Avrupa’da birinci, dünyada üçüncüymüşüz.

‘Yeni’ ve ‘büyük’ Türkiye’nin böyle çarpıcı başarılara imza atması şaşırtıcı değil elbet. İlk üçe girmeyeceğiz de, nereye gireceğiz?

Girdiğimiz alan, işyeri kazalarında işçi ölümleriymiş.

Olsun. Yeniliğimizi ve büyüklüğümüzü kanıtlayalım da, hangi alanda olursa olsun.

“Bu ülkede”

Torunlar işçilerinin öldüğü günün akşamı, şöyle bir soru okudum internette: “Neden bu ülkede iktidarlar daima maden sahiplerini, müteahhitleri ve zalim memurları korumak zorunda?”

Umarım bu soruyu milyonlarca kişi soruyordur. Bu soruyu sormak kapitalizmi ve kapitalist dünyada siyaseti anlamanın ilk adımı çünkü.

Ama soruda bir hata var.

“Bu ülkede” kelimeleri hatalı.

İktidarlar sadece Türkiye’de maden sahiplerini, müteahhitleri ve zalim memurları korumuyor.

Tüm ülkelerde böyle.

“Bu ülkede” deyince, sanki olay bize özgüymüş, başka ülkelerde böyle şeyler pek olmazmış gibi bir ima oluyor. Hayır, bu cinayetler dünyanın her yerinde gerçekleşiyor, bazen daha büyük, daha korkunç olanları da gerçekleşiyor. Üstelik sonuç da her yerde bizdeki gibi oluyor: bir iki kişi suçlu gösterildikten sonra aynı sistemin aynı çarkları dönmeye devam ediyor. Bize özgü hiçbir yanı yok.

İş cinayetleri konusunda Avrupa’da birinci olduğumuzu vurgulamak da, yine sanki özel olarak Türkiye’de bir sorun olduğunu ima eden bir şey. Sanki Avrupa bu sorunu çözmüş, biraz çabayla biz de çözeriz.

Hayır, Avrupa da çözmedi, biz de çözemeyiz. Çünkü mesele Avrupalılıkla, Türklükle filan ilgili değil, işçi ölümlerinin çok daha temel bir nedeni var.

“Şehitlerimiz”

Başbakan, ”Onlar alın teriyle, emekleriyle helal rızık için çalıştılar, bu yönleriyle de bizim için bir şehit hükmündedirler. Aileleriyle ilgili de gerekli tedbirleri almayı düşünüyoruz” demiş.

O da aynı şeyi yapmış. Müslümanlık, şehitlik, rızık filan, hep Türkiye’yle ilgili şeyler. Bize özgü. Üstelik, şehadet bizde iyi bir şeydir, Müslüman’ın kaçınmayacağı, üzülmeyeceği bir mertebedir.

İşçi ölümleri Türkiye’yle ilgili olmadığı gibi, Müslümanlık’la, şehitlikle filan hiç ilgili değil.

Ama bütün bu söylemler, meselenin köklerini örtmeye yarıyor.

İşçiler dünyanın her yerinde niye iş kazası geçirir, yaralanır, sakatlanır, ölür? Üstelik umulmadık kazalar sonucu, beklenmedik nedenlerle, mesela fabrikanın üzerine meteor düşmesi nedeniyle, işyerinin altında yanardağ patladığı için filan değil. Hep bilinen tehlikelere karşı önlem alınmadığı, bu bilinen tehlikeler bertaraf edilmediği için kaza olur. Bile bile, göre göre.

Niye? Çünkü gerekli önlemleri almak, işveren için daha yüksek maliyet demektir.

Olsun, maliyete katlansın, kârından biraz feragat etsin, önlemleri uygulasın. Değil mi?

Hayır, çünkü işveren işçilerini rahat ettirmek, korumak ve mutlu etmek amacıyla değil, kâr amacıyla üretim yapar. Temel ve tek amacı budur.

İstediği kadar iyi insan, has Müslüman olsun, amacı budur, bu olmak zorundadır.

Kârını yükseltmeli, yükseltebilmek için maliyetleri düşürmelidir.

Çok iyi kalpli olup da bunu yapmadığı taktirde iflas eder, rakipleri tarafından yutulur.

Kapitalist üretim tarzında iyi kalplere yer yoktur. İyi kalplere başkalarına yem olur, yerlerine gelenler maliyet düşürüp kâr etmeyi bilenler olur.

İşyeri güvenliği için mücadele etmek, sendikalı olmak, kazaları azaltmaya çalışmak gerekir. Elbette.

Ama kaza ve ölümleri tümüyle sona erdirmenin yolu, insan için değil kâr için üretim yapan bu sistemden kurtulmayı gerektirir.

Roni Margulies

ronmargulies@btinternet.com

(Sosyalist İşçi)