Tek parti iktidara gelirse istikrar olur diyen Londra sermayesi yanıldı. Londra’nın gelişen ülke stratejistleri 1 Kasım seçimlerinin ardından sevinç çığlıkları attılar “Piyasalar politikada güçlü liderleri sever, belirsizliklerden hoşlanmaz” dediler. Hattâ Nomura’nın stratejisti Timothy Ash seçimin ardından “Piyasalar güçlü ve istikrarlı hükümeti kutladı” mesajını verdiğini söyledi.

Yine Euro Asia Group stratejisti Naz Masraff “Çoğunluğu sağlayan AKP hükümetinin politik ve ekonomik istikrar getireceğini” belirtti.

Yine Amundi Assets Management’tan Abbas Ameli Renani “AKP’nin tek parti hükümeti olmasıyla bundan sonra da düşük faiz politikası izleyecek merkez bankası sayesinde büyümenin destekleneceğini” belirtti.

Bu arada Financial Times’dan James Mackintosh “AKP’nin kazanmasıyla Türk parasının dolar karşısında bir günde yüzde 3 değer kazandığını bunun 2008’den beri dolar karşısında Türk Lirası’nın en iyi performansı olduğunu” yazdı. Ve piyasaların belirsizlikten nefret ettiğini belirtti.

Gelelim Londra sermayesinin temsilcilerinin söylemlerini niye ele aldığımıza…

Ele aldık, çünkü Londra’nın temsilcileri seçimin ardından ilk gün sevinçlerini belirttiler. Yine Türkiye’den kolay para kazanacakları beklentisiyle piyasalara tek parti hükümetiyle istikrarın geldiğini söylediler. Ama evdeki hesap çarşıya uymadı. İstikrar ancak bir gün sürdü. Ardından başkanlık sistemi tartışması ve Amerikan işsizlik verileri gelince kısa sürede Türk Lirası yüzde 5 oranında değer kaybetti. Ve 2,76 liraya inen dolar birdenbire 2,92 lira oldu. Ve dolar Türk parası karşısında yine seçim öncesi seviyesine yükseldi.

LONDRA’NIN EVDEKİ HESABI ÇARŞIYA UYMADI

Peki, niye böyle oldu?

Evdeki hesap niye çarşıya uymadı?

Uymadı, çünkü Türkiye ekonomisinde istikrarı tek parti hükümeti olarak görmek hatalı bir düşünce. Bildiğiniz gibi ekonomide istikrarsızlığı tek parti hükümeti olarak AKP yarattı. AKP’nin ekonomi yönetimi cari açığı düşüreceğiz diyerek ekonomiyi daraltan makro ihtiyati tedbirler aldı. Milli gelir düştü. Cari açık düştü. Ama cari açığın milli gelire oranı arttı. 2014’te cari açığın milli gelire oranı yüzde 5,8 düzeyindeyken 2015’te yüzde 6’ya yükseldi. Böylece ekonomi bu defa hem küçüldü hem de daha kırılgan hâle geldi. Bu arada AKP iktidarının antidemokratik uygulamaları ve reformlardan uzaklaşan söylemi nedeniyle Ocak-Ağustos döneminde 64 milyar dolar tutarında yabancı sermaye bu ülkeyi terk etti. Milli gelir 822 milyar dolardan 705 milyar dolara geriledi. İşte bu nedenle Londra sermayesinin tek partiyle istikrar geldi, piyasalar güçlü liderleri sever söyleminin ayakları yere basmıyor. Kolay para kazanmak için söylenen laflar bunlar.

HÜKÜMET RESTORASYON YERİNE REFORM YAPMALI

Peki, ne yapmalı?

Şunu yapmalı; bildiğiniz gibi Hindistan Başbakanı Narenda Modi de dinci bir başbakan. Ama Modi restorasyon yerine reform söylemini kullanıyor. Yine Modi atadığı merkez bankası başkanına saygı duyuyor ve bu nedenle Hindistan’da dolara olan güven azaldı. Dolayısıyla Hindistan parası Türk parası gibi son bir yılda yüzde 40 oranında değer kaybetmedi. Hint Rupisi’nin değer kaybı aynı dönemde yüzde 20 oranında oldu.

İşte Türkiye’de de yeni hükümet benzeri bir yol izlemeli. Restorasyon yerine reforma yönelmeli.Hükümet, Hindistan’da olduğu gibi Merkez Bankası’nın başına saygı duyulacak bir atama yapmalı. VeTürk parasına olan güveni artırmalı.

Aksi takdirde Londra sermayesi, olmayan istikrarı varmış gibi gösterip Türkiye’den kolay para kazanmaya devam edecek.

suleymanyasar26@gmail.com