Muhalefetin ekonomi dili iktidara nasıl yarıyor?

Aktarılan/yorumlanan durum, olduğundan kötü tasvir edildiğinde iktidara bir hareket alanı açmış oluyor. Bu sayede iktidar, normalde harcaması gerekenden daha az bir çabayla elde ettiği ‘kötünün iyisi’ durumları başarı gibi sunabiliyor.

Çoklu kriz döneminde küresel kapitalizmin yeni eğilimleri ve Türkiye

Çoklu kriz ortamı, farklı sermaye fraksiyonlarının çıkarları doğrultusunda ve milliyetçi-muhafazakar güçlerin yönlendiriciliğinde şekilleniyor. Tüm bu tabloda soldan yana bir alternatif nasıl kurulabilir sorusu, gerek demokratikleşmenin, gerek iklim kriziyle daha etkin baş etme yollarının keşfedilmesinin, gerekse de kapitalizmin aşılacağı yeni üretim ve bölüşüm organizasyonlarının geliştirilmesi açısından kritik önemde duruyor.

Enflasyon ve sınıf mücadelesi

Hayat pahalılığı krizinin işçi sınıfı açısından en önemli sonucu, çalışanlar arasındaki rekabetin artmasıdır. Düşen reel ücretler, işsiz kalmanın maliyetini daha da artırdığı için çalışanların pazarlık gücü daha da gerilemektedir. Gerileyen pazarlık gücü ise, daha kötü çalışma koşullarına ve uzun çalışma saatlerine razı gelmeyi, neredeyse bir zorunluluk haline getirmektedir.

Hayat pahalılığı krizi

2021’deki para politikası deneyinin gerisinde, iktidarın siyasi öncelikleri ile rekabetçi kur talep eden sermaye kesimlerinin çıkarlarının uyumlanması yatmaktadır. Bu politika, her ne kadar enflasyonu patlatsa da, istihdamı koruyabilmiş ve 2023 seçimleri öncesi ilave istihdam sağlanabilmiştir. Yani uygulanan politika sonucunda daha fazla kişinin daha ucuza çalıştığı bir ekonomik yapı ortaya çıkmıştır.

Ekonomik kriz var mı yok mu?

Geleceğe kaçış stratejileri AKP’ye seçim kazandırsa da, birikim/büyüme modeli krizi giderek daha da derinleşmektedir. Bu ise, bir yandan politika yapıcıları 2013 öncesindeki ortodoksiye dönmeye zorlamakta, diğer yandan ise 2013 öncesine dönüş çabaları bizi ‘sıfır noktasına’ yani krizin başlangıç anına götürmektedir. Bu açmaz, Türkiye kapitalizminin krizini tanımlamaktadır. Sorun AKP ile sınırlı değildir, Altılı Masa iktidar olsaydı da aynı sorunla yüzleşmek zorunda kalacaktı.

AKP’nin yeni rotası şekilleniyor

Siyaset ile ekonomi arasındaki ilişkileri analize katarak yapılacak yorumların çok daha kritik ve açıklayıcı hale geldiği bir dönemden geçiyoruz. Bu iki alandan birini görmeyen analizler, daha önce defalarca olduğu gibi, bir kere daha bizi çıkmaz yollarda oyalamaya devam edecektir.

Yeni normal

2023 seçimlerinde AKP’nin iktidarını korumasının nedenlerden biri de istihdam artışlarıydı. Böylelikle yeni büyüme koalisyonunun kitle tabanı oluştu. Bu dönemde büyükşehirlerde yaşayan orta gelirli kesimler yeni büyüme koalisyonundan dışlandı ve bu 2023 seçimlerinde AKP’nin büyükşehirlerde eriyen oyları olarak karşımıza çıktı.

Emek hareketinin tasfiyesi ve seçimler

Emek hareketinin tasfiyesi, birkaç sendikanın kapanmasından çok öte bir anlam taşıyor. Zira bu tasfiye, siyasetin aksını değiştirdi. Emek hareketinin denklemde olmadığı bir siyasi düzlem, siyaseti Ankara’ya sıkıştırdı, siyasi elitler arası mücadeleye indirgedi ve apolitikleştirdi.

Otoriter konsolidasyonun kapısı aralandı-II: 2019’daki dönüm noktası

2019’daki ekonomik krizden çıkış, TCMB’nin politika faizini toplamda yüzde 12 kadar düşürmesiyle mümkün olmuştur. Normalde, Fed 2018’de zirvesini gördüğümüz faiz artışlarına 2019’da da devam etseydi TCMB’nin bu denli büyük bir faiz indirimine gitmesi mümkün olmayacaktı. Fed’in yaptığı bu ‘U-dönüşü’, AKP yönetimi için kritik bir hareket alanı açtı ve bu sayede yeni rejim inşasının ilk yılında yaşanan en büyük meydan okuma, yeni bir kredi genişlemesi dalgasıyla aşılabildi.

Otoriter konsolidasyonun kapısı aralandı-I

Yapısal krize karşı çözüm başkanlık sistemine geçmek ve milliyetçi-muhafazakar yeni bir ittifak ile yola devam etmek oldu. İktidar bloğunun siyasi ve bürokratik bileşenlerinde yaşanan bu değişim ve yeni rejimin inşa edilmesi olarak otoriter konsolidasyon girişimi, sermaye fraksiyonları arasındaki güç dengesine de yansıdı. Yapısal krizden çıkış için TÜSİAD’ın değil, MÜSİAD ve diğer sermaye gruplarının desteği ile yola devam edildi.

İktidarın piyasa disiplini ile imtihanı

Normale dönüşün ağırlığı

Öğrencilerin demokrasi mücadelesinden öğreneceklerimiz var

Sert bir süreç geliyor

Alternatif hegemonya projeleri

İktidarın manevra alanı ve sınırları

‘Politika alanı’ ile ilgili üç yaklaşım

Politika alanı ne zaman genişler?

Çevre ülkelerde ‘politika alanı’ genişliyor mu?

İktidar bloku içinde arayışlar

Yine mi 'vesayet'?

Albayrak’ı götüren büyüme

Bu ‘reform’la bahar gelir mi?

Ekonomide ‘U-dönüşü’ demokratikleşme değil otoriter konsolidasyon getirebilir

Korona sonrası dünya düzeni

AKP için tercih yapmadan ilerlemek zorlaşıyor

Yeni bir Bretton Woods

Neoliberalizm sorgulanıyor

AKP’nin mecburi ‘U-dönüşü’

Türkiye’de rejim sorunu ile ilgili bir tartışma

2020 küresel krizi çoktan başladı

Fed’in acil faiz indiriminin anlamı

Merkez Bankası yolun sonuna geldi

2020 TÜRKİYE’SİNİN MUHTEMEL MANZARASI

AKPnin planı Türkiyeye ne vaat ediyor?

AKP devrinin sonu mu?

2020 küresel krizi çoktan başladı

Fed’in acil faiz indiriminin anlamı

Merkez Bankası yolun sonuna geldi

2020 TÜRKİYE’SİNİN MUHTEMEL MANZARASI

AKPnin planı Türkiyeye ne vaat ediyor?

AKP devrinin sonu mu?

AKP’nin ‘korona krizi’ ile imtihanı

AKP devrinin sonu mu?

23 Haziran'a Kadar Ekonomik Durum Ne Olur?

Kapitalizmin krizi

Fırtınaya hazır olun

Fed’in 'U' dönüşü

Venezuela’nın krizi üzerine iki görüş

Davos 2019: Kapitalizmi kapitalistlerden korumak

(Neo)Liberalizm, demokrasiyi tasfiye ediyor

Kredi kartı borçları silinsin mi?

Stres testi sonuçları ne kadar gerçekçi?

2018-2019 krizinin aşamaları

2018’de adım adım krize

Beş soruda 2018-2019 ekonomik krizi

Ekonomideki gerçekler

Sanayi daralıyor, batık krediler ve işsizlik artıyor

Avrupa’da krizin nedenleri ve gidişatı

Müteahhit düzeni battı, alternatifler neler?

Dolar indi, kriz bitti mi?

İtalya ve AB arasındaki bütçe krizi

İktidarın anahtarı düşük faiz

‘En kötüsü’ henüz başlamadı

Sınıf mücadelesi ve kriz

Erdoğan’ın Almanya ziyaretinin önemi

Yapısal reformlar ve Batı Balkanlar'da otoriterizmin yükselişi