- 4.02.2015 00:00
Murat Belge, ZAMAN'a konuştu: Demokrasinin geldiğini göremem herhalde...
"Karanlık günler yaşanacağını tahmin ediyorum. Bir tür vesayet otoriterliğiyle senelerce yaşayınca bunun da kontur otoriter bir ideolojiyi besleyeceği gayet makul. Sosyolojiye aykırı bir durum yok. Toplumun zaman içinde bununla da başa çıkacağını düşünüyorum. O zaman demokrasinin önü açılacak."
Yeni bir acıya uyanmak rutin gündemimiz oldu artık. Katliamlar, tutuklanmalar, yargısız infazlar, düşmanlaştırmalar… Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi öldürüldü. Türkiye'nin en önemli gazetecilerinden Can Dündar ve Erdem Gül tutuklandı. Rusya ile ilişkilerimiz kopma noktasında. Bunlar sadece bir haftada yaşadıklarımız. İçeride ve dışarıda kötü sona doğru giden bir halimiz var sanki. Ülkeyi travmatize eden bütün bu olayları Prof. Dr. Murat Belge ile konuştuk. Belge, “Demokrasinin gelmesine daha var, ben göremem artık." diyor. Ona göre Demokrasi kültürü olan bir toplum değil Türkiye. İlkesel değil, çıkarsal düşünüyor insanlar. Bugüne kadar bunun baş sorumlusu jakoben zihniyetti. Şimdi ise bunun yerini AKP'nin yerleştirdiği ‘plebisiter sistem' aldı. Bu yaşananlar gösteriyor ki, en çok özlemini çektiğimiz şey demokrasi.
Herkesin gündem mağduru olduğu bugünlerde sizin dünyanızda neler oluyor?
Oğuz Atay'a "Ne yapıyorsun?" diye soruyorlar, "sıkılıyorum" diyor, ben de sıkılıyorum. Gündem sıkıyor beni. Yoksa benim kişisel hayatım gayet iyi gidiyor. Epeydir boş zaman buldum mu, yazıyorum. Bu aralar Rus ve Türk edebiyatlarını karşılaştırdığım bir kitap üzerine çalışıyorum. Bitmek üzere. Bir derslerde şiirle ilgili anlattıklarımı kitaplaştırıyorum.
Kitabınızın zamanlaması çok manidar. Rusya-Türkiye ilişkileri hayli gergin. Nereye gidiyoruz sizce?
IŞİD'e karşı sözde ortak davranacağımız yönünde bir anlaşma da varken Türkiye'nin Rus uçağını düşürmesinde bir anlam göremedim.
Rusya, birçok konuda Türkiye ile ilişkilerini askıya aldı. Vize, ithalat, iptaller vs...
Öyle oldu. Çünkü sadece bizim efelenen bir cumhurbaşkanımız yok; Rusya'nın da efelenen bir başkanı var. O da intikam olarak algılanacak bir jest yapmadan bu işin peşini bırakmaz. Rusya'nın masum olduğu kanısında değilim ama uçaklarını düşürmek gerekmiyordu.
Putin'in, “Türkiye uçağımızı IŞİD petrolü için vurdu.” açıklaması da var.
Financial Times'ta IŞİD'in nasıl petrol ürettiği ve Türkiye üzerinden geçerek nasıl sattığı hakkında bir analiz yayınlandı. Hatta petrolün büyük ölçüde satıldığı ülkenin Türkiye olduğundan bahsediliyor. Ciddi bir kazancın olduğu da iddia ediliyor. Böyle konular konuşuluyor. Ne kadar doğrudur bilemiyorum. Bunlar oradaki insanların söyledikleri.
1992'de yazılmış "Türkiye Dünyanın Neresinde?" adlı bir kitabınız var. Türkiye'nin mevcut dış politikasını o dönemle kıyasladığınızda aynı soruya vereceğiniz cevap ne kadar değişir?
