Şu günlerde, Tayyip Erdoğan zihniyetinin bu toplumda yarattığı tahribatın nasıl giderileceği sorununa kafa yormaktan, başka konulara dikkat edemez oldum. Bu sırada, Ertuğrul Özkök’ün Perşembe günü yayımlanan “Tayyip’e Teşekkür Edeceğiz” yazısı, gözde deyimiyle, “konsantrasyonumu bozdu”. Polemik filan yapmak hiç istemiyorum ama şunları da söylemeden edemeyeceğim.

Ne diyor Özkök, önce kısaca ona bakalım: Bir gün Erdoğan’a teşekkür edecekmişiz, çünkü bize bazı gerçekleri o göstermiş. Neymiş bunlar? Sıralıyor: “Artık güçlü bir demokrasimiz olduğuna inanıyorduk,” Ya? “Demokrasimiz” olduğuna, hem de “güçlü” olduğuna inanıyormuş demek! Devam ediyor: “Kuvvetler ayrılığı prensibinin yerleştiğini sanıyorduk… İyi kötü bir yargımız var sanıyorduk… Devletin polisi var sanıyorduk [orada yanılmadınız. Var. Böyle devlete böyle polis]… Ve, 1982’den beri bir Anayasamız var sanıyorduk…”

Bu toplumda, şüphesiz, böyle olduğunu düşünen bir çok insan vardı; onun için Özkök “birinci- çoğul- şahıs”la konuşabilir. Ama ben o “çoğul”luğun içinde bulunmadım. Birinci- tekil- şahısla konuşayım: bunların hiçbirine inanmıyordum, hiçbirinin Özkök’ün dediği gibi olduğunu sanmıyordum. İnanmamak ve sanmamakta Tayyip Erdoğan’ın yardımcı olmasına da ihtiyaç duymuyordum.

Ertuğrul Özkök, “… ‘otoriter’ bir kişiliğin kurumları 3 yılda maymuna çevirebileceğini” görmüş. İyi, görmek her zaman görmemekten iyidir. Peki, Ertuğrul Özkök’ün bir “Anayasa” sandığı o “1982 Anayasak Bildirisi” kimin için yapılmıştı? Tayyip Erdoğan “gözü kara bir cumhurbaşkanı”ydı da, o bildirinin ısmarlama kostüm gibi giydirildiği Kenan Evren “mavi” gözlü müydü?

Despotizmin elbette içeriği var, öğretiden öğretiye değişen bir içerik. Ama despotizmin bir de “biçimi” var. Bu, “hazır giyim” gibi bir şeydir; farklı “içerik”lerle hareket eden “despotlar”, hepsi aynı kostümü giyebilir.

Mirabeau söylemişti: “Her toplumun bir ordusu olur; Prusya, toplumu olan bir ordudur.” Türkiye Cumhuriyeti de aynı kategoriye girer. Burada “hukuk”tan, “yasa”dan anlaşılan şey devleti dikenli tel içinde koruyacak ve toplumu istediği gibi zorlamasını, “düşman” gördüklerini istediği gibi bertaraf etmesini sağlayacak “mevzuat”tır. Bunlar, yıllarca, “vesayetçi” vb. adlarla andığımız o kesimin iktidarını korudu. Bununla “gerçek” iktidarı kastediyorum; yani, “hükümet” olmadan da “memleketin sahibi” konumunu sürdürmeyi (istediğin anda hükümeti de geri alma meşruiyetini koruyarak).

Özkök’ün “güçlü demokrasi” dediği şey, devleti ve devlet kadrolarını topluma karşı sağlama alan “mevzuat”ın “güçlü” olması demek değildir. Demokratik kültürün, demokratik değerlerin toplum içinde köklenmesi demektir. Sözünü ettiğimiz düzen “güçlü devlet/ zayıf toplum” temeli üzerinde yükseliyordu. Onun için de “demokratik” falan değildi. Ama o düzen toluma “demokrasimiz” diye, o küçük “–miz” ekiyle sunuluyordu –bu ülkede yaygın daha birçok kandırmacayla birlikte. Bu sunumda medya kesiminin orkestra şeflerinden biri olarak Ertuğrul Özkök de kendisine düşen rolü liyakatle yerine getirmişti. Anlaşılan bu nedenlerle “demokrasimiz”in ne kadar cılız olduğu gerçeğini anlamak için Tayyip Erdoğan’ın zuhuruna ihtiyacı varmış.

“Toplumda köklenmiş demokrasi” biraz var bugün, biraz yok. Başındaki önder, Tayyip Erdoğan, yani bunca marifet sergilemiş bir kişi olan bir siyasi parti. Bütün bunlardan sonra yüzde 40’la birinci parti. Tamam, oranı düşmüş, falan, ama hâlâ birinci parti. Ya muhalefet? Çeşitli muhalefet partilerine oy verenlerin hepsi demokratik bir kültürü sindirmiş de, onun için mi muhalefete oy veriyor?

Gene de, şu geldiğimiz noktada, şimdiye kadar olanı “restore etmek” değil de, şimdiye kadar olamamışı, yani demokrasiyi kurmak üzere birtakım adımlar atmanın eşiğine geldik gibi görünüyor. Bakalım o eşikten geçebilecek miyiz.