Avrupa Merkez Bankası (ABM) Başkanı Mario Draghi ekonomide canlanmayı sağlamak için parasal genişlemenin Mart ayında başlayacağını Eylül 2016’ya kadar süreceğini söyledi.

Bu arada hemen belirtelim Almanya Maliye BakanıWolfgang Schauble yapısal reformlar yapılmadan karşılıksız para basmanın ahlaki zaaf yaratacağını ileri sürdü. Ve bazılarının ucuz parayla aşırı riskler alıp sistemi zora sokacağını belirtti. Hattâ ABM’nin 25 yönetim kurulu üyesi arasında anlaşmazlık çıktığı haberleri hafta sonunda basına yansıdı. Parasal genişlemeye karşı çıkanlar Avrupa’da bu türden para politikasının ABD’de olduğu gibi kısa sürede sonuç vermeyeceğini düşünüyorlar.

Gelelim Avrupa’da ne kadar parasal genişleme yapılacağına…

Önce hemen diğer ülkelerin parasal genişleme tutarını hatırlatalım. Amerikan Merkez, Kasım 2008 tarihinde başlattığı ve Ekim 2014’te sonlandırılan parasal genişleme programıyla tam 3,7 trilyon dolar piyasaya çıkarttı. Bu arada parasal genişleme politikası uygulayan İngiltere 375 milyar sterlin, Japonya 200 trilyon yen tutarında varlık alımı yaptı.

Şimdi Avrupa Merkez’e tekrar dönersek, her ay 60 milyar euro tutarında devlet tahvili alacak. Toplam tahvil alımı 1,1 trilyon euroya ulaşacak. Dolayısıyla karşılıksız 1,1 trilyon euro basılacak. Tabii Avrupa Merkez devlet kâğıtlarını alırken notuna bakacak BBB ve üzerinde notu olan kâğıtları alacak. Bir de notu çöp (junk) düzeyinde olup eğer o ülke reform programı uyguluyorsa kâğıtları alınabilecek.

GAYRİMENKUL FİYATLARI ARTACAK

Gelelim basılan euroların ne olacağına…

Zaten para basılacağı duyulunca faizlerin hemen gerilediğini söyleyelim. Yine unutmadan belirtelimAvrupa’da basılan 1,1 trilyon euronun bir kısmı Türkiye’ye gelecek. Ve faizler azaldığı için para hisse senedi ve özellikle gayrimenkule yönelecek. Çünkü konut kredileri ucuzlayacak. Böylece konut talebi artacak. Dolayısıyla gayrimenkul fiyatlarının artacağını söylemek herhalde yanlış olmaz.

Bir de hemen belirtmekte fayda var. Euro değer kaybettiği için Türkiye Avrupa’ya ihracatında zorlanacak.

PETROL FİYATLARI YÜKSELECEK

Gelelim neden Türkiye’nin rekabetçi kur politikası izlemesi gerektiğine?

Hemen cevaplayalım bu soruyu. Çünkü petrol fiyatları 50 doların altında kalmayacak. Tabii 100 doları geçmeyecek ama 50 doların üzerine çıkacak.

Bu tezi konunun uzmanı Daniel Yergin ileri sürüyor. Hafta sonu International New York Times’daki makalesinde, petrol fiyatları 50 doların altında kaldığı takdirde Amerikan yatırımcı petrole yatırım yapmayacağından 2016’da Amerikan petrol üretimi azalacak, diyor. Yine Yergin’e göre; Suudi Arabistan ucuz petrolünün dünya ekonomisini canlandıracağını, talebi çoğaltacağını düşünüyor. Yeni Kral Salman, eski Kral’ın politikasını devam ettireceğini söyledi. O hâlde bu düşünce değişmedi. Yani düşük petrol fiyatı ekonomiyi canlandırıp petrol talebini çoğaltacak.

TÜRKİYE İÇ PAZARINI AVRUPA’YA KAPTIRABİLİR

İşte durum böyle olunca Türkiye ucuz petrol nedeniyle sağladığı rekabet avantajını koruyamayacak. Bir de euronun aşırı değer kaybetmesi nedeniyle ucuzlayan Avrupa malları Türkiye pazarını adeta esir alacak. Dolayısıyla Türkiye bu zor durumdan kurtulmak için rekabetçi kura yönelmeli. Yani Merkez, faiz indirimine sıcak bakmalı. Aksi takdirde ihracatının yüzde 40’ını Avrupa’ya yapan Türkiye büyük bir dış pazar kaybına uğrarken iç pazarını da Avrupa’ya kaptırabilir. O hâlde yüksek faizde direnmeye gerek yok.

suleymanyasar26@gmail.com

*