O zamanlar Türkiye çekingen ve temkinliydi. Etrafını mümkün olduğu kadar tedirgin etmeyen bir dış politika izliyordu. Ancak şu anki 'iddialı' dış politikası ülke adına çok kötü oldu. Komşularla sıfır problem yaklaşımı iyiydi. Bu politikanın en çok şaşırtan tarafı Suriye oldu. Çünkü Suriye, Öcalan'ı da barındırdığı için aramızın en kötü olduğu komşulardan biriydi. Birdenbire Suriye ve Esed ile can ciğer kuzu sarması olduk. Sonra birdenbire en büyük düşmanımız Esed oldu.
Ne değişti?
Anlamaya imkân yok. Demek ki, komşuyla sıfır problem derken “birtakım problemler var ama şimdilik bunları ortaya çıkarmıyoruz” gibi ikiyüzlülük varmış. AKP'nin karar verme pozisyonlarında olan şahıslarının kafasında bir 'Osmanlılık' ideali var. Oysa Suriyeli ya da Mısırlıların, "Sizi çok özlemiştik. Buyurun gelin, başımıza yeni Osmanlı olun." diyecek halleri yok. Zira kafandakini gerçekleştirmeye kalktığında problem başlayacak. Bu zihniyetin otantik olarak ürettiği sonuç bu. Ama bu işin Ortadoğu'daki Müslüman ülkelerle ilgili kısmı. Bir de dostumuz konumunda ülkeler var. "Bu adamları ne yapacağız?" diye baktıklarını tahmin ediyorum bize. Ne yapacağı belli olmayan bir müttefikiz sonuçta.
Ülkeyi terk etmeyi düşünmedim
Türkiye, son 2 yıldır çok ciddi toplumsal olaylar yaşadı. Soma, Ermenek, tasfiyeler, gazetecilerin, savcıların, polislerin hapse atılması, terör olayları, gazetelere, holdinglere el konulması, faili meçhul cinayetler, Suruç, Ankara katliamları vs. En çok hangisi ‘bu kadar da olmaz' dedirtti?
Kayyım atamaları hayli tedirgin ediyor insanı. Bir tür eşkıyalığa dönüştürüyorlar iktidar sahibi olmayı. Öte yandan maden kazaları da insanı isyan ettiriyor. Ankara'daki patlama perişan etti hepimizi. 17 Aralık yolsuzlukları “Bunlar nasıl olur?” dedirtiyor. Ancak ülkeyi terk edeyim, kaçıp gideyim gibi bir şey düşünmedim hiçbir zaman.
Neden?
Her zaman da hayati tehdit altında bulundum. Bir zamanlar ülkü ocakları öldürür diye bekliyorduk. Bugün yine benzer şeyler yaşıyoruz. En son Aydın Engin'le bir tehdit aldık. Hakkımızda infaz kararı verilmiş, tarihi sonradan belirlenecekmiş! Bir koruma talep ettim.
Korkuyor musunuz peki?
Hayır. Zaten bu iddianın aslı astarı olmadığını düşünüyorum. Korumayı da yakınlarım kendini rahat hissettim diye talep ettim, kendim için değil.
Empati kültürümüz yok
2 Kasım'da köşenizde “1933, 6 Mart'ında uyanmak gibi” bir cümle kullanarak Hitler Almanya'sına gönderme yaptınız. Sonuçlar o kadar mı kötü hissettirdi size?
Evet, kötü hissettim. Hâlâ da o hissim geçmiş değil.
Erdoğan'dan bir Hitler çıkar mı peki?
Hiçbir şey tekerrür etmez. Herakleitos haklıdır, aynı nehre iki kere giremezsin. Buna karşılık nehirler de birbirine benzer. 3 özellik tutmaz da 5'i tutar. Yani Naziler deyince akla Gestapo, toplama kampları, gaz odaları geliyor. Bunlar bir daha olmaz. Ama diktatör olmayı gerektirecek kriterler sadece bunlar değil.
