Haziran’dan Kasım’a saçma sapan bir yarı-yıl geçirdik. Her şey saçma sapandı ama bütün o kaybolan hayatlar bu kayıp yarı-yılın bilançosunda en acı maddeydi. Bu yarı-yılın sonunda, Kürt sorunu sözkonusu olduğunda, olabilecek en beter noktadayız.

Bütün bunlar niçin oldu? Haziran seçiminin sonuçları Tayyip Erdoğan’ı mutlu etmediği için oldu. Herkesin bir telâş ve bir heves yakıt taşıdığı çatışma Tayyip Erdoğan’ın umduğunu verdi ve 1 Kasım seçim sonuçlarıyla yarı-yılı kapattık.

Ziyan olmuş gitmiş bir süreydi bu. Öyleydi de, başka ne olabilirdi? Başka bir şey olabilseydi, olurdu. Başka bir şey olabilmesinin yolunu Devlet Bahçeli tıkadı. Bu, yüzde altmışın oyunun tamamen “sonuçsuz” kalması “sonucunu” verdi. Haziran’ı izleyen günlerde, saçma sapan bir “tekrar seçim” sürecine girilmişken, bu muhalefet bu durumdan da kendine bir avantaj çıkarmayı başaramadı. PKK’yı engelleyemeyen HDP de Haziran zaferinin ardından kaybedenler arasına girdi. Neyse ki bu kayıp baraj altına düşme derecesine varmadı.

Şimdi AKP’nin net bir iktidarı var. “Vurdu kırdı” ile geçen bu yarı-yıldan sonra, bu dönemde, neler olmasını bekleyebiliriz?

En genelinden başlayalım: ben 7 Haziran sonuçlarını Türkiye’nin normal tavrını açığa vuran sonuçlar olarak görüyorum; 1 Kasım’ı ise, korkmuş ve bunu birtakım reflekslerle belli eden Türkiye’nin tepkisi olarak görüyorum. Bundan, “1 Kasım seçimi yasal değildir” türü sonuçlar çıkaracak değilim. Söylenecek çok şey var ama hepimizin gözü önünde bu “tekrar seçim” senaryosu oynandı ve bu sonuç alındı. Bu alınan sonuç normal hayatını yaşayan toplumun eğilimini yansıtmıyor ama yapacak bir şey de yok.

Ekonomi şimdiye kadar AKP iktidarına “kazandıran” bir alandı. Son zamanlarda bu durum değişmeye ve oradan bazı gacırtılar işitilmeye başlamıştı. Bunun devam edeceğini tahmin ediyorum.

Ekonomi şüphesiz çok önemli ve kitleleri en yakından ilgilendiren konu. Ama ben kendi hesabıma ideolojik ve politik olaylara daha fazla önem verme eğilimindeyim. Burada olması muhtemel gelişmelerin bir hayli olumsuz bir şekil alacağını tahmin ediyorum.

Tayyip Erdoğan, 17 Aralık’tan itibaren kuraldışı bir yönetim biçimine kaydı. Başlangıçta bu 17 Aralık olaylarına karşı savunma refleksleri olarak ortaya çıkıyordu; ama bu dayatmaların etkili olabildiğini gören Erdoğan “dayatma”yı bir “yöntem” haline getirdi. Zaten 1 Kasım seçimi de bu yöntemin hâlâ işlediğinin ve sonuç verdiğinin bir kanıtı. 1 Kasım, aynı zamanda, bu yeni siyaset yapma biçimini onaylayan bir referandum işlevi gördü.

Bunların sonucunda, “Başkanlık”, Tayyip Erdoğan açısından hâlâ önemli konu. “Hâlâ” diyorum, çünkü seçim tekrarı ve “tek başına iktidar” Erdoğan’a bayağı geniş bir hareket alanı açmış oldu. Ama başından beri herkesin bildiği ve gördüğü gibi de facto oluşmuş bir alan bu. Hukuka dayanmıyor. Keyfî.

Tayyip Erdoğan kaybedilmiş gibi görünen bir iktidarı yeniden kazanmış önder olarak partisinin korkuyla karışık hayranlığını da elde etmiş bir siyaset adamı. Onun yetkilerini genişletme yolunda girişimleri parti içinde bir direnişle karşılanmayacaktır diye düşünüyorum. 7 Haziran’da kalsaydık onun bu keyfî önderliğine muhalefet başlayabilir ve büyüyebilirdi. Ama bugünkü koşullarda buna fazla imkân görmüyorum.

Dolayısıyla önümüzdeki günlerde bu “Başkanlık” konusunun gündemi işgal edeceğini, daha epeyce itişe kakışa yol açacağını tahmin ediyorum. Bu süreç içinde, Meclis’te gerekli çoğunluğu kazanmak üzere bazı operasyonlar olabilir; tuhaf pazarlıklar olabilir. Bütün bunların son derece içeriksiz çekişmeler olacağını şimdiden tahmin edebiliriz. Ama nereye varacağını kestirmek zor.

Bir yandan da, “dindar nesiller yetiştirme” çabaları devam edecek tabii. Bu, bir “taşra kasabası zihniyeti”ni toplumun tamamına yayma ve egemen kılma biçimini alacak.

Kısacası, epey tatsız yıllar uzanıyor önümüzde.

Bu arada, “muhalefet”, yani CHP ve HDP ne yapacak, o da çok belli değil.