Özelleştirme uygulamalarından 1986-2014 yılları arasında toplam 56 milyar 174 milyon dolar elde edildi. Elde edilen bu gelirin vatandaşa iadesi gerekiyor.

Niye iadesi gerekiyor?

Çünkü özelleştirilen tesisler vatandaşların daha önceki yıllarda ödediği vergilerle yapıldı. Ve vatandaş bu tesislerin kamuda kalacağını düşünerek yapımına katkıda bulundu. Oysa bu tesisler özelleştirilerek kamu mal varlığı azaltıldı. İşte bu nedenle satış bedellerinin vatandaşa iadesi gerekiyor. Bu konuda pek çok ülke uygulama yaptı. Ama en başarılı uygulama Polonya’da gerçekleştirildi. Polonya, özelleştirilecek 204 şirketin hisse senetlerini 18 yaşını doldurmuş 27 milyon vatandaşına eşit olarak dağıttı.

Bu uygulamanın benzeri 1988’de özelleştirme için halka arzlara başlarken Türkiye’de düşünüldü. Ama ikincil piyasa olarak İMKB’nin derinliğinin olmaması (günlük işlem hacmi 100 bin dolardı) ve piyasa yapıcı bankaların bulunmaması nedeniyle uygulamadan vazgeçildi.

Oysa şimdi durum farklı. Elde edilen özelleştirme gelirleri, 18 yaşını doldurmuş ve Türkiye’de oturan vatandaşlara iade olmalı. Böylece özelleştirme geliri karşılığında kişi başına yaklaşık 2 bin 500 lira ödenmeli. Ya da bu para vatandaşın vergi, sosyal güvenlik primi, elektrik, doğalgaz, su, trafik cezası gibi borçlarının mahsubunda kullanılmalı. Yine her beş yılda bir elde edilen özelleştirme gelirleri vatandaşa iade edilmeli.

Yok vergi zorunludur, yok karşılıksızdır tezini de bir kenara bırakalım. Çünkü burada farklı bir durum var. Tesisler vergi gelirleriyle ya da borçlanılarak yapıldı. Vatandaş bunun bedelini geçmişte ödedi ve ödüyor. Bu tesisler kamu mülkiyetinde tutulmayıp satıldı. O hâlde tesisler satılarak kamu mal varlığı azaltıldığına göre elde edilen paranın vatandaşa iade edilmesi şart.

***

TEOG SINAV SORUSU YANLIŞ AMA BAKANLIK SESSİZ

Bir öğrenci elektronik posta göndermiş. Hakkını arıyor. Orta Öğretime Geçiş Sınavına (TEOG ) girdiğini Almanca ortak sınav sorularından bir tanesinin yanlış olduğunu gerekçesiyle birlikte anlatıyor. İş yapan hata yapar. Dolayısıyla sınav sorusu hazırlayan da hata yapabilir. Sessiz kalınacağına hatayı kabul edip soruyu iptal etmek en tutarlı yol oluyor. Bir soru öğrencinin okul tercihini değiştirdiğine göre, hayatının akışını da değiştiriyor. O hâlde konu ciddi. Sayın Bakan’ın konuya el atması şart.

suleymanyasar26@gmail.com