“Türkiye istediği rejimi seçti” derken diktatörlüğü kastediyorsunuz. Peki ya AK Parti seçmeni?
Demokrasi kültürü olan bir toplum değil Türkiye. AKP seçmeni günlük çıkarları doğrultusunda hareket ediyor. Demokratik değerler gibi sorunları yok. Kendilerine dokunulmadıkça… Sadece AKP seçmeninde değil. Empati kültürü yok bizlerde. Şimdiye kadar bunun baş sorumlusu jakoben zihniyetti. Şimdi bunun yerini plebisiter sistem alıyor. Durum böyle olunca kendine göre karizması olan bir siyaset adamı halktan aldığı oyla her şeyi yapabilecek hale geliyor. Sonuçta onun ezdiği kesim toplumda azınlıkta. Mesela, 17 Aralık olayı var ki dünyanın hiçbir yerinde olmayacak şekilde örtbas edildi. Hem de ortada bu kadar kanıt varken… Ardından yargı sisteminin darma duman edilmesi… Ekonomi de parlak değil. Ama yüzde kırk dokuz ile yeniden iktidara geliyor. Şimdi bu saydıklarım bir başarının kanıtı mı? Yoksa insanlar yanlış oy mu veriyor. Galiba insanlar yanlış oy veriyor.
“Menderes, Erdoğan'ın yaptığı keyfiliğin onda birini yapmamıştı.” diyorsunuz. 4 yıl daha Erdoğan güdümünde bir AK Parti iktidarı söz konusu. Bu süre içinde Türkiye'yi nasıl günler bekliyor?
Karanlık günler yaşanacağını tahmin ediyorum. Bir yandan da “Bunları da yaşamak varmış!” diyorum. Bir tür vesayet otoriterliğiyle senelerce yaşayınca bunun da kontur otoriter bir ideolojiyi besleyeceği gayet makul. Sosyolojiye aykırı bir durum yok. Toplumun zaman içinde bununla da başa çıkacağını düşünüyorum. O zaman demokrasinin önü açılacak.
Uzun yıllar var mı demokrasiye kavuşmamıza?
Demokrasinin geldiğini ben görmem herhalde. Ama karşılıksız nimet yok bu dünyada. Pırıl pırıl günler yaşamadık ama çok ciddi bedeller de ödemedik. Erdoğan'lı Türkiye, demokrasinin yokluğunu yaşayarak öğrenecek. Daha önce bunu bir darbeyle jakobenler yaşattı bize ve Türkiye bunu aştı. Şimdi bunu da aşacak.
İslamî siyaseti Erdoğan'ın yönlendirmesi büyük talihsizlik
Kayyım atanmadan önce Bugün Gazetesi'ne verdiğiniz röportajda “Kandırıldım” cümlenizin manşete çekilmesinin ardından bir yazı yazdınız. Neden takıldınız bu kadar?
Aslında benim meselem Erdoğan değil.Uzun vadeli meselem Türkiye'de İslamcılık. Bir siyasi çizgi olarak, kendim sosyalist olarak Müslümanlarla kan davalı yaşamak istemiyorum. Bunun yanlış olduğunu düşünüyorum öteden beri. Kemalistlerin dindarlara duyduğu düşmanlığın doğru olmadığını düşündük Marksistler olarak. Sosyalistliğimizin bir parçasıdır bu. Siz Müslümansınız, adam olmazsınız dersek kiminle olacağız biz? Bütün bunları düşünerek hareket ettik AKP konusunda da. Bu yüzden 2002'den itibaren olumlu denecek politikalarını destekledim. Tabii o zaman Kemalistler sabit fikirli oldukları için, “Bunlar derhal başımızdan gitmeli” diyordu. Tartışmak istemiyorlar, konu açılınca da sinirleniyorlardı. Şimdi, “kandırıldık” gibi bir laf görünce hemen çıkıp “Biz size demedik mi?” diyorlar. “Kandırıldık” kelimesini başlığa çekince böyle bir sonuç oldu.
Bu yorumlar rahatsız etmiş sizi sanki.
Ediyor tabii. İnternette epey kıyamet koptu. Hakaretamiz şeyler yolladılar bana da. Türkiye'deki İslami siyaset çizgisinin zorunlu temsilcisi, sözcüsü Erdoğan değildir bence. Ama Erdoğan'ın şu anda bu harekete yön vermesini Türkiye açısından büyük bir talihsizlik olarak görüyorum. Bu çok daha medeni ve demokratik bir çizgi olabilirdi. Ama işte koşullar…
HAYALİ BİR OSMANLI HAYRANLIĞI VAR
Son dönemde özellikle AK Parti Gençlik Kolları'yla özdeşleşen çok frapan bir Osmanlıcılık akımı türedi. Ne düşünüyorsunuz bu konuda?
Bu durumu olumlu bir şey olarak görmek mümkün değil. Osmanlı diye konuşanların bilgileri berbat. Niye seviyorsun dediğinde, imparatorluk falan diyor. Berbat bir şey. Ama hükümetin ideolojisini hazırlayanların, mesela Davutoğlu falan, hayali bir Osmanlı hayranlığı içinde yaşayan insanlar. Sahiden bilerek isteyerek olduğunu düşünmüyorum.
Sosyal medyada neden yoksunuz?
İlgimi çekmiyor.
Cep telefonunuz da yok…
Cep telefonum yokken bile istemediğim insanlar beni bir şekilde buluyorlar. Bir de olsa…
Haber yüzünden tutuklanmak deli saçması!
Can Dündar'ın ve Erdem Gül'ün tutuklanması deli saçması bir olaydır. AKP iktidarı saçmalıklarına birini daha ekledi diyebiliriz. Aklın havsalanın alamayacağı olaylarla karşı karşıyayız. Bir tutturmuşlar casusluk? Nasreddin Hoca'nın hikâyesi gibi “Ya hesap bilmiyorsun, ya hayatında hiç dayak yemedin! Bunlarınki aynı o hesap! Casusluk nedir, haber nedir bilmiyorlar demek ki. Bütün faşizan ülkelerin yönetiminde değişmeyen yıldırma, korkutma, baskı altına alma teknikleri bunlar. Tutuksuz yargılanmalarına bile itiraz edildi. Demek ki birtakım hakimler ayarlanıyor gibi. Bunu söyleyince de yargıya hakaret gibi oluyor. Hukuksuzluğa destek olan birtakım hakimler var. Bütün bu olanların hukukla ne alakası var, anlamış değilim.
Tahir Elçi, devletsizlik yüzünden öldü!
Tahir Elçi'yi tanırdım. Ölümü hayli karışık bir durum. Şudur budur diye bir şey söylemek zor. Kaza kurşunu ihtimali var. Ancak o kaza kurşunun gidip de Tahir'e çarpması çok da kaza değilmiş olduğunu gösteriyor. Üstüne doğru koşan teröristi vuramıyor polisler. Üstelik teröristin fırlattığı silah neredeyse ateş eden polislere çarpacak. Karman çorman işler. Dolayısıyla genel ortam içinde Tahir, devletsizlik yüzünden öldü diyebiliriz. Ölümü beni çok kötü etkiledi. Kafasına bir şey vurmuşlar gibi oluyor insan. Epeydir böyle şeyler olmuyordu Türkiye'de. Ama demek ki yeniden başladı. Davutoğlu'nun bu iktidar faili meçhullerle anılmayacak söylemi birçok konuda dile getirdiği düşünceleri gibi olup biten olaylarla ilgili görmüyorum. Muhtemelen inanmak istediği için söylüyor.
REYHAN GÜL
Yorum Yap