yapısal hatalar (3): Taahütlere uymama

Yapısal hatalar (2): Muğlaklık

Yapısal hatalar (1): Zaman

Bilek güreşi

Herkes kendine yakışanı yapar

Altı milyon oyun sorumluluğu

Feryatlar gökyüzüne yükselirken…

'Biz yapmadık, bağımsız birimler yaptı'

'Size savaş yaptırmayacağız'

Akıl tutulması

Çıkış kapısı

Kabak tadı

İktidar korkusu

Gerçeğe dönüş

Faili meçhul değil faili malum

Türkiye'nin bitmeyen Kürt fobisi

7 Haziran sonrası HDP ve Kandil

Merkezin dönüşümü

Kalkınma ve özgürlük kıskacında Demirel

Koalisyon kurmanın güçlüğü ve unutkanlık

Çözüm koalisyonu

Bir parça huzura hasret kalmak

Kazanan siyaset ve demokrasi oldu

Seçim ve felaket senaryoları

Seçim ve siyasi rüşt

SEÇİM VE TARAFSIZLIK

Seçim ve normalleşme

Seçimler gelir gider, kalıcı olan barıştır!

Sinn Fein ile bir gün

Geçmişi geçmiş kılmak

PKK’nin özrü ne anlama geliyor?

HDP: Türkiye'nin batısına konuşmak

HDP’nin merkeze yolculuğu

HDP’nin dezavantajları

HDP’nin avantajları

PKK çekilmeli

Demokrasiden umut kesmek

Barış sürecinin hukuku

Çözüm Süreci ve Yeni Anayasa

İzleme Heyeti ve PKK’nin meşruluğu

Eşme ruhu ve Genelkurmay’ın ruhu

Tavanda sorun, tabanda rahatsızlık

Barışın newrozu

Barış cümleleri toplamak

Çağrı, irade ve sorumluluk

Eyvah barış geliyor!

Tarihi çağrı

HDP'nin seçimi ve olası sonuçları

Barışı provokasyondan korumak

Muhafazakâr dayatma

Seçim barajı ve Anayasa Mahkemesi

14 Aralık operasyonu

Başkalarının kiri

Şiddetin kapısına kilit vuralım

Doğru kelimeleri bulmak

Fas’ta IŞİD, laiklik ve Kobani tartışması

Kobani’de yeni dengeler

Puslu havayı dağıtmak

Dolmabahçe Toplantısı’ndan notlar

Bu ateş hepimizi yakar

Sağduyu ve itidal zamanı

Suriye’de yeni politika ihtiyacı

Kobani, rehineler ve Şer’den çıkan hayır

Çok-kültürlü eğitim, anadil ve Türkiye (1)

Yeni hükümet ve Çözüm Süreci

CHP Kongresi: Akıntıya karşı kürek

Kutuplaşma, helalleşme ve muhalefet

AKP’de yeni dönem: Erdoğan, Gül ve Davutoğlu

Demirtaş, cumhurbaşkanlığı seçiminde neyi başardı?*

Barış, çözüm ve provokasyon

‘Tarih’ tartışması

Kürtlerin ittifakı bir zorunluluk

İki kazanan, bir kaybeden

IŞİD vahşeti ve Kürtlerin birliği

İhsanoğlu’nun Diyarbakır mesaisi

Kürtler Kürt de olabiliyor!

Bize yine hasret kaldı

Türkiye, PKK ve Kürdistan

Bağımsız Kürdistan

Barış inşa ediliyor, bazıları neden mutsuz?

Demirtaş’ın adaylığı

Barışa katlanmak

12 Eylül’e müebbet

Elveda Kemalizm

Cezalandırmayalım, ödüllendirelim

Barışı toplum sahiplendi*

Barış annelere emanet!

Çözüm Süreci'nde yeni aşama

Annelerin hasreti çabuk bitsin!

İki zihniyetin mücadelesi veya 27 Mayıs’tan çıkmak

Soma (2): Muhalefet ve sosyal medya

Soma (1): Mevcut durum, iktidar ve sorumluluk

Bakan Çağlayan’ın saati

Doğru politika, yanlış aktör

Anayasa Mahkemesi (3): Kılıç’ın konuşmasındaki yanlışlar

Anayasa Mahkemesi (2): Kılıç’ın konuşmasındaki doğrular

Anayasa Mahkemesi (1): Kararlar ve cumhurbaşkanlığı seçimi

Barışmak sabretmekle mümkün

2014 seçimlerinin aynasında AKP ve CHP *

Kürtler barışa oy verdi

Kaybedenler kulübü

Kürt siyaseti ve meşruiyet

‘Kürtlerin vakti geldi’ mi?

Barıştan korkmamak

Tahliye furyası ve yeni Ergenekon algısı

Sağduyu çağrısının muhatabı kim olmalı?

Hayatı ve ölümü araçsallaştıran bizlere dair…

HDP’ye saldırı: Kim yapıyor, neden yapıyor?

Atatürk’e hakaret, Türköne ve yargı

Güncellenmiş 28 Şubatlar

MİT Yasası: Yağmurdan kaçarken doluya tutulmak

Başarısız bir 367 denemesi

İnternet yasası

‘İyi ki Öcalan var’

Barış huzursuzluğu

BDP ve HÜDA-PAR: Sorumluluk vakti

Cemaat’in Kürt meselesindeki perspektifi

Gülen’in BBC röportajı: ‘Bu arkadaş’ ve ‘adadaki insan’