LJUBLJANA/ Birkaç gündür gene yurtdışındayım: Slovenya’da, Ljubljana’da. Bu kente ilk kez geliyorum. Şu birkaç günlük deneyimin sonunda, doğrusu, herkese tavsiye ederim. Küçücük bir kent (zaten Slovenya’nın tamamı iki milyonluk bir toplum). Küçük olmasına rağmen, “taşra” diyemezsiniz. Herhangi bir Avrupa kentinde bulacağınız şeyler burada da var.

Her yer tenha. Kent merkezi olduğu söylenen yere gidiyorsunuz, gene kimseler yok. Eski kentin olduğu pek çok yer trafiğe kapatılmış, yaya yolu haline getirilmiş. Tabii bu da kentin sakin, sessiz havasına katkıda bulunuyor. Çok sayıda kitapçı olması hemen dikkat çekiyor. Yeraltı sistemi, otobüs, belli ki bir trafik sorunu yok.

Eski kentin mimarisi güzel. Yugoslavya’nın birçok yerine, daha Yugoslavya’yken ya da öyle olmaktan çıktığında, gitmişliğim vardır. Ljubljana ile Zagreb’e ise transit geçmek dışında hiç yolum geçmemişti. Bu ikisinde Avusturya havasının egemen olduğunu görenler söyledi. Zagreb’e hâlâ gitmişliğim yok. Buraya gelmeden önce bir arkadaşla konuşuyorduk, “Avusturya’yı andırıyormuş” deyince ben, “Evet, ama Viyana değil. Avusturya’nın küçük kentleri” dedi. Haklıymış. Viyana, tabii, emperyal başkent. Burası öyle iddialı bir yer değil, galiba hiç olmamış. Onun için de daha insanî, daha sıcak.

Bizim gibi, büyük kente, büyük kentin gürültüsüne, kargaşasına, hayhuyuna alışmış insanlar bütün sevimliliğine rağmen, böyle bir yerde fazla duramazlar, sanırım. Şu iki üç günde, bir yandan konferansa da giderek, kenti tanıdım bile. Mesafeler kısa (ama bugün bütün gün sıkı yağmur yağdı ve mesafe birdenbire uzadı). Beş on dakikada yürüyerek varıveriyorsunuz.

“Konferans” demişken, ona da kısaca değineyim. Tartıştığımız konu, Avrupa Birliği. Başladığımız gün, sabah oturumunda, tuhaf bir duygu geldi: ne kadar uzun zamandır Avrupa Birliği’nin konuşulduğu bir toplantıda bulunmadığını düşündüm. Oysa yıllarca bunların birinden öbürüne koştum. Bazan, ayda iki kere, böyle toplantılara, seminerlere giderdim. Şimdi iki ayda bir kere oluyorsa oluyor –aslında olmuyor. Türkiye’de birkaç yıl öncesine kadar kızarak, sinirlenerek tartıştığımız AB üyeliği konusunu unuttuk. AB içinde, her zaman titreşimler yaratan Türkiye’nin AB üyeliği konusu hemen hemen unutuldu. Avrupa’nın kendisi sorunlarını tartışmaz oldu.

Dolayısıyla, böyle bir toplantıda olmak ve üç aşağı beş yukarı benzer duygu ve düşünceler taşıyan insanları dinleyerek burada olmak bana iyi geldi.

Bütün bu vasat politikacılar, Sarkozy’ler, Merkel’ler ya da Berlusconi gibi ancak maskaralık yapınca vasatın üstüne çıkmayı başarabilenler, son derece önemli, heyecanlı bir konu ve bir girişim olan Avrupa Birliği’ni sıkıcı bir rutine dönüştürdüler. Bizim toplantıda da, Avrupa Birliği’ne bugün yön verenlerin, vaktiyle Avrupa Birliği’nin niçin kurulduğunu unuttuğu ya da bunları zaten ciddiye almadığı söylendi. Bu doğru. Bu son derece önemli fikir ve girişim, sıradan olmakla övünen birtakım adamların elinde, “gerçekçilik” adına, onu önemli yapan bütün özelliklerinden soyuldu, alelade bir ortaklığa dönüştürüldü: Avrupa Birliği Komandit Şirketi.

“Avrupa Birliği” sözünün Türkiye’de telaffuz edildiğinde hiçbir kıvılcım çakmamasının, insanların şöyle bir düşünüp, “Sahi, öyle bir şey vardı! Neydi yahu o?” demesinin sorumlusu da bu adamlar. “Avrupa Birliği’nin genişlemesi” konuşmaları ve girişimlerinin başladığı bir zamanda Avrupa Birliğinin daralmasını adım adım gerçekleştirenler onlar.

İyi oldu, buraya gelmek, bunları yeniden konuşmak. Ama konferans bitip evli evine, köylü köyüne döndükten sonra, ne kadar bir süre için, bilemiyorum, ama AB konusu ilginç bir konu olmaktan çıkacak gene.