Türkiye’de geçen yıl kişi başına gelir azaldı. Şöyle ki; 2013’te 10 bin 822 dolar olan kişi başına gelir 10 bin 404 dolara geriledi. Bu arada milli gelir dolar bazında 823 milyar dolardan 800 milyar dolara düştü. Yine tüketici güven endeksi 2014 yılının mayıs ayından bugüne sürekli geriledi. Geçen yılın mayıs ayında 76 olan endeks bu yılın aynı ayında 64.3 oldu. Bu arada belirtelim bu rakam son altı yılın en düşük tüketici güven endeksini bize gösteriyor.

Peki, ne anlama geliyor tüketici güveninin azalması?

Şu anlama geliyor; tüketici önümüzdeki 12 ay içerisinde ekonominin iyi olmayacağını, işsizliğin artacağını, tasarruf yapamayacağını ve hanenin maddi durumunun bozulacağını düşünüyor.

Peki, niye tüketici böyle düşünüyor?

Çünkü, çarşıda pazarda fiyatlar hızla artarken kendi gelirinin azaldığını görüyor. Özellikle gıda fiyatları bir yılda yüzde 14,5 oranında, su fiyatları yüzde 22,7 oranında artarken emeklinin maaşına ancak yüzde 3 oranında zam yapıldı. Bu arada tüketici dolar bazında gelirinin azaldığını hissetti. Cep telefonu, bilgisayar gibi ithal ürün fiyatlarının hızla artması hane reisinin çocuklarına bu ürünleri almasını engelledi.

SON ÜÇ YILDA DIŞ BORÇLAR YILLIK ORTALAMA YÜZDE 10 ORANINDA ARTARKEN EKONOMİ YILDA YÜZDE 3 ORANINDA BÜYÜDÜ

Gelelim şimdi fiyatlar hızla artarken ekonominin niye büyüyemediğine ve krize girdiğine…

İktidarın krize girdik demesinin nedeni şu; son üç yılda Türkiye’nin dış borçları sırasıyla 2012’de yüzde 11,5, 2013’te yüzde 14,8, 2014’te yüzde 3,4 oranında artarken sırasıyla aynı yıllarda büyüme hızı yüzde 2,2, yüzde 4,2 ve yüzde 2,9 oldu.

Yıllar                                     2012           2013           2014

Dış borçlar (Milyar $)         338,9          389,1          402,4

Dış borç artış hızı (%)         11,5            14,8            3,4

Büyüme hızı (%)                  2,2              4,2              2,9

Peki, ne anlama geliyor bu rakamlar?

Şu anlama geliyor; son üç yılda dış borçlar ortalama yılda yüzde 9,9 oranında artarken, büyüme hızı ortalama yüzde 3,1 oranında arttı. İşte bu farklılık bize Türkiye’nin dışarıdan borçlanıp bu borçları dış ticarete konu olmayan lüks AVM, lüks konut, lüks kamu binaları, lüks otomobillere yatırdığını gösteriyor. Yine bu sayısal gelişme bize Türkiye’nin dış borçlarını bu gidişle ödeyemeyeceğini de söylüyor.

Niye böyle bir tespit yapıyoruz?

Çünkü, dış borç artış hızı büyüme hızından daha fazla olduğu için bu borçları ödeyebilecek kaynağı yaratmak mümkün olamayacak. Hemen belirtelim, dış borçların faiz oranları da ortalama yüzde 6 düzeyinde. Dolayısıyla yüzde 3 oranındaki büyüme hızından yüksek. O hâlde, dış borç artış hızıyla ve faizleriyle büyüme hızı arasında matematik tutarlılık olmadığını söyleyebiliriz. Hemen hatırlatalım, dış borçları ödemek için döviz olarak kaynak yaratmak gerekiyor. İç borçta olduğu gibi enflasyon yaratarak dış borcu azaltıp sorun çözülemiyor. Dolayısıyla mevcut büyüme hızıyla dış borçları ödeyebilecek kaynağı döviz olarak yaratmak mümkün değil.

AKP EKONOMİK KRİZİ GÖRDÜ, HÜKÜMET OLMAK İSTEMEYEBİLİR

Anlayacağınız AKP hükümeti bu ülkeyi krize soktu. Bu arada unutmadan söyleyelim, bu düşük büyüme hızıyla krizden çıkamayız. Ve bu krizden çıkabilmek için AKP hükümetinin hiçbir önerisi yok. Seçim meydanlarında diğer partilerin ekonomik önerilerine olmaz demekten başka ses veremiyor AKP. Ekonomiyi soktukları krizden çıkarmak için politika üretemiyorlar. Zaten ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan sanki kendisi 13 yıldır bu ekonomiyi yönetmemiş gibi yaparak sorumluluktan kaçmaya çalışıyor.

İşte bu nedenle AKP belki de hükümetten kaçıp gitmeyi kendisi için kârlı görüyor olabilir.

suleymanyasar26@gmail.com