Daha fazla oy daha az delegeyle, herhalde bir dolu temel ve stratejik hatayla, Başkan ve medya desteğine rağmen, bakın orası ABD, belki “kadın olduğu için”de kaybettiği seçimden sonra Hillary Clinton belki de bugüne kadarki en doğru teşhisini koydu:

“Gördük ki, bizim ülkemiz bildiğimizden, tahmin ettiğimizden daha bölünmüş haldeymiş.”

***

Başkalarının topraklarını fethederek, yerlileri kazıyarak, birbirini yontarak, “sömürgeci Britanya”yı kovup kendi topraklarını sömürgeleştirerek, “tüm insanlar eşit doğmuştur” Afrika’yı Afrika’da değil bizzat kendi sahasında köleleştirerek, emperyalizmin her tür “eski ve yeni safhası”nı coşturarak ve tabii sadece 150 yıl önce dört yıllık iç savaşta 1 milyon kadar ölü ve kayıpla “birbirini katlederek” bölünmek yerine yeniden “birleşik” olmuş bir devletten söz ediyor kendisi.

Yaşadıkları topraklarda en eskisinin soyu 500 yıldan ibaret insanlardan.

O yüzden de, “tahminin ötesi bölünmüş devlet”i ayakta tutacak yegâne şeyin “herkesi kapsayan bir demokrasi” olduğunu söylüyor.

***

Trump’ın hemen “herkesin başkanı olacağım” demesi de ondan.

Çünkü “herkesin başkanı” olmak kolay değil; çünkü ABD’de de burada da “herkes” herkes değil.

Çünkü Trump’ın; büyük medyanın, ABD kültürel seçkinlerinin, hatta kendi partisinin kodamanlarının, dünyanın dışlamasına, aşağılamasına, hor ve tehlikeli görmesine rağmen yükselişi, “herkesin başkanı” olma iddiasıyla değil, ancak “birilerine karşı birilerinin başkanı olma” sevdasıyla mümkündü.

Kibirli ABD elitlerine karşı, kibirli büyük medyaya karşı, kibirli Avrupalılığa karşı; sıradan insanların ve taşralı zenginler ile yoksulların “beyaz kibri”ni harekete geçirerek.

O yüzden siyaha karşı, “İslam karşıtı”, “İslamcı terör ve siyah şiddete karşı” bir dil, muhtemelen içinden de öyle geldiği için, şarttı.

“Herkesin başkanı olacağım” diyeceği bir zafer kazanması için; “herkesin adayı olmamak” şarttı. Burada da öyledir!

“Kazanmak” için birilerini ikna edip öteki birilerini yenmeniz lazımsa, o ötekilerin temsil ettiği, parçası olduğu, ait olduğu, yakın durduğu ne varsa, onlara vurursunuz.

O sıra “siyahlar”ın oyu lazımsa, siyahları aşağılayan ırkçılara, siyahlardan korkanlara, yabancıları, ötekileri düşman sayan aşırı milliyetçilere çakar, “ABD’de barış, evrende barış” filan yüceltirsiniz belki…

Yok, “bembeyaz” oylar lazımsa, bu kez pozisyonunuz değişir, “büyük ABD’yi küçülten, bölmek isteyen, terör ve şiddete başvuranlar” ile “cihandaki düşmanlar”a çatar, “silah ve savaş”ı kutsayabilirsiniz.

Yani ABD’de öyledir galiba!

***

Ancak ABD’de ve dünyanın herhangi bir yerinde bir “lider”in ortaya çıkışı, tabii onun çeşitli yeteneklerine, sözlerine, vaatlerine bağlı olsa da, nihayetinde sosyal, kültürel, ekonomik bir fay tabakası yakalayıp onun sarsıntısıyla yükselmesi sayesindedir.

Lidere önder denir ama genellikle sebep değil sonuçtur. Sonrasındaki başarılar ona ait olsa bile!

Elbet tartışılır ancak “Almanları Nazi yapan Hitler” tespitinden ziyade, “Hitler’i Nazi yapan Almanlardır” denebilir; bir kısım Almanlardır, Almanya’nın o tarihi dönemdeki sosyal, kültürel, ekonomik halidir! Almanların öfke ve nefretleri ile Alman burjuvazisinin ve ahalisinin halidir!

***

“Becerikli siyaset” birlik üzerinden değil, “çelişkiler, ayrılıklar, bölünmüşlükler, düşmanlıklar, hatta nefretler, öfkeler” üzerinden yapılır. Maalesef de diyebilirsiniz ama öyledir.

Buna karşılık “iyi, doğru siyaset” diye bir şey varsa, bu çelişkileri nefret ve şiddetten uzak tutmaya çalışarak, ama mutlaka farkında olarak, mağduriyetler, tedirginlikler, korkular, endişeler, acılar arasında pek ayrım yapmadan olabilir belki.

Bu ikinciyi çok bilmiyoruz.

Birinciyi ise, ABD’liler gibi, hepimiz biliyoruz.

Demek Bayan Clinton bu kadarını tahmin edememiş!

“Clinton kazandı” diye manşet atan gazetelerimizi suçlamayın; Clinton’ın bile tahmin edemediğini onlar nereden tahmin edecekti ki?