Türkiye ekonomisi için 2015 yılında riskler kadar avantajlar da var.

Peki, nedir bu avantajlar?

Hemen sıralayalım.

İlk olarak dış ticaret hadlerinin Türkiye lehine geliştiğini belirtelim.

“Nedir dış ticaret haddi” sorusu akla gelebilir.

Hemen cevaplayalım; eğer bir ülkenin ihraç ettiği mal fiyatları ile ithal ettiği malların fiyatları arasındaki oran azalıyorsa dış ticaret hadleri ülke lehine gelişiyor anlamına gelir. Şöyle ki Türkiye’nin ithal ettiği ham petrol fiyatları azalırken, ihraç ürünlerinin fiyatları sabit kalıyor ya da petrol fiyatından daha az azalıyorsa dış ticaret hadlerinin Türkiye lehine geliştiğini söyleyebiliriz. İşte 2015 yılında ham petrol fiyatlarındaki gerileme nedeniyle dış ticaret hadlerinin Türkiye lehine gelişmesi bu ülkenin kriz sinyallerinden bir tanesini ortadan kaldırıyor.

Niye böyle bir tespit yapıyoruz…

Yapıyoruz, çünkü gelişmekte olan ülkeler için dış ticaret hadleri önemli bir kriz sinyali oluyor. Dış ticaret hadleri gelişmekte olan ülke lehine gelişiyorsa bu önemli bir avantaj olarak değerlendirilebilir.

Gelelim ikinci avantaja…

Bütçe açığının, milli gelire oranının 2015 yılında yüzde 1,1 düzeyinde tasarlanması da Türkiye için avantaj oluyor. Bu arada faiz dışı fazla olarak 2015 yılında 33 milyar lira ayrılacak olması borç yükünün azalmasına yardım edeceği için yine bir avantaj olarak görünüyor.

RİSKLER NELER

Peki, “Türkiye 2015’te riskleri azaltmak için neler yapmalı” sorusu akla gelebilir.

İlk olarak Türk parasının değerlenmesine izin verilmemeli. Ve Türk parasına rekabet gücü sağlanmalı. Böylece ihracata yönelik sektörler sağlıklı hâle getirilmeli.

İki, bankaların sermaye yeterlilikleri izlenmeli. Sermaye yetersizliğinden doğan kırılganlıklar ortadan kaldırılmalı. Yine banka portföylerindeki kalitesiz yatırımlar temizlenmeli.

Üç, kısa vadeli dış borçlar azaltılmalı. Sıcak para borçlanmasına izin verilmemeli. İşte sıraladığımız üç önlem alındığı takdirde Türkiye 2015 yılında şoklara dayanabilir. Aksi takdirde petrol fiyatlarının azalması ve bütçe açığının küçük olması pek bir yarar sağlamaz.

İŞSİZLİK MISIR VE TÜRKİYE’DE YÜKSEK

Gelelim 2015’in en yakıcı konusuna…

Bu konu bildiğiniz gibi işsizlik olacak. İşsizlik oranı yüzde 10.5 düzeyinde seyrediyor. Bu oran gelişen ülkeler arasında en yüksek olanı. Çünkü Güney Kore’de yüzde 3.9, Hindistan’da yüzde 8.8, Brezilya’da yüzde 4.7, Arjantin’de yüzde 7.5, Pakistan’da yüzde 6.2, Malezya’da yüzde 2.7, Endonezya’da yüzde 5.9 oranında işsizlik var. Sadece darbeci general Sisi’nin ülkesi Mısır’da işsizlik yüzde 13.1 oranında seyrediyor.

Anlayacağınız en yüksek işsizlik oranları Mısır ve Türkiye’de yaşanıyor. İşsizliği azaltmak için yüksek oranlı ve sürdürülebilir büyüme hızı gerekiyor. Bunun için yatırım ikliminin iyileşmesi şart. O hâlde 2015’in en önemli konusu Türkiye’de öngörülebilir hukuk sisteminin kurulması oluyor. Yani Avrupa Birliği’yle barışık olmak şart. Aksi takdirde işler iyice zorlaşabilir. İşte böyle.

suleymanyasar26@gmail.com