Can Dündar'a "cebir ve şiddet kullanarak hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçlamasıyla "ağırlaştırılmış müebbed" (eskinin idam cezası) isteyen savcı, delil olarak 58 köşe yazısını gösterdiği zaman, yargıç koltuğundaki kişi siz olsanız ne yaparsınız? Cevap o kadar kolay değil.

Köşe yazılarında "cebir ve şiddet" bulmak için, hukuk ve hayat adına her şeyin ters yüz edilmesine ikna olmanız yetmiyor. Cevabı ararken, dişleri sökülmüş, terazisi paramparça edilmiş, kılıcı kesmeyen bir yargı sistemine dahil oluyorsunuz.

Bu tablo aynı zamanda çok yaygın bir şikayet konusu. Şikayet edenlerden biri İktidar Partisi'nin Kocaeli Milletvekili Mehmet Akif Yılmaz, şikayetleri ise sadece kendi ilindeki örneklerle sınırlı. Peş peşe üç manidar, üstelik taze örnek sıralıyor: 16 yaşındaki bir kızı dört gün alıkoyup tecavüz edenlerin, yüklü eroinle yakalanan şahsın ve eşini sekiz yerinden bıçaklayan adamın -kadın daha yoğun bakımda iken- mahkeme kararı ile serbest bırakılmaları. AK Parti milletvekili: "Hakim takdirinin bu kadar keyfî kullanılması toplum vicdanını yaralıyor, adalete olan güveni zedeliyor" sözleriyle faturayı yargıçlara çıkartıyor.

Milletvekilinin Facebook hesabından alarak bu haberi veren, sonra kendisiyle de görüşen Hürriyet'in web sayfası, hemen yanında "Türkiye'de yargı sistemine güveniyor musunuz?" sorusuyla bir anket yayımlıyor. "Hayır" diyenlerin oranı yüzde 96. Bu yüksek güvensizlik oranı üzerinde, yukarıdaki haberin etkisini hesaba katarak rakamı çok yüksek bulabilirsiniz; ancak Kadir Has Üniversitesi'nin bilimsel ölçülerde 2015 yılını değerlendirmek için yaptığı araştırmada "siyasallaşma" üzerinden "yargıya güvensizlik" oranı yüzde 73,8 gibi yine çok yüksek oranda çıkıyor. 

Yargıya ve yargıca güvensizlik, ülkenin, devletin, toplumun çivisinin çıktığı anlamına geliyor. Yargıya güvensizlik ile hükümete, belediyeye, kaymakama-valiye, polise-askere güvensizlik arasında esaslı bir fark var. Diğerlerini zor da olsa düzeltirsiniz, adalete güvensizlik toplumu bir arada tutan, geleceği koruyan bütün umudun ve inancın kaybedilmesi demek. En temel hakkınız olan yaşama hakkınızı bile, adalet işlediği sürece koruyabilirsiniz. Yoksa? Herkes kendi davasının savcısı ve yargıcı olur. İhkak-ı hak peşine düşer. Güç, hakkın ve adaletin yerine geçer. Güçlü zayıfa hayat hakkı tanımaz. Hayat güvencesi arayanlar, kendi güçlerini oluşturmaya veya güçlü bir şemsiyenin altına sığınmaya çalışırlar. Gücün geçer akçe olduğu bir toplum düzeni ortaya çıkar. Güçlünün haklı olduğu, hükmünü yürüttüğü orman kanunları geçerli olur. Devleti de, toplumu da bu vahşet düzeninde korumak ve tek parça halinde tutmak imkânsız hale gelir.

Yargıçlık vicdanla yapılan bir meslek. Meslek onurunu ve ciddiyetini dikkate alırsanız, her yargıcın karar verirken dinlediği bir vicdanı mutlaka vardır. Yargıç usul kurallarını işletir, delillere bakar, muhakemesini yürütür, kanun maddelerini sıralayarak kararını verir. Bu kararlar çoğu zaman ak ile kara arasında bir seçime dayanmaz. Çoğu usul kuralı yüzünden, yargıçlar hakikati yargılayamaz, suçluyu serbest bırakmak zorunda kalabilir; eldeki deliller ve bu delillerin elde edilme şekli yargıcın vicdanını gölgede bırakabilir. Bugün şikayet konusu olan adaletsizlik çok yaygınlaştığı için, örnekler hemen doğru kabul ediliyor ve yargıya güvensizliğin yeni bir sebebine dönüşüyor.

Yargı, üzerindeki siyasî yüke dayanamadığı için çöktü. Siz yargıç olsanız, karar verirken güç sahiplerinin durduğu yeri kestirmek zorunda kalırsınız. "Vicdan" diye ısrar ediyorsanız, en iyi ihtimalle soluğu kış aylarında başka bir şehirde alabilir, ya da işsiz kalabilirsiniz. Tutuklanmak da cabası. Köşe yazısı ile "cebir ve şiddeti" eş değerde tutabilmek ve oradan "darbe" çıkartabilmek için, Türkçeyi de, hukuku da, mantık ve muhakemeyi de epeyce zorlamanız lâzım. Bu zorlamalara hangi hukuk düzeni mukavemet edebilir? Çöktüğü zaman, İzmit'te milletvekilinin örnek olaylarındaki zanlıları nasıl içeride tutacaksınız?

Zannediyor musunuz ki Can Dündar'ı içeride tutabilen bir yargı düzeni, kapınızı çalmaya niyetlenen bir suçluyu caydırıp, sizden uzak tutabilir