- 8.10.2011 00:00
Daha kendisi olmayıp da lafının çokça geçmeye başladığı yıllarda, henüz “computer” adı da yokken, “elektronik beyin” diye bilirdik. “Yapıyorlarmış”, “yapmışlar” diye, “miş-li” geçmiş kipinde cümleler kurardık. Pek sevdiğim Hoş Memo’da (Li’l Abner) Al Capp bir “elektronik beyin” hikâyesi yaratmıştı. Beyin yapıyorlar, ama yanlışlıkla kadın kişiliği veriyorlar. Ayakları da olan bu beyin (dört köşe, madeni bir kutu, kısa boylu bir buzdolabını andırır bir şey, ama düğmeleri falan bir insan yüzünü de uzaktan andırıyor) dolaşa dolaşa bizimkilerin yaşadığı Köpekköy’e (Dogtown) de geliyor. Memo’yu görünce hemen ona âşık oluyor. Memo’nun kucağına bacak bacak üstüne atıp oturduğu ve boynuna sarıldığı kare hâlâ gözümün önündedir. Hikâyenin olaylarını unutmuşum ama çeşitli entrikalardan sonra “beyin” bir uçurumdan düşüp bozulur, durur. O zaman Memo’nun karısı Gülpembe (Daisy Mae) bozulan makineyi bir şekilde onarıp çamaşır makinesine dönüştürür ve öylece (bilimin Köpekköy’e gelmiş en yeni harikası olarak) kullanır.
Bu, ellilerin hikâyesi. İnsan ömründe bayağı uzun zaman sayılır ama dünya tarihinde göz açıp kapamak gibi bir şey. Altmışlarda üniversite öğrencisi olduğumda, özellikle de bizim bölümün bilim ve teknoloji meraklısı dilbilimci Özcan Başkan’la sık sık konuşurduk, bu alanda olanları, daha çok daha olması beklenenleri. Özcan Başkan bu konuları izler, iyi bilirdi. Bu alanın bilimine “sibernetik” diyorduk o yıllarda –şimdi pek sık kullanılmaz oldu.
“Olması beklenenler” biraz masal gibi, bir hayli “bilim-kurgu” gibi çalınırdı kulağa. Saniyelere sığacak kısacık süreler içinde âlet şunu yapacak, bunu yapacak, yığınla bilgiyi dakkasında önüne serecek. Şimdi her yerde görmeye alıştığımız küçük âletler gelmezdi aklımıza. “Elektronik beyin” dediğin nesne kocaman bir şey olmalı, örneğin bir odayı doldurmalıydı.
Bende bilim-kurgu iptilâsı yoktur pek; ama bu konuları konuşup üstüne biraz hayal kurmaktan hoşlanırdım. İleride bir zamanda bunlar olacaktı. Marx’ın da dediği gibi, insanlar bir yenilik üstüne konuşmaya başladılarsa, o yenilik çok geçmeden gerçekleşecek demektir. İnsan aklının önüne büyük imkânlar açacaktı bu gelişme. Zaman avantajı müthişti, ama erişilecek bilginin genişliği de müthişti.
“İnsan o dönemde doğmalıydı ki bunlardan yararlansın” diye düşünürdüm. Meğer ben o dönemde doğmayı zaten başarmışım ve bunlar birdenbire olmaya başladı.
İnsan ne ters yaratık –ya da “insan” diye genellemeyeyim; ben ne ters yaratığım. “Gelecekte olacak” diye hayalini kurduğum bu işlerin benim yaşadığım günde olmaya başlaması beni sevindirmedi, hattâ kızdırdı. Kendimi böyle şeylere hazırlamamıştı ki! Bir dünyada doğmuş, ona göre bir biçim almıştım. Şimdi dünya değişiyor, bana “Sen de değiş!” diyordu.
“Ben senin oyuncağın değilim!” dedim ben de ona. Yazılarımı yazı makinesiyle yazmaya alışmıştım, ama o sıralarda bir “Türk klavyesi” icat etmişler, kendi makinelerim eskiyince buna kalmış, yazamaz olmuşum. Herkes “bilgisayar” ediniyordu; ben babadan kalma kaleme döndüm. Büyük dededen kalma hokka ve kaz tüyü kaleme de dönebilirdim ama o kadar katı bir modernizm düşmanı değilim. İleri teknolojiyle üretilmiş “tükenmez kalem”le yazıyorum. Yazdığımı, “en ileri” olarak bellediğim “faks makinesi” ile gönderiyorum. Hayat insanı zorluyor: “bilgisayar” denen âletle de azar azar tanışır hale geldim. Klavyesi alışık olduğun klavye, bir kere! “e-”ler, “i-”lerle dolan bu dünyada “e-posta”ma bakıyor, cevap bilem yazıyorum.
Adamcağız ölmüş, genç yaşta. Steve Jobs. Bütün bu teknolojik patlamayı ben, bana yapılmış bir kalleşlik olarak yorumlamıştım. Bu kumpasta (“computer”ın Türkçesi deyin) herkesten çok onun payı olduğu belli. Ama ben özgecil adamımdır, madem insanlık için iyi oldu, kendi derdimi sorun etmem. Steve Jobs’ı da en iyi duygularla uğurlarım.
Yorum Yap