Kuzey Irak Kürt Bölgesi’nde 45 milyar varil petrol rezervi bulunuyor. Kerkük’te bulunan 10 milyar varil rezerv de ilave edildiğinde toplam rakam 55 milyar varile ulaşıyor. Bu miktar petrol rezervi Irak’ın toplam 115 milyar varillik rezervinin yaklaşık yarısını oluşturuyor. Yine Kürt bölgesinde yer alan Karr veDana alanlarında 71-100 trilyon kübik feet doğalgaz rezervi var.

IRAK’TA ÇIKARTILAN PETROLÜN MALİYETİ 10,70 DOLAR

İşte bu nedenle Irak Kürt Bölgesi dünyanın en büyük enerji hammaddesi alanlarından bir tanesini oluşturuyor. Hemen önemli bir maliyet rakamını da hatırlatmakta fayda var. Irak’ta çıkarılan bir varil petrolün maliyeti 10,70 dolar. Bu maliyet Kuveyt’in 8,50 dolar ve Suudi Arabistan’ın 9,90 dolarlık maliyetlerinin ardından en düşük üçüncü petrol çıkarma maliyetine denk geliyor. Çünkü bir varil petrolüİran 12,60 dolara, Rusya 17,20 dolara, ABD 36,20 dolara, Brezilya 48,80 dolara çıkartıyor. İşte bu nedenle özellikle Irak Kürt Bölgesi dünyada düşük maliyetli petrol üretimi için en uygun bölgeoluyor. Bu arada Kürt bölgesinden ihraç edilecek petrolün 2018’de 108 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Tabii bu ihracata bir de çıkarılacak doğalgazı eklemek gerekiyor. Böylece önümüzdeki dönemde Kürt bölgesinin gelirinin yıllık 150 milyar dolara ulaşabileceğini söylemek herhalde yanlış olmaz.

ŞIRNAK’TA İŞSİZLİK YÜZDE 24

Gelelim şimdi bütün bunları niye anlattığımıza…

Anlattık, çünkü petrolün varil fiyatları hızla 115 dolardan 30 dolar düzeyine geriledi. İşte bu gerileme nedeniyle Irak merkezî hükümeti Kürt bölgesinin hakkı olan payı ödemedi. Ve Kürt bölgesi zor durumda kaldı. Hâlbuki 2012 yılında bölgeden ihraç edilen petrol 10 milyar doları geçmişti. Ve yapılan tahminler bölgenin kısa sürede gelirinin artacağı yönündeydi. Şimdi fiyat düşüşü nedeniyle gelirler azalınca bu defa hem Kuzey Irak Kürt Bölgesi hem de Türkiye zor durumda kaldı. İşsizlik oranı Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde yüzde 24’e, Urfa ve Diyarbakır’da yüzde 17,4’e yükseldi. Yani petrol fiyatları düşünce hem Kuzey Irak Kürt Bölgesi’nde hem de Türkiye’de bölgenin ticareti ve yatırımları zayıfladı. İşsizlik hızla çoğaldı. Hâlbuki çözüm süreci Irak Kürt Bölgesi’nin petrol gelirine bağlı olarak gelişiyordu. Bölgede çıkan petrol hem Kuzey Irak hem Türkiye için kaynak yaratıyordu. İşte şimdi bu kaynak azaldı.

PETROL FİYATLARI HIZLA GERİLEYİNCE BARIŞ SÜRECİNİN FİNANSMANI DURDU

Şimdi aklınıza hemen “siyasi nedenler yok mu” sorusu gelebilir. Evet var. Ama asıl belirleyici olan barış sürecinin finansmanıydı. Çünkü bölgenin yeni yatırımlarının yani gelişmesinin finansmanı Kürt petrolünden sağlanacaktı. Bu arada hemen belirtelim, dünyada en ucuz petrolü çıkardığı için bölge hep cazip olacak. Dolayısıyla Kürt bölgesindeki ucuz petrolün küresel piyasalara çıkması, başta İran ve Rusya olmak üzere diğer petrol üreten ülkelerin ve çokuluslu şirketlerin işine gelmiyor. O hâlde Türkiye’nin Suudi Arabistan ile birlikte, Suriye’de macera aramaktan vazgeçip hemen bölgede barışı inşa etmesinde fayda var.

suleymanyasar26@gmail.com