Hatırlayacaksınız 1991 yılı sonunda Türkiye’de iktidara kim ne veriyorsa beş lira fazlasını vereceğim diyenler geldi. Böylece Demirel ve İnönü koalisyon hükümeti çiftçiye herkesten fazlasını verdi. Hatta kadınları 38, erkekleri 42 yaşında emekli etti. Bu arada bankaların içini de boşaltmayı unutmadılar. Tabii sonunda bütçe açığı karşılanamaz hâle geldi. Ve tam bu sırada başbakanlık görevini üstlenen Bülent Ecevit IMF’ye başvurmak zorunda kaldı. Bu başvurunun ardından koşulları ağır bir IMF anlaşması imzalandı. Bu anlaşmaya göre; Türkiye milli gelirinin yüzde 6,5 oranına denk gelen faiz dışı fazla ayırıp borçlarını ödemeyi taahhüt etti.

Peki, ne anlama geliyor yüzde 6,5 oranında faiz dışı fazla?

Şu anlama geliyor; topladığınız vergilerin milli gelirin yüzde 6,5 tutarına denk gelen kısmını harcamayıp, birikmiş devlet borçlarını ödemek anlamına geliyor. İşte bu taahhüt nedeniyle özellikle akaryakıt, iletişim, tütün, alkol üzerindeki vergiler yüksek oranlarda artırıldı. Ve bu sayede beş lira fazlasını veriyorum diyenlerin ortaya çıkarttıkları borçlar ile bankaların içini boşaltanların devletin sırtına yüklediği borçlar ödendi. Böylece o tarihte milli gelire oranı yüzde 61,5 olan kamu net borçları şimdi milli gelirin yüzde 12,7’sine geriledi.

Gelelim bütün bunları niye anlattığımıza...

Anlattık çünkü, dün, Türkiye’de incelemelerde bulunan IMF’nin Ankara temsilcisi Türkiye’de rekabet gücünün yüksek maliyetler nedeniyle olumsuz etkilendiğini söyledi.

Peki, niye bu ülkenin rekabet gücü yüksek maliyetlerden etkileniyor?

Çünkü IMF’nin borç geri ödemesi için enerji, iletişim, tütün, alkol üzerine koydurttuğu yüksek vergiler, borçlar ödendiği hâlde hâlâ indirilmedi.

O hâlde bu vergiler azaltılmadan Türkiye nasıl rekabet gücü kazanacak? Rekabet gücü kazanması için bu ülkenin ucuz enerji ve ucuz iletişim kullanması gerekiyor. Bu arada tütün ve alkol üzerindeki vergiler bu ürünlerin negatif dışsallığı nedeniyle makul bulunabilir. Ama otomatik artışa bağlanan bu vergilerin enflasyonu her yıl 1,5 puan artırdığını unutmayalım. Yani hiç tütün ve alkol kullanmayanlar durup dururken 1,5 puan enflasyon vergisi ödüyor.

Tekrar yüksek enerji ve iletişim vergilerine dönersek...

Bildiğiniz gibi yüksek fiyatlı enerji ve iletişim rekabet gücünü azaltır. Büyüme hızını düşürür. Çünkü enerji ve iletişim yatırımcı için iki temel girdi olduğundan bu iki kalemin maliyeti yüksek olunca yatırımlar azalır. İşte borçların ödenmesi için yükseltilen vergiler daha da yükseltilerek uygulanıyorlar şimdi. Hâlbuki borçlar ödendi. Ve IMF gelip bu defa rekabet gücünün azaldığından bahsediyor.

Yine aynı IMF bu yıl Türkiye’nin yüzde 4 değil yüzde 2,8 oranında büyüyeceğini ileri sürüyor. Bu arada hükümet hiç sesini çıkartmıyor. Anlayacağınız, hükümet ve IMF bu ülkenin büyümemesi üzerinde anlaştılar herhalde.

suleymanyasar26@gmail.com