PKK kendisini gerilla olarak nitelendiriyor. Devlete göre ise, o bir terör örgütü. Ancak ne var ki, PKK’nın gerilla olması örgütün, terör örgütü olması ise devletin bugüne dek işlediği insanlık suçlarını mazur göstermiyor.

Terör

Devleti kimi mevcut politikalarını değiştirmeye zorlama adına girişilen her şiddet içerikli eylem, terör kapsamına girer. Örneğin, devlet, “Başörtüsünü yasaklıyorum” der ve bu yasak üzerine bazı Müslüman çevreler şiddete başvurmaya başlarsa, bunun adı terör olur. Yani terörden söz edebilmek için, ortada, (1) bir devlet politikası, (2) bu politikaya karşı çıkan bir ya da birden fazla kişi ya da grup, ve (3) bu kişi ya da grupların devleti ilgili politikasından vazgeçirmek amacıyla gerçekleştirdikleri şiddet içerikli eylemler olması gereklidir.

Terörün tanımına dikkat edilirse, fikir ve ifade özgürlüğünün konu ile ne denli yakından ilgili olduğu görülebilir. Zira bu tanımın ilk akla getirdiği sorulardan biri, ilgili devlet politikasını değiştirmek için şiddetten başka bir yöntemin mevcut olup olmadığıdır. Bu çerçevede, “İnsanların sivil toplum örgütleri aracılığıyla seslerini duyurmalarının önü açık mı” ya da “Yazılar yazmanın, yürüyüşler düzenlemenin, kampanyalar organize etmenin önünde engeller var mı” gibi sorular önemlidir. Bu gibi soruların yanıtlarının olumsuz olması terörü gerekçelendirmese de, ülkedeki siyasi taleplerin neden teröre kanalize olduğunu anlamayı kolaylaştırabilir.

Terörün varlık sebebini tesbit edebilme adına dikkate alınması gereken bir diğer boyut da, ilgili şiddet eylemlerinin bir tür direniş niteliğine sahip olup olmadığıdır. Bu noktada ise, “Ortada bir devlet terörü de var mı” ya da “Terör eylemleri devletin işlemekte olduğu insanlık suçlarına bir cevap ya dabaşkaldırı niteliğinde mi” gibi sorular önem kazanır. Ancak bu soruların yanıtlarının olumlu olması da terörü gerekçelendiremez. Çünkü bunlara ek olarak, şiddete başvurmanın bir nefsi müdafaaniteliği taşıması da gereklidir –ki bu da gerilla kavramını akla getirir.

Gerilla

Gerilla kavramı ile kastedilen, büyük ve düzenli bir orduya karşı faaliyet gösteren küçük, paramiliter bir gruptur. Böyle bir yapılanmanın avantajı, savaşılan kuruma nispeten daha ele geçmez ve mobil olmaktır. Gerillalar, bu avantajlarını, sürpriz saldırılar düzenleyerek kullanırlar.

Gerilla kelimesi, (terörün aksine) her koşulda olumsuz bir mana ifade etmez. Hatta gerilla ifadesinin kimi bağlamlarda gayet sempatik çağrışımlara sahip olduğu da doğrudur. Bunun nedeni, terörün bireyleme atıfta bulunurken, gerillanın ise sadece bir örgütlenme biçimini ifade etmesidir. Bu örgütlenme biçimi, zayıf mağdurların güçlü zalimlere karşı koymaları yönünde güçlü imalar içerdiğinden, dünyanın hemen her yerinde (özellikle sol çevrelerce) ilgi ve sempati ile karşılanır.

Bu nedenle, örgütler, kendilerine “gerilla” demek suretiyle haksızlıklara karşı duruyor olduklarını nazara verirlerken, devletler de gerillalara “terörist” diyerek onları sadece eylemlerinden ibaretmiş gibi göstermeye çalışırlar. Fakat gerçekte bu iki kelime birbirinden farklı şeylere atıfta bulunuyor olduğundan, aralarında zorunlu bir ayrım ya da örtüşme yoktur. Dolayısıyla da, bir örgüt, sırf gerilla tipi örgütlenmeye sahip diye her eylemini mazur gösteremez.

PKK

Örgütlenme biçimine bakıldığında, PKK’nın bir gerilla olduğu, hatta çok tipik gerilla nitelikleri taşıdığı açık. Ancak gerilla olmak, bir örgütü terörden azade kılmıyor. PKK’nın, (1) sivillere, (2) hakları için savaşmakta olduğu insanlara, ve hatta (3) bizzat kendi mensuplarına geçmişte yapmış oldukları, sadece güçlü bir zalime karşı koymadığı, kendisinin de pekâlâ zalimleşebildiğini gösteriyor.

Evet, Türkiye’de pek çok insan bunu duymaya tahammül edemese de, PKK’nın davası, “çıkış noktası itibariyle” haklı bir davadır. Ama ne çıkış noktasındaki bu haklılık, ne de Kürtler arasında azımsanmayacak derecede bir desteğe sahip olmak, PKK hakkındaki bu gerçekleri değiştirmiyor, mazur göstermiyor.

taraf@serdarkaya.com