- 5.12.2012 00:00
Katar’ın başkenti Doha’da devam eden Birleşmiş Milletler 18. İklim Değişikliği Zirvesikapsamında, 58 ülkenin değerlendirildiği İklim Değişikliği Performans Endeksi açıklandı.Germanwatch ile CAN Europe’un (İklim Eylem Ağı Avrupa) birlikte hazırladığı endeks, toplam seragazı salımından ülkelerin farklı ulusal politikalarına kadar çeşitli kıstaslara göre hazırlanıyor.Karbon salımlarının yüzde 90’ından sorumlu ülkelerin bulunduğu bu listede, tahmin edeceğiniz üzere Türkiye de kendinden beklenen performansı göstererek en kötüler kısmında yer aldı. Geçen yıl 58. sırada yer alan Türkiye, bu yıl 57. sıraya yükselse de, iklim müzakerelerini baltalayan Kanada, petrol ve doğalgaz zengini Kazakistan, İran ve Suudi Arabistan ile birlikteson beşliye girme “başarısını” gösterdi. Sıralamada, iklim değişikliği için gerekli adım atan ülke olmadığı için ilk üç sıra boş bırakılırken, seragazı salımlarında ve politikalarda gösterdiği ilerleme nedeniyle Danimarka 4., İsveç 5., krize rağmen iklim politikalarını sürdüren Portekiz ise 6. sıraya çıktı. İklim karnesindeki kırıklarla kötü bir örnek olarak gösterilen Türkiye, kömür ve fosil yakıt merkezli ekonomisini sürdürebilmek için seragazı salım azaltım hedefi belirtmediği gibi bu alandaki yatırım politikalarında da en ufak bir değişikliğe gitmiyor.
Bu tabloya bakıp “eh böyle gelmiş, böyle gider” demek hâliyle mümkün. Ancak, UNEP Finance Initiative’in (Birleşmiş Milletler Çevre Programı- Finans Girişimi) ortaya attığı fikir bir metodoloji hâline dönüştürülür ve uygulamaya girerse, bu işten en çok başı ağrıyacaklardan biri Türkiye olacaktır. Kamuoyunda sık sık gündeme geldiği üzere AKP iktidarının Türkiye’nin kredi notu konusunda ne kadar hassas olduğu herkesin malumu.
BM, kasım ayı ortalarında “A New Angle on Sovereign Credit Risk” başlığı altında, “E-RISC: Environmental Risk Integration in Sovereign Credit Analysis” adlı bir rapor yayımladı. Yani, çevresel risklerin kredi derecelendirmesine entegre edilmesi meselesine kafa yormuşlar. BM, rating değerlendirmesinde ekolojinin de olması gerektiğini savunuyor. Kredi notu değerlendirmesinde geleneksel yöntemlerle finansal performansa bakıldığını ancak, buna yeni bir bakış açısı getirmek gerektiğini ortaya koyan UNEP, finansal faktörlere çevresel, sosyal ve yönetişim faktörlerinin de eklenmesi gerektiği üzerinde duruyor. Yatırımcıların, kredi derecelendirme kuruluşlarının ve bankaların doğal riskleri de, ülkelerin kredi risk değerlendirmelerine dâhil etmelerini öneriyor. Birleşmiş Milletler, E-RISC metodunun geleneksel kredi derecelendirme tekniklerine ve sonuçlarına artı değer katacağını söylüyor.
Rapor, çevresel risklerin ve doğal kaynakların kaybının hesaplanması hâlinde ülke notlarının çok daha düşük çıkacağını belirtiyor. Mesela, erozyon, tarıma uygun alanların kaybı, susuzluk, kuraklık, ormanlık alanların azalması, deniz kirliliği, balıkların yokolması gibi unsurlar ülkenin ekonomisini etkileyecek, bu kayıplar orta ve uzun vadede ülke ekonomilerinde aksaklıklar yaratacak. Rapor, çevresel faktörlerin hesaplanmasıyla birlikte, bir ülkenin ekolojik durumu uluslararası düzeyde verilen kredi notlarını etkilemeye başlayacak. Rapor, bu genel değerlendirmelerin ardından beş ülkeyi çevresel kıstas ışığında incelemiş. Bakın bu beş ülke hangileri:Brezilya, Fransa, Hindistan, Japonya ve Türkiye!
Durumu ortaya koyduktan sonra sorulması gereken sorular şunlar: Bir ülkenin doğal zenginliklerini özenle koruyor olması kredi notuna olumlu etki eder mi? Doğal kaynaklarını kötü kullanan bir ekonomi uzun vadede risk taşır mı? Finansal analizler yapılırken, ekolojik faktörler yokmuş gibi davranmak mümkün mü?
Ekolojik verilerin kredi notu analizlerinde yer almasını sağlayacak bir metodoloji ortaya konursa ki, süreç bize bunu yakında gösterebilir, Türkiye bu işten tahmin edemeyeceğimiz kadar zararlı çıkabilir. Doğal kaynakların bedava olmadığını anlatmanın en kısa yolu herhalde onları finansal hesaplara dâhil etmekten geçiyor. Yoksa pek kimsenin anlayacağı yok.
pelincengiz@gmail.com
Yorum Yap