Bildiğiniz gibi faiz lobisi kavramını; dar gelirlilerin küçük birikimlerini düşük faizle toplayıp, sonra bu fonları aşırı yüksek faizle yine dar gelirlilere tüketici kredisi, kart kredisi adı altında satan mega zenginlere güzelleme yapanları, tanımlamak için kullanıyoruz.

Gelelim bu tanımı niye hatırlattığımıza...

Hatırlattık, çünkü Rekabet Kurumu dar gelirlilerin mevduatına düşük faiz vermek, kredilerden yüksek faiz almak için kartel anlaşması yapan 12 bankanın rekabeti bozduğunu tespit etti. Ve aralarında devletin sermayedar olduğu Ziraat, Halk ve Vakıf bankaları dâhil 12 bankaya tam 1 milyar 117 milyon lira ceza verdi. Ve Ziraat Bankası 148 milyon 231 bin lira, Halk Bankası 89 milyon 681 bin lira, Vakıflar Bankası 82 milyon 172 bin lira ceza ödedi.

İşte soru şu; kartel anlaşması yaptığı kesinleşen ve cezaları paşa paşa ödeyen devlet bankalarının yöneticilerine hükümet bir yaptırım uyguladı mı? Ya da vatandaşın vergileriyle ödenen bu para cezaları banka yöneticilerinden tahsil edildi mi?

Bu sorulara cevap alamadık henüz. Oysa faiz lobisiyle iş tutan devlet bankaları yönetimlerine bu rekabeti bozan anlaşmasının hesabı sorulmalıydı. İşte bütün bunları yapmayan hükümetin faiz lobisi kavramını popülist bir amaçla kullandığını söylemek herhalde yanlış olmaz.

Gelelim asıl soruna...

Bir ülkede faizlerin gerilemesi için paranın fiyatı olan faizin rekabet koşullarında belirlenmesi gerekiyor. Ve bu nedenle bankacılık sektöründe devletin mevduat toplayan bankası bulunmaması şart.

Niye devletin bankası bulunmaması şart?

Çünkü, devlet bankasıyla özel banka rekabet edemez. Devlet bankasının sermayesi vergilerle finanse edilir. Zarar ederse yine vergilerle zarar kapatılır. Dolayısıyla eşit koşullarda rekabetin gerçekleşmesi için devlet bankası mevduat toplayan bankalarla aynı piyasada olamaz. Ancak devletin sadece ihracatı teşvik eden Eximbank ya da Kalkınma Bankası gibi yatırım bankası olabilir. Dolayısıyla devlet, bankacılık sektöründe, sadece izleme ve denetim yaparak rekabet koşullarında faizlerin oluşmasını sağlamak amacıyla piyasa regülatörleri kurar. İşte Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bunun örneği oluyor. BDDK varsa zaten devlet bankaları olmaz. O hâlde devlet bankaları özelleştirme ana planında belirlendiği gibi hemen özelleştirilmeli. Aksi takdirde bu bankalar siyasetin aracı olarak kullanılır. Ve sektörün etkin çalışmasını engeller. Dolayısıyla faizler bir türlü küresel faiz oranlarıyla tutarlı hâle gelemez. Kısaca faizler gerilemiyorsa bunun en önemli nedeni devlet bankalarının faiz lobisiyle birlikte çalışması oluyor.

Not:Sıcaklığın yükseldiği şu günlerde sokak hayvanları bir damla su bulamayıp can veriyorlar. O hâlde herkesin kapısına bir kap temiz su koyması çok önemli.

suleymanyasar26@gmail.com