- 21.01.2014 00:00
Cemaat hep “elitist”ti “entelektüel elitizm” diyelim. Hemen hemen bütün etkinliklerinde “eğitim” denen işle bir bağlantısı, bir ilişiği olan bir topluluk... Kendine koyduğu hedef, şimdi “paralel devlet” adıyla anılır olan örgütlenme biçimi de buna uygundu. Girdiği kurumda gösterdiği başarıyla “vazgeçilmez” olacak bireyler...
AKP’nin ise bu şekilde yetişmiş kadroları yoktu ya da önemli bir nicelik oluşturacak kadar kalabalık değillerdi.
“Kadrolaşma” terimiyle anlatılan iş Türkiye’de yabancısı olduğumuz bir etkinlik biçimi değildir. Devlet bütün toplumu “tek-tip”leştirmeye karar vermişse, o “tip”e uymayanları iktidarın yanına yaklaştırmıyorsa, insanların bu eylem biçimine rağbet etmesi kaçınılmaz. Kadrolaşmakta en başarısız sanırım “sol” oldu (“CHP” demiyorum, “sol”). Çünkü geri kalan herkes solun bu yolta girişimini anında duyurmaya hazırdı.
En başarılısı da, sanırım, Gülen hareketidir. O zaten bütün potansiyelini buraya “konsantre” ediyordu.
Ama, örneğin MHP, “kadrolaşma” dediğimiz bu etkinliğin dışında mı? Tabii ki değil. Onların da, bazı noktalarda özellikle güçlenen kadrolaşmaları hep olmuştur.
AKP’ye baktığımızda, orada bir de “uzayan iktidar” fenomeninin yarattığı özel durum sözkonusu. 2002’de Erbakan’ın gelenekçi çizgisinin de ağırlığından sıyrılan AKP’nin çevresinde, azminin, enerjisinin yanısıra yeni fikirleri de olan insanlar bulunduğunu tahmin ediyorum. Ancak iktidar uzayınca, böyle durumlarda hep olan şey oldu: toplumu değiştirmek ve düzeltmekten çok kendi durumunu değiştirmek ve düzeltmek isteyen yeni kadrolar, öncekilerin yerini almaya başladı. Bu süreç, doğal olarak, çevreye kolay uyarlanmasını bilen bireyler için daha fazla imkân veren bir süreçti.
Aynı zamanda, “lider kültü”nü besleyen bir süreçtir bu, her yerde, her zaman. Çünkü böyle kadroların nereye, ne ölçüde çıkartma yapabileceği, son kertede tepeden belirlenen bir şeydir. Tepeyle ilişkileri düzgün götürmeyi gerektirir. Çıkarma yapanlar, dolayısıyla, kendi tabanlarının temsilcisi olarak değil, tavanlarının teveccühü sonucu, buldukları yere gelmişlerdir ve buna uygun davranışı, yani “körü körüne liderci” olmayı hemen benimserler.
Başlangıçta AKP ile Cemaat arasında kurulabilmiş olan uyum ve işbirliği şimdi bozuldu. Hem de çok kötü bozuldu. Hükümet, başta Başbakan, harıl harıl Cemaatçi ayıklamaya girişti. Sayılar yüksek. Böylece tasfiyeye uğrayanların yerine kimler gelecek?
Hemen akla gelecek bir cevap, MHP’liler. Nitekim bu oluyor. Aslında çok yeni bir durum da değil. Bu toplumun bu gibi “sağ” oluşumlarında tabana doğru indikçe insanlar arasında kesişen tavırlar, paylaşılan görüşler, her türlü ortaklık, çoğalır. Zaten AKP’nin MHP karşısında uzun vadeli politikası da böyle bir şey olmalı: o tabanı orta ve uzun vadede kendi içinde eritmek. Başbakan, şimdiye kadar, ortalama MHP taraftarını mutlu edecek çok şey söyledi ve yaptı.
Ancak, Cemaat kavgası başlar başlamaz, bir de “Ergenekon muhabbeti”nin doğduğunu gözlemledik. Meğer o davalarda birçok masum insanı mağdur edenler de Cemaat takımıymış. AKP’li biri, “darbeci varsa beş on kişiyi geçmez,” demeyi de ihmal etmedi. Bu tavır, AKP’nin “devletin geleneksel sahipleri” ile barışmaya hazırlandığı izlenimi veriyor.
Böylece Başbakan ve çevresi, “bu memlekette iktidar olma”nın bütün gereklerini yerine getirmeye başladı.
Ama burada tuhaf bir durum, bir çelişki var. Bir partinin “iktidara ısınma”sı, o toplumun alışılmış “legalite/ meşruluk” anlayışına uyum sağlamak anlamına gelmedi. AKP ise bunu ortalığı ile kaka, varolan kuralları zorlayarak, teamüllerde yeri olmayan uygulamalarla yapıyor.
Çünkü bu süreç birtakım serinkanlı kararların sonucu değil. Sıkışma duygusunun, telâşın, öfkenin egemen olduğu bir süreç. Dayanaksız sözlerin ve sert, ihtilâçlı jestlerin egemen olduğu bir ortam. “Kriz yönetimi” adına tam bir perişanlık.
Yorum Yap