Çok zor şartlar altında yazdığım oldu, tüm gazeteciler gibi... Sokakta, yolun ortasında, yolda, zamanla yarışarak, bunalarak, kızarak, heyecandan elim ayağım dolaşarak... Ama bugünkü gibi olmadı hiç. Hiç böyle keyifsizlikle olmadı yazmak.

Bugün 19 Ocak. Tam beş yıl oldu Hrant vurulalı, ateş düşeli.

Beş yıllık dava sürecinde bu noktaya geleceğimiz, tıpkı, bir iskambil falının masasının üstünde, gözlerimizin önünde kat kat açılarak Hrant’ın öldürüleceğini haber vermesi gibi belliydi. Son kart, ölüm...

Bugün o nedenle bir yas günü. Sadece Hrant için değil, ölen, yok olan bir muhalefet için...

2007’de e-muhtıraya giden süreçte alevlenen, kıvılcımlarından biri Hrant’ın cinayeti olan...

Çok heyecanlıydık, hevesliydik; “derin devlet”, “Gladio” sona erecek, tarih olacaktı.

Sonra birden dün, sanki hayat çok normalmiş gibi günlük işlere devam ederken, dev bir köpekbalığı benzeri canavar karşımıza dikilip kükredi. Sona eren, biten bizim muhalifliğimizdi; “derin” devlet değil.

Zaten derin devlet diye bir şey de yoktu. Çünkü derin devlet, devletin ta kendisiydi. Gökkuşaklarının semalarda belirerek Kuzey Kore modeli uğurladığı Denktaş’ın cenazesinde toplanan devlet erkânının kurşuni griliği, “Türk Mukavemet Birliği”nin Kıbrıs şubesinden sanki herhangi bir devlet kurumundan bahseder gibi hiç de tereddütsüz konuşan haber sunucularının metalik sesleri...

İşte sizin devletiniz, derin devletiniz aslında bir kaşık su kadar sığ... Devletin gayretkeş bürokratlarının, memur emeğiyle günlük hayat çarkını döndürme çabaları esnasında, arka planda “elitlerin”, simaları değişse de ruhları devletin kapıkulu olan seçkinlerin, yeni ve eski, güç oyunu.

Kural çok basit; Makyavelli kitabını yazmış, konuyu özetlemiş; güç için her yol mubahtır.

Hrant gibiler, sisteme batan dikenler; bu düzenin en büyük tehdidi vicdan çünkü... Vicdanları kanatanlar, kalbimize batan, günlük hayatın devletin kumandasındaki çarklarında dönüp dururken, “insan” olduğumuzu hatırlatanlar, en büyük “iç düşmanlar”...

Çünkü onlar, bir silkindirip düşündürtüyor düzenin kendi yolunda köle ettiği bizleri; “böyle gelmiş ama böyle gitmez” dedirtiyor.

Hrant, kendi hayatı pahasına böyle bir kıvılcımı çaktı; devletin Türkiye’de yalan dolan, düzenbazlıklar ve iktidar oyunlarıyla örselenip, çirkinleşmiş, yaralanıp delik deşik hale gelmiş korkunç yüzünün ne olduğunu karanlıklar arasında seçmemizi sağlayan ilk ışık huzmesini düşürdü.

Ancak, düşürdüğü ışığın gerçekten etrafı aydınlatabilmesi için yıllar yıllar geçecek. Sadece Türkiye’de değil, dünyada hakların korunması ve adaletin sağlanabilmesi bakımından zor bir süreç yaşanıyor. Hrant’ın davasının kararı açıklandığı saatlerde, İspanya’da da başka bir adaletsizlik yaşanıyordu. Sadece İspanya’da değil, Güney Amerika’da da, diktatörlerin, insan hakları ihlallerine karışan cuntaların peşine düşen yargıç Baltasar Garzon’un yargılanmasına başlandı.

Garzon, yargılamanın adaletsizliğine dikkat çekmek için, cübbesiyle mahkemenin karşısına çıktı. Garzon’a bir süredir zaten mesleği yaptırılmıyor; davanın sonucuna göre de, mesleki kariyerinin noktalanması söz konusu olabilecek. Derin devlet, böyle bir şey işte; belli insanlardan oluşan, kolayca yargılanabilecek bir yapı değil. Bir siyasi kültür, derin devlet denen şey; devlet yapısının çeperlerine sinen.

Garzon, 1975 ölen diktatör Francisco Franco’nun 40 yıllık iktidarında öldürülen onbinlerce sivil için adaleti aramaya başladığı zaman karşısına dikilen, bugün de ondan intikam almaya çalışan, askerler veya o zamanın nüfuzlu suçluları olmadı. Darbe kültürüyle, hak ihlallerinin geçer akça olmasıyla “askerleşen sivillerin”, suça ortak olanların veya konuya büyük bir taassupla yaklaşanların intikam duygularının mahkûmu oldu. Garzon, savunduklarının hakkını ihlal etmekle suçlanıyor; yani hem suçlu hem güçlü olanların tuzağına düşürülüyor.

Günü gelir de, Hrant kendi davasının suçlusu haline düşerse şaşırmamak lazım. Zaten, öldürüldüğü günlerde yayınlanan bazı haberlerde, “cinayetin, Türkiye’yi dünya karşısında zor duruma düşürdüğü” tonlamasıyla yazılan haberler vardı ki, neredeyse Hrant’ı suçlar nitelikteydi.

İnsan hakları konusunda dünya genelinde büyük bir kriz yaşanıyor. Aslında, Avrupa’da aşırı sağın yükselişi olarak bahsettiğimiz şey de, bu krizin bir sonucu. Türkiye, Avrupa genelinde, toplumsal değerler açısından, aşırı sağa en çok meyli olan ülke. DEREX endeksi adını taşıyan, Avrupa genelinde, aşırı sağ, ayrımcılık, ırkçılık gibi eğilimleri izleyen ve hesaplayan bir bilimsel çalışma böyle diyor.

Ama Hrant’ın davasının sonucu da, farklı bir anlama gelmiyor zaten.

oneysezin@hotmail.com