- 24.04.2014 00:00
Paranızı bir ay vadeli mevduat olarak yatırdığınızda bankalar yıllık yüzde 9,5 oranında faiz ödüyorlar. Bu defa gidip kredi kartınızla bir ay vadeli nakit kullanırsanız yıllık yüzde 27 oranında faiz alıyorlar. Bir de bu aldığınız parayı zamanında ödeyemediğinizde gecikme faizi yüzde 35 oluyor.
O hâlde kredi kartınızla nakit borç aldığınızda, neredeyse mevduatınıza, ödediği faizin üç katı faiz alıyor bankalar.
Bunun haklı bir açıklaması var mı?
Evet, bankalara göre var.
Şöyle açıklıyor bankalar bu faiz farkının nedenini; yüksek işletme giderleri, faiz riski ve kredilerin geri dönüş riski olduğunu ileri sürüyorlar.
Hemen inceleyelim bu üç nedeni...
Faiz farkı dikkate alındığında bu kadar yüksek işletme gideriyle çalışan banka, sürdürülemez anlamına geliyor zaten. Öne sürülen bu neden, verimsiz bankaların piyasadan çekilmediğini, dolayısıyla bankaların zombi kuruluşlar olduğunu gösteriyor bize.
Faiz riskine gelince...
Bankalar artık parayı tüketiciye satarak kazanıyor. Bütçe açığı küçük olduğundan devlete pek fazla para satmıyorlar. Dolayısıyla faiz yükseldiğinde tahvil riskinden zarar etmiyorlar artık.
Geri dönüş riskine gelince...
Bu risk oldukça düşük düzeyde.
Niye böyle bir tespit yapıyoruz?
Çünkü batık kredilerin, toplam krediler içerisindeki payı yüzde 2,7 olarak bankalar tarafından açıklanıyor. O hâlde mevduat faiziyle kredi faizi arasında bu kadar yüksek fark olması aşırı kazancı gösteriyor bize.
Neden aşırı kazanç oluyor?
Şundan aşırı kazanç oluyor; çünkü Türkiye’de toplam krediler 1 trilyon 87 milyar lira tutuyor. Toplam mevduatlar ise 1 trilyon 25 milyar lirayı buluyor. Dolayısıyla kredi/ mevduat oranında bir dış para riski yok şu anda.
Bu arada yerleşik bankalar için faizi yükseltecek kur riskinden de bahsedemeyiz. Çünkü Türkiye’de yerleşik bankalarda mevduatın 215 milyar lirası gerçek kişilerce döviz mevduatı olarak tutuluyor, kredilerin 306 milyar lirası döviz olarak kullandırılıyor. Şirket döviz mevduatları ve şirket döviz kredi ilişkisinde benzeri bir durum var. Demek ki döviz mevduat ve kredi tutarları denk düşüyor. Yani risk ortadan kalkıyor.
O hâlde bankalar para ticareti yapan daha doğrusu bizden topladığı parayı bize satan kuruluşlar olduğuna göre “kendi mevduatlarımızla bu ülkede soyuluyoruz” demek herhalde yanlış bir tespit olmaz.
Niye anlattık bütün bunları?
Anlattık çünkü bugün Merkez’in faiz indirmesinde fayda var.
suleymanyasar26@gmail.com
Yorum Yap