Avrupa mimarlık tarihinde “Romanesk” dediğimiz bir dönem var: kalın, penceresi az duvarlar vb. Derken, 12. ve 13. yüzyıllarda, Paris’in kuzeyindeki St. Denis’den başlayarak, yeni bir mimari tarz görünmeye başlıyor. Bu, “Ortaçağ” denince ilkin aklımıza gelen “Gotik” adını (sonradan) verdiğimiz tarz.

Derler ki, Gotik’te, Romanesk’te olmayan hiçbir şey kullanılmamıştır. Doğrudur. Tek tek mimari ögeler olarak baktığımızda, “gül pencere”den “transept”e, Gotik’te gördüğümüz ve Gotik’le özdeşlediğimiz her şeyin, daha önce, Romanesk’te yapılmış örneğini bulabiliriz. Buna rağmen, bir Romanesk bina ile bir Gotik binayı yanyana koyun, birbirlerine hiç benzemezler.

“Nereden çıktı şimdi bu mimarlık edebiyatı?” diyebilirsiniz. Siyaset konuşmak için.

Mimarlık tarihinin bu bölümünü Türkiye’nin demokrasi tarihine benzetiyorum da ondan.

Tayyip Erdoğan komutasında bir AKP iktidarı, son birkaç yıldır, Türkiye’nin bunca yıldır bin bir güçlükle ve iyi kötü kurabildiği bir demokrasi geleneğini, taş taş, tuğla tuğla, yerinden sökmekle meşgul. Tabii o gelenek, olabildiği kadar, otokratik bir zihniyete ve kurumlara karşı verilen bir mücadeleyle, mücadele içinde biçimlenmişti. Biçimlenirken sık sık saldırıya uğramış, zedelenmiş, hattâ büsbütün ortadan kalkar gibi olmuştu. En ağır, en yakıcı yaralarını da 12 Eylül süreci boyunca almıştı ki bunların çoğu bugün de iyileşmiş değil –işte seçim barajı, işte Cumhurbaşkanı’na verilmiş yetkiler ve daha birçok başka şey.

Bunlardan AKP de yararlanıyor ve vazgeçmeye hiç de niyetli görünmüyor. Örneğin barajı kaldırmamakla suçlanıyor (haklı bir suçlama). Bugün AKP bu barajla ilgili bir şey yapacak olsa, bu, oranı yüzde on beşe çıkarmak gibi bir tedbir olurdu herhalde. Gene 12 Eylül rejiminin getirdiği YÖK gibi, RTÜK gibi, toplum üstünde baskı kurma amacıyla oluşturulmuş ne varsa, AKP hepsini bağrına basmış, kullanıyor.

Ama Gotik mimari gibi, “AKP iktidarı”nın ve onun başındaki Recep Tayyip Erdoğan’ın kendi üslûpları da var. Bir bakışta hemen tanıdığınız bir üslûp. Ögeleri oradan buradan devşirilmiş olsa da, bu ögelerin bir araya getiriliş tarzından meydana gelen bir kendine özgü karakter.

Örneğin şu “16 Türk devleti” efsanesi kaç yıl içinde şekillendi. Kimbilir kaç kişinin rötuşlarından geçerek bugünkü “Türklük mitolojisi” münderecatına girdi. Ama daha önce hiç kimse, Tayyip Erdoğan gibi ağır ve haşmetli ve saltanatlı adımlarla bu on altı sakallı bıyıklı adamın arasından merdiven inmemişti.

Sonuç olarak normal bir durum, bu anlattığım. Aşağı yukarı bütün dünyanın geçmişinde “yönetim”, doğası gereği, otokratik olmuş. Uzun mücadeleler sonucu, bazı yerlerde, demokrasiye varılabilmiş. Otokratik olmanın yapıları, kurumları var; demokrasinin de öyle. Otokratik mi olmak istiyorsun, demokratik mi? O yola da girince, bu yola da girince, yürüdükçe pratik sonuçlar çıkacak karşına. Başlangıçtaki seçmene göre A şıkkını, B şıkkını yapacaksın sen de. Yapa yapa yürüyeceksin seçtiğin yolda.

Dolayısıyla yalnızca senden önceki ögeler değil seçeceğin. Yalnız senin kendi tarihinde görülegelmiş uygulamalar değil. Bunlar, üç aşağı beş yukarı, bütün dünyada olan, bulunan şeyler.

Örneğin Tayyip Erdoğan oturup Almanya’da Üçüncü Reich’ın nasıl kurulduğunu okuyor, inceliyor mu? Hiç sanmıyorum. Seçtiği yolun gerekleri ona bir “milis” gücünün kendisi için kullanışlı bir araç olacağını gösteriyor. Böylece, “zor zaptedebildiği” birilerinin varlığından söz ederek başlıyor. “Zor zaptediyorum” dediğiniz anda, zaten, zaptedilemeyen bir anın yaklaştığını söylemiş olursunuz. Nitekim, işte Hürriyet Gazetesi önünde zaptedilemiyorlar.

Böyle böyle SA’yı yeniden kuruyorsunuz.

Ama muhtemelen Erdoğan onlara yeşil gömlek giydirir. Bu da onun kendine özgü üslûbu olur: “AKP Gotiği” deriz.