Başında fiilen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın olduğu Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) 1 Kasım'da oy oranını 7 Haziran'a göre yüzde 8 artırarak yaklaşık yüzde 49 oy alıp 550 milletvekilliğinden 312'sini kazanarak, dördüncü kez tek başına iktidar oldu.

Şüphesiz ki bu, AKP açısından ne parti kurmaylarının, ne de kamuoyu araştırmacılarının öngöremediği ölçüde büyük bir seçim başarısı. Katılımın yüzde 85'i bulduğu ve genelde demokratik olgunluk içinde yapılan oylama, gerek halkın oyuna sahip çıkması, gerekse demokrasinin temel ilkelerinden biri olan seçimle gelen yönetim ilkesi açısından memnuniyet verici bir durum.

Ne var ki, demokrasinin seçimden ibaret olmadığı şimdi daha iyi anlaşılıyor olmalı. Demokrasi seçimle gelen yönetim kadar yurttaşların temel hak ve özgürlüklerinin güven altına alındığı rejim. Çıplak gerçek şu ki, 1 Kasım seçimlerinde seçmenlerin yaklaşık yarısı giderek keyfîleşen, otoriterleşen ve gırtlağına kadar yolsuzluğa bulaşmış bir iktidarın devamına onay verdi. Geçmiş tecrübelere bakarak Türkiye'de hak ve özgürlüklere saygılı olmayan iktidarların eninde sonunda kaybettiklerine inanıyordum. 7 Haziran seçimleri de bu kanaatimi pekiştirmişti. Ne var ki, 1 Kasım fena halde yanılttı. Eğer demokrasiyi bütün ilke ve kurumlarıyla yerleştirecek isek, öncelikle bu beklenmedik sonucun nedenlerini iyi anlamamız gerekiyor. Bu bağlamda öncelikle altı çizilmesi gereken hususlar şunlar:

AKP iktidarının izlediği kutuplaştırma stratejisi netice verdi. Muhalefeti “hainlikle, alçaklıkla, terörizme destek vermekle, terörizmin uzantısı olmakla, iç ve dış düşmanlara hizmet etmekle” suçlama kampanyası, seçmen desteğinin tahkim edilmesinde baş rolü oynadı. Bu stratejinin esas uygulayıcıları hükümetin emrine verilen yargı organları ile yalan ve iftira kampanyası yürüten yandaş medya (“havuz medyası”) oldu. Kamu yayıncıları TRT ve AA tümüyle iktidarın borazanı olarak çalıştı. Muhalif medya üzerinde seçim kampanyası sırasında yoğunlaşan baskılar, açılan soruşturmalar, tutuklamalar, sansürlemelerden, İpek Medya Grubu'na açıkça el konulmasına kadar uzandı.

AKP yönetiminin, istikrarın ancak tek parti iktidarıyla sağlanabileceğine dair (tümüyle temelsiz) iddiasını seçmenin en azından yüzde 8'lik kesimine inandırabildiği de görüldü. Bunda en büyük rolü, 7 Haziran seçimlerinde, yurttaşların yüzde 59'unun desteğini alan üç muhalefet partisinin bir araya gelerek, en azından hukuk devletine verilen zararı giderme amacıyla, kısa süre için de olsa bir ortak hükümet kuramayışı oynadı. Bu başarısızlıkta aslan payı muhakkak ki HDP'yi “yok” sayarak seçimin tekrarlanması yolunu açan, iktidara adeta payanda rolü oynayan MHP'ye ait. 1 Kasım'da yaklaşık 2 milyon oy kaybetmesi bunun açık delili.

Öte yandan AKP iktidarının “çözüm süreci”ni “buzdolabına” kaldırarak yeniden askerî çözüme yönelmesiyle iki ateş (devlet ile PKK) arasında ve “biz gidersek beyaz Toroslar (yargısız infazlar) gelir” tehdidi altında kalan Kürt seçmenlerin tercihlerinin bu durumdan bir ölçüde etkilendiği anlaşılıyor. Baskılar altında doğru dürüst bir seçim kampanyası dahi sürdüremeyen HDP'nin yine de barajı aşmayı başarması ve 59 milletvekili ile Meclis'teki yerini koruyacak olması, Kürt sorununun çözümü açısından bir umut kaynağı olmayı sürdürüyor. Bu bağlamda, PKK'nın silahlarının Türkiye'de demokratikleşmenin en önemli engellerinden biri olduğu bir kez daha görülmüş olmalı.

Sonuç itibarıyla, 1 Kasım'da evet hükümet sorunu çözüldü ama otoriterleşme başta olmak üzere ülkenin öteki bütün sorunları olduğu gibi yerinde duruyor. Fiilen Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yönetilecek olan bir hükümetle Türkiye, Kürt sorunundan yargı bağımsızlığı ve ifade özgürlüğüne, ekonomiden dış politikaya kadar uzanan sorunların üstesinden gelebilir mi? Cevabım gelecek yazıda.