Dün bu yılın ilk dokuz aylık cari açık rakamları açıklandı. Buna göre Ağustos ve Eylül aylarında sırasıyla 27 ve 95 milyon dolar cari fazla verilmesine rağmen Ocak- Eylül döneminde toplam cari açık 25,5 milyar dolar oldu.

Yeri gelmişken cari açığın ne olduğunu hemen hatırlatalım…

Hatırlayacaksınız cari açık, bir ülkenin ürettiğinden fazlasını harcaması anlamına geliyor. Dolayısıyla bu yılın ilk dokuz ayında 25,5 milyar dolar ürettiğimizden daha fazla harcama yaptığımızı söyleyelim.

Şimdi gelelim dokuz ayda 25,5 milyar dolar olan cari açığı nasıl finanse ettiğimize…

Bildiğiniz gibi cari açığı olan ülkeler, dünyada cari fazla veren ülkelerden borçlanarak ve mevcut döviz rezervlerini kullanarak cari açıklarını finanse ederler. Ama Türkiye’de durum farklı. Çünkü bu yılın ilk dokuz ayında ortaya çıkan 25,5 milyar dolarlık cari açığın 13,4 milyar dolarlık kısmının ödemeler bilançosundaki net hata ve noksan kaleminden karşılandığını görüyoruz.

ÜRETTİĞİMİZDEN FAZLA HARCADIĞIMIZ PARANIN YÜZDE 52,6’SININ NEREDEN GELDİĞİNİ BİLEMİYORUZ

Peki, “nedir bu net hata ve noksan kalemi” diye sorarsanız cevabı şu; nereden geldiği bilinmeyen dövizlerin kaydedildiği bir hesap oluyor net hata ve noksan. Dolayısıyla ürettiğimizden fazla harcadığımız 25,5 milyar doların yüzde 52,6’sının nereden geldiği bilinmeyen dövizlerle karşılıyoruz. İşte durum böyle olunca bu defa ekonomide şeffaflık ortadan kalkıyor. Kimin dövizi nereden kazandığı veya getirdiği belli olmuyor. Tabii bu durumda ekonomi politikası tasarlamak zorlaşıyor. Bunun yanında kaynağı belirsiz döviz girişi, gelir dağılımının bozulmasına, haksız kazançlara neden oluyor.

GERÇEK BİLANÇOLAR GÖRÜNÜRSE KADINLAR PIRLANTA KOLYE İSTER DİYE PROF. ÜNAL TEKİNALP’IN HAZIRLADIĞI KANUN BİR GECEDE DEĞİŞTİRİLDİ

Peki, niye Türkiye’nin ürettiğinden fazla harcamasının yüzde 52,6’sını bilinmeyen kaynaklardan karşılanıyor?

Karşılanıyor çünkü; hatırlayacaksınız Prof. Dr. Ünal Tekinalp’in hazırladığı küresel hukuk kurallarına uygun Türk Ticaret Kanunu’nun şeffaflık ve denetim hükümleri kanun yürürlüğe girmeden bir gece önce apar topar değiştirildi. Hattâ ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan “Şirketlerin uluslararası denetim kurallarına göre hazırlanan bilançoları yayınlanırsa şirket sahiplerinin karıları pırlanta kolye, pırlanta küpe ister” diyerek bilançoların sansür edilmesini savunmuştu.

Kısaca şeffaflıktan uzaklaşmanın nedenini “para kazandığımızı aman karılarımız duymasın”a getirmişti… İşte bu söylem bugün Türkiye’nin ödemeler bilançosunu anlaşılmaz hâle getirdi.

Anlayacağınız Ali Babacan’ın bilançoların sansürlenmesi için uydurduğu gerekçeden sonra Türkiye’nin ürettiğinden fazla harcamasının yarısından fazlasının nasıl finanse edildiği bilinemiyor. Yani kadınlar pırlanta kolye, pırlanta küpe istemesin diye şeffaflık ortadan kalktı. İster inanın ister inanmayın söylenen gerekçe buydu.

suleymanyasar26@gmail.com