Sık sık tekrarlanır; eğer otomasyona yatırım yaparsak emek daha verimli hâle gelir. Böylece ekonomi yüksek oranlı ve sürdürülebilir büyüme hızına ulaşır. Şimdi sıkı durun, istatistikler farklı söylüyor.

Niye mi? Şöyle; gelişmiş ülkeler pek çok sektörde otomasyona yatırım yaptılar. Bu yatırımların amacı verimliliği artırmaktı. Yani ekonomide her işçi ve çalışılan her saat için katma değeri artırmak hedeflendi. Oysa 2008 krizinden sonra gelişmiş ülkelerde büyüme hızı yüzde 4’ü geçemedi. Hattâ genellikle yüzde 4’ün altında gerçekleşti. Bu arada Amerikan ekonomisinde 2008 krizine kadar verimlilik trendi hep aşağı yönde gelişti. Ve krize kadar işsizlik önemli ölçüde yükselmedi. Hattâ istihdam kredi yoluyla desteklenen taleple sağlandı. Kredi balonu patlayınca bu defa milyonlarca işçi işini kaybetti.

OTOMASYON VERİMLİLİĞİ ARTIRMIYOR

İşte bu sonuç bize otomasyonun verimliliği artırmadığını gösterdi. Yine Amerikan ekonomisinin üçte birini oluşturan dış ticarete konu mal ve hizmet üreten sektörde son yirmi yılda istihdam artışı olmadı. İstihdam genellikle üretimin üçte ikisini sağlayan dış ticarete konu olmayan sektörlerde sağlandı. Dolayısıyla daha düşük katma değer yaratıldı. Çünkü dış ticarete konu olmayan mal ve hizmetlerin katma değeri düşük oluyor. Yine II. Dünya Savaşı sonrasında büyük şirketler küresel emek mobilitesi olmadığı için ucuz emeğin bulunduğu ülkelere yöneldiler. Bir de sermaye yoğun çalışan dijital teknolojiler nihai pazarlara hareket ettikleri için yani gelişmiş ülkelerde kalamadıkları için yükselen ülkelere yöneldiler. Dolayısıyla yükselen ülkelerin orta sınıfları genişledi.

Gelelim bütün bunları niye anlattığımıza…

Anlattık çünkü Nobelli iktisatçı Michail Spence, yazdığı “Automation, Productivity, and Growth” başlıklı makalesinde otomasyonun sağladığı verimlilik artışı etkisinin toplulaştırılmış verilere bazen yansımadığını ileri sürüyor.

Bu arada Spence, bu filmin daha önce görüldüğünü, Robert Solow ve Stephen Roach’ın 1980’li yıllarda IT ya da bilişim sektörüne yatırımın verimlilik üzerinde etkisinin görülmediğini belirttiklerini söylüyor.

Şimdi bu makale aklımıza “4.5G’ye yatırılacak 3,9 milyar euro boşa mı gidecek” sorusunu getiriyor. Hayır, boşa gitmeyebilir. Eğer 4,5G ihalesinden elde edilen 3,9 milyar euro ya da 13 milyar lira KOBİ’lere destek olarak verilirse büyümeye katkısı olur. Aksi takdirde Micheil Spence’in bulguları doğrulanmış olacak. O hâlde vakit geçirmeden 4,5G’den elde edilen kaynak KOBİ’lere aktarılmalı.

PEKİ, KOBİLERE HANGİ DESTEKLER VERİLEBİLİR

Gelelim elde edilen 13 milyar lirayla KOBİ’lere hangi desteklerin verilebileceğine…

Bildiğiniz gibi; ekonominin içine düştüğü olumsuz durumdan KOBİ’ler değil ekonomi yönetimi ve hükümet sorumlu. İşte bu nedenle içine düşülen zorlu ekonomik durumdan çıkabilmeleri için KOBİ’lere vergi ve sosyal güvenlik affı getirilmeli. İcraya düşen KOBİ’lerin icra ve avukat masrafları devlet tarafından karşılanmalı. KOBİ’lerin bankalara olan borçları yeniden yapılandırılmalı. Yine bankalar KOBİ borçlarından gecikme faizi almamalı. Bu arada KOBİ’lerin ülke içi satışlarını desteklemek için iç ticareti canlandırmak amacıyla vadeli satışların taksit sayısı çoğaltılmalı. Ve KOBİ’lere, ödedikleri dolaylı ve dolaysız vergilerin, yıllık toplam tutarı kadar bir yıl vadeli kredi verilmeli. Tabii KOBİ’lerin döviz borçlarından doğan kur farklarını karşılamak için Hazine desteği sağlanmalı. Aksi takdirde ekonomide işler iyice sarpa saracak. Elde kaynak varken bunu kullanıp ekonomiyi düzeltmekte fayda var.

suleymanyasar26@gmail.com