‘40 yıl sonra elektrik kesintileri’ başlıklı önceki yazım üzerine TC Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Basın Müşaviri Mehmet Ali Berber aradı.

Elektrikte yaşanan sorunlar iki ana nedenden kaynaklanmış:

1- İran, yine her kış olduğu gibi kara kışa girince gaz akışında aksaklığa yol açmış.

2- Kış ayındaki fırtına nedeniyle LNG gemisi limana yanaşamayınca gaz tedarikinde geçici sıkıntı yaşanmış.

Bu iki nedenle elektrik üreten doğalgaz çevrim santrallerine geçici bir kısıtlamaya gidildiğini belirten Bakanlık, sorunun aşıldığını ve santrallere kademeli şekilde doğalgaz verildiğini açıkladı.

Olaydan anladığımı söyleyeyim: TC Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı açıklamasına göre sorun sadece 1-2 günlük arızi bir durum. Yani İran’ın malum durumu ve fırtına nedeniyle limana yaklaşamayan LNG gemisinden kaynaklanıyor.

Bu açıklamaya göre sorunun geçici olmasından dolayı sevinmeliyiz. Ama enerji tedarik zincirinin 1 geminin limana yaklaşamamasına bağlanmasına da dikkat etmeliyiz.

Sonradan yaptığım çalışmalardan öğrendiğime göre ise bu sorun da aşılıyormuş. Geçen hafta denize indirilen yüzen gemiden sonra iki adet daha aynı gemi hizmete girecekmiş. Her bir gemi Türkiye’nin doğalgaz depolama görevini de üstelenerek, toplamda 2-3 aylık stok yapılabilecekmiş. Yani anlayacağınız Bakanlık, İran kesintisini ve fırtına riskini ortadan kaldırıyor.

***

Burada bir noktaya değinmemiz gerekiyor. Bakın bu konuyu hiç unutmayalım:

Türkiye’de bazı devlet anlaşmaları gelecek hükümetlerin de  elini kolunu bağlıyor. Hatırlayınız, 28 Şubat sürecinde kesilen elektrikler ile toplum enerji açığına inandırıldı. Mesut Yılmaz Hükümeti o dönemde öyle bir elektrik alım garantileri yaptı ki, o anlaşmaların bir kısmı halen geçerli durumda. Mesela benim çok iyi hatırladığım bir anlaşma UNIT-Ünal Aysal ile yapılan elektrik anlaşmasıydı. O günlerde bile maliyetin 2-3 katı marj verildiği, bugün için ise fiyatların 4-5 katı olduğunu söyleyebilirim. Bir diğeri ise ENKA’nın 3 büyük santraliydi. O santraller halen bize elektrik satmaya devam ediyor. Hem de bugünkü piyasa fiyatının yaklaşık 2 katına.. O hükümet gitti ama faturasını toplum hala ödüyor. Tıpkı Demirel Hükümetinin erken emeklilik faturası gibi... Veya tıpkı son yapılan köprü ve otoyolların faturası gibi. İnanın aynı durum.. hiç farkