- 10.09.2015 00:00
Bazı ekonomistler Amerikan Merkez Bankası’nın önümüzdeki hafta yani 16-17 Eylül toplantısında faiz artıracağını bekliyor.
Peki, önümüzdeki hafta faiz artırımı olur mu?
İşte bu soruya olumlu cevap vermek zor. Çünkü Amerika’da enflasyon artmıyor. Enflasyon yüzde 2 hedefinin altında seyrediyor. Çekirdek enflasyon yüzde 1,2 düzeyinde bulunuyor. Yine işsizlik söylendiği gibi yüzde 5,1 değil.
Niye bunları söylüyoruz?
Söylüyoruz çünkü Nobelli iktisatçı Joseph Stiglitz 7 Eylül’deki “Fed up with the FED” başlıklı yazısında “Afrika kökenli Amerikalılar arasında işsizlik oranı yüzde 9’dan fazla. Bu arada yarım zamanlı ve tam zamanlı istihdam dikkate alındığında işsizlik oranı ABD’de yüzde 10,3 oluyor. Yine Afrika kökenli 17-20 yaş arasındaki gençlerde işsizlik oranı yüzde 50’yi geçiyor” dedi. Şimdi Stiglitz’in bu verdiği rakamlara baktığımızda Amerikan Merkez Bankası’nın faiz artırmasının pek de akılcı olmayacağını söyleyebiliriz.
Bu arada dün Financial Times’da Martin Wolf; dünya ekonomisinin anormal bir durumda olduğunu bu nedenle faizlerin düşük kalması gerektiğini söyledi. Yine belirtmekte fayda var; Amerikan ekonomisinde ikinci çeyrekte yıllıklandırılmış milli gelir büyüme hızı yüzde 3,7 oldu. Ama faiz artarsa, doların değerini artırması nedeniyle Amerikan sanayi ve tarım ürünlerinin ihracatının gerileyeceğini ve büyümeyi olumsuz etkileyeceğini hatırlatalım.
O hâlde bütün bunlar dikkate alındığında 16-17 Eylül’de ne olacak?
Şu olacak; Amerikan Merkez Bankası büyük olasılıkla gelecek hafta faiz artırmayacak. Çünkü ekonomistler arasında Eylül’de faiz artışı beklentisi Haziran istihdam verilerine göre yüzde 75 düzeyindeyken geçen hafta bu beklenti yüzde 34’e geriledi.
HÜKÜMET ÜLKE KAYNAKLARINI YABANCILARA UCUZA SATIYOR
Peki, Amerikan Merkez Bankası faiz artırırsa ne olacak?
Şu olacak; yükselen ülkelerden sermaye çıkışı olacak. Ve bu sermaye çıkışından başta Türkiye olmak üzere pek çok yükselen ülke olumsuz etkilenecek.
Gelelim Türkiye’nin nasıl olumsuz etkileneceğine…
Bildiğiniz gibi Türkiye’nin her yıl milli gelirinin yüzde 25’i kadar döviz ihtiyacı oluyor. İşte Amerikan faizleri artınca, Türkiye, ihtiyacı olan bu dövizi bulmakta zorlanacağı için döviz fiyatları yükselecek. Tabii Amerikan Doları’nın üç liraya ulaşan fiyatı, mevcut koşullar değişmediği takdirde yani Merkez Bankası faiz artırmadığı takdirde daha da yukarı gidecek. Bu durumda, zaten daralan ekonomi daha da daralacak. Böylece küçülen Türkiye ekonomisinde işsizlik artacak. Yine aşırı değer kaybeden Türk parası nedeniyle Türk malları değerinin altında ihraç edileceğinden vatandaşın emeği sömürülecek.
Niye böyle bir tespit yapıyoruz…
Yapıyoruz çünkü reel kurun üzerinde bir nominal kur düzeyi var.
Anlayacağınız Türk parası olması gerekenin üzerinde değer kaybettiğinden ülke kaynakları ucuza yabancılara satılıyor. Eğer Merkez Bankası müdahale etmezse satılmaya devam edecek.
suleymanyasar26@gmail.com
Yorum Yap