Önceki gün Amerikan Merkez Bankası Federal Açık Piyasa Komitesi Temmuz ayı toplantısı sonrasının ardından beklenen açıklamasını yaptı. Buna göre, “Konut harcamaları ılımlı düzeyde gelişti. Ve sektörde ilave gelişme gözlendi. Bu arada işletmelerin sabit yatırımları ve net ihracatta yumuşak bir gelişme var. Emek piyasası ilerlemeye devam ediyor. İşsizlikte azalma var. Ama enflasyon beklendiği gibi gelişmiyor. Özellikle enerji fiyatlarının gerilemesi enflasyonu düşüyor. Enerji dışı ithal fiyatlarında gerileme var. Dolayısıyla Temmuz ayında da enflasyon uzun vadeli beklentilerin altında kaldı.” İşte bu tespitleri yaptıktan sonra Komite kısa vadeli politika faizini 0- 0.25 faiz aralığında bıraktı, yani değiştirmedi. Yine Komite “en yüksek istihdamı sağlamak ve uzun vadeli enflasyon hedefi olan yüzde 2 oranına ulaşılmasını dikkate alarak faiz artıracağını” belirtti.

KOMİTENİN YIL SONUNA KADAR ÜÇ TOPLANTISI VAR

“Peki, bundan sonra Komite kaç toplantı yapacak” sorusu akla gelebilir. Hemen cevaplayalım. Komite yıl sonuna kadar 16-17 Eylül, 27-28 Ekim ve 15-16 Aralık’ta toplanacak. Beklentiler bu toplantılarda faiz artırımı olabilir yönünde. Ama faiz kararı tabii küresel ekonomideki gelişmelere bağlı olacak. Bu arada Komite’nin bu yıl faiz artırımı yapmayacağını sayıları az da olsa düşünen ekonomistler de var.

IMF’YE GÖRE TÜRKİYE’NİN BU YIL 200 MİLYAR DOLAR DIŞ FİNANSMANA İHTİYACI VAR

Gelelim Amerikan Merkez Bankası faiz artırımı yapınca neler olacağına…

Şunlar olacak, gelişmekte olan ülkelerden para çıkışı yaşanacak. Tabii para çıkışı sürecinde gelişen ve yükselen ülkelerden kırılgan olanlar epeyce riskli görünüyor. Bu ülkeler arasında Türkiye dikkat çekiyor. IMF’nin 28 büyük ekonomili ülke için yaptığı son sistemik risk değerlendirmesine göre; Türkiye’nin yüksek tutarlı kısa vadeli dış borçlarının çevrilebilmesi zorlaşıyor. Bu yıl Türkiye’nin milli gelirinin yüzde 25’i oranında yani 200 milyar dolar dış finansmana ihtiyacı var. İşte bu nedenle Türkiye küresel piyasalardaki değişmelere karşı kırılgan durumda. Yine Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin kısa vadeli dış borçlarına oranının cari açık finansmanı da dikkate alındığında yüzde 65 olduğu belirtiliyor. Dolayısıyla rezervlerin kısa vadeli borçları karşılayacak düzeyde olmadığı belirtiliyor. İşte IMF’nin tespitleri böyle.

IMF tespitleri böyle olunca Amerikan Merkez Bankası’nın faiz artırması hâlinde Türk parası ve Türk varlıkları riskli hâle geliyor. Çünkü yatırımcılar IMF tespitlerini dikkate alıyorlar. Bu arada Türk parasının aşırı değer kaybettiğini. Ve TÜFE bazlı ortalama reel kur endeksinin 100’ün altına düştüğünü belirtelim. Yani nominal kur reel kur değerini aşmış durumda. Ama gelişmiş ülke para birimleri bazlı reel kur endeksi hâlâ 115.9 düzeyinde seyrediyor. Durum böyle olunca Türk parası dolar, euro, yen, sterlin gibi para birimleri karşısında yüzde 15,9 oranında değer kaybedebilir.

MERKEZ FAİZ ARTIRMAZSA DOLAR 3 LİRAYI AŞABİLİR

O hâlde ne yapmalı?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın Cumhuriyet’in bankası olduğunu hatırlayıp politikacı kaprislerine itibar etmeden faiz artırmasında fayda var. Türk parası ancak faiz artırarak korunabilir. Aksi takdirde küresel piyasalardaki gelişmeler Türk parasının değer kaybetmesine neden olur. Ve dolar üç lirayı aşabilir. Bu da zaten daralan Türkiye ekonomisini daha da daraltır. Dikkatli olmakta fayda var.

***

SOKAK HAYVANLARI İÇİN BİR KAP TEMİZ SU KOYALIM

Hayvanlar nasıl olsa bir yerden su bulur demek doğru değil. Bulamazlar. O hâlde bu sıcak havalarda sokak hayvanları için hepimizin kapılara bir kap temiz su koymamamız şart.

suleymanyasar26@gmail.com