"Modern" deyince örneğin Saraçhane'de Belediye akla gelir.  Ben Hilton Oteli'ni de sayarım. Belli başlı örneklerden biri de şimdiki adıyla Atatürk Kültür Merkezi'dir. İstanbul'da uluslararası özelliklere sahip modern bir sanat merkezi ta 1930'larda konuşulur olmuştu. Ama çeşitli nedenlerle bir türlü işe başlanamadı. Ellili yıllarda  Hayati Tabanlıoğlu "proje"nin başına getirilince yeni bir enerji oluştu. İş gene uzadı uzamasına, ama sonunda, 1969'da, hizmete girdi. O zaman adı "Kültür Sarayı" idi. 

"Saray" daha iki yaşını dolduramadan yandı. Onarım, şu bu, 1978'e kadar yeniden açılamadı.

12 Mart'ın göstermelik davalarından biri "Sabotaj Davası"ydı ve Kültür Sarayı'nın yanması da "sabotaj"lardan biriydi. "İtiraf" ettirilmişti. İfadeler falan tamamdı. Ama nedense, dönem sona ererken, savcı kendisi sanıkların beraatini ve davanın düşmesini talep etti, dava buharlaştı gitti.

Yeni adıyla Atatürk Kültür Merkezi, nedendir bilmiyorum, sanırım Belediye Başkanlığı'ndan beri, Tayyip Erdoğan'a dokunuyor. 

Ne zamandır kapalı. Gezi olaylarından beri sanki polise verilmiş gibi. Bu yakınlarda yıkılacağına dair yeniden söylentiler çıktı. Bu sefer sahiden yıkılacak gibi. Geçen gün bu konuda Korhan Gümüş'ün bir konuşmasını okudum ve söylediklerine hak verdim. 

Bu binaya niçin böyle garezle bakıldığını ben anlamıyorum. Herhâlde özel bir nedeni olsa gerek. Beğenirsiniz, beğenmezsiniz, ama ille de ortadan kaldırmak için çok sağlam gerekçeleriniz olmalı. Bir Paris Belediye Başkanı Eiffel Kulesi'ni hiç sevmeyebilir, bir başkası da Opera'dan hazzetmiyordur. Olur olur. Ama "Ben bunu yıkacağım" diye ortaya atılamazlar. Bir kentin milyonlarca insanın göz belleğinde yer etmiş bir binasını "Ben beğenmiyorum" türü bir gerekçeyle yıkmak, zaten kimsenin aklına gelmez. Dediğim gibi, modern mimari örnekleri bakımından zaten zayıf olan İstanbul'da AKM o sayılı örneklerden biri. 

Şimdi, Atatürk Kültür Merkezi'ni yok etmeye kararlı olduğu anlaşılan bu "zevk", aynı zamanda, "Taksim'de Topçu Kışlası'nı yapacağız" diye ısrar edenle aynı. Peki, "Topçu Kışlası" neyin nesi? III. Selim zamanında yapılan ilk bina Kabakçı isyanında zarar gördüğü için II. Mahmud bunu yeniden yaptırmıştı. Bu süreçte ne kadar değiştiğini ben bilmiyorum. Ama fotoğraflarından tanıdığımız Topçu Kışlası tipik oryantalist bir binadır. Daha önce de yazdığım gibi bu binanın (Lütfi Kırdar'ın valiliği sırasında)  yıkılma kararını doğru bulmam. Şimdiki AKM için öne sürdüğüm gerekçelerle bu kararı da eleştiririm: bir kentin görünümünün parçası haline gelmiş, çok "makbul" olmasa da, belirli bir tarzı yansıtan bir bina yıkılmamalı, tersine, korunmalıdır bence. Onun için Taksim Topçu Kışlası'nın da yıkılması yanlış bir iş olmuştur; ama yeri doldurulamayacak bir estetik kayıp olduğu da söylenemez. Onun için artık kimsenin hatırlamadığı bu binanın ille de yeniden yapılması ısrarını da anlamıyorum.

Bugün egemen olan anlayışta "büyüklük" ögesinin bir "estetik özellik" olarak kabul edildiğini gözlemliyorum. Büyüklük "anıtsallık" ögesi olabilir ama estetik bir anlamı yoktur. Bugünkü iktidarın İstanbul kentine armağanları olan Çamlıca'daki ve Ataşehir'deki camiler de büyük olmasına büyükler, ama estetikle ilişkileri yok. Şimdi AKM yerine yapılması tasarlanan bina hakkında da, önce boyu posuyla ilgili bir şeyler söyleniyor: yanındaki, arkasındaki boş alanlar da kullanılarak büyüteceklermiş. Diyorum, büyüklük bir estetik nişanesi değil. Ama kendisi sakil olan bir binada, büyüklük, estetiksizliği vurgulayan bir öge olabilir.