Etrafımızı çepeçevre saran duvarlar örüyorlar, kadınları bu duvarların içine hapsetmeye çalışıyorlar. Kimi kadın Nusaybin’de yükselen utanç duvarına karşı mücadele verirken, kimileri evlerin içini dikizlemeyi kendine iş edinmiş iktidara karşı seslerini yükseltiyor. Bir hafta Meclis’teki başörtüsü özgürlüğüyle ülkede kadın üzerinden yürütülen siyasi iktidar savaşında yeni bir eşiğin atlandığına sevinirken, sonraki hafta en temel özgürlüklere kasaba muhafazakârlığıyla müdahaleyi kendinde hak gören zihniyetle başka bir yere savruluyoruz. Kadınların etrafına örülmek istenen duvarlardan bir diğeri ise çalışma hayatına yönelik yeni yasa.

Hükümet tarafından “kadınlara müjde” şeklinde duyurulan, ancak kısa zaman içinde pek çok tartışmaya neden olan kadın istihdamı paketinin bu ay içinde yasalaşması bekleniyor. AK Parti’nin kadını sadece aile içinde konumlandıran, çocuk doğurmakla görevlendiren, kadın bedeni üzerinde giderek daha fazla tahakküm kuran politikaları, kadınların güvencesiz çalıştırılmalarını yasalaştıracak olan bu paketle daha da sağlamlaşacak.

World Economic Forum’un kadın erkek eşitsizliğini ortaya koyan 2013 Global Cinsiyet Uçurumu Raporu’na göre, Türkiye 136 ülke arasında 120. sırada. İş yaşamında fırsat eşitliği alanında 127., işgücüne katılım alanında 123., eğitimde 104. ve siyasi katılımda ise 103. durumda. Çalışma hayatı özelindeki verilere göre, kadınlarda işsizlik oranı yüzde 11, yarım gün çalışma oranı yüzde 24, tarım dışı istihdamda kadın işgücü oranı yüzde 23, işletmelerde liderlik konumuna yükselebilen kadın oranı ise sadece yüzde 4.

Üzerinde bir yıldır çalışılan ve kadın örgütlerinin görüşleri alınmadan, üstelik uzun yıllardır dile getirilen taleplere gözönüne alınmadan hazırlanan kadın istihdam paketinin, kadının çalışma hayatındaki durumunu iyileştirmesi şöyle dursun, toplumdaki cinsiyet eşitsizliğine dayalı sorunları daha da derinleştireceği belirtiliyor.

Pakete yönelik en büyük eleştiri, doğum izninin 16 haftadan 18 haftaya çıkartılarak, bebekli kadınlara yarı zamanlı çalışma izni verilmesi. Ayrıca, doğum iznine giden kadın çalışanın yerine özel istihdam büroları kanalıyla geçici personel alınması öngörülüyor. Doğum yapan kadının yerine geçici çalışan almanın hem istihdam piyasasında sıkıntı yaratacağı hem de işverenlerin kadın istihdamına olumsuz bakmasına neden olacağı ve kadın yerine erkek çalışan tercihine yöneleceği en çok üzerinde durulan konu.

Esnekleşme ve güvencesizliği kural hâline getiren, kadınları çok çocuk doğurmaya teşvik eden bu pakete yönelik KEİG (Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi) Platformu’nun çok ciddi itirazları var. KEİG, istihdamda cinsiyet eşitliğinin önündeki en önemli engellerden biri olarak, hane içi bakım yüküne dikkat çekerek, böyle ciddi bir meselede sosyal politika üretilmeyerek, kadınlar üzerindeki “çok çocuk doğur ve bakımını tek başına üstlen” baskısının bu paketle meşrulaştırıldığını belirtiyor. Paketin, ucuz emek gücü olarak yarı zamanlı, düşük statülü, güvencesiz ve düşük ücretli işlerde çalışmasını teşvik ettiği de yine eleştiriler arasında.

Kadın emeği, neoliberal politikaların bir sonucu olarak tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de iş dünyası tarafından esnek, güvencesiz ve örgütsüz olarak talep edilen bir emek hâline geldi, bugüne kadar yasal olmadan kullanılmasına göz yumulan bu kadın emeğini sömürü biçimleri şimdi yasalaştırılarak, yaygınlaştırılmaya çalışılıyor. Emek sömürüsünü yasalaştırmasının yanı sıra, paketin özellikle kreş sorununa çözüm getirmeyen, sosyal yardımların nasıl düzenleneceğinden bahsetmeyen bir yanı var.

Kadınların, cephesi genişleyen duvarlara karşı mücadelesi, giderek daha kritik bir noktada artık.

pelincengiz@gmail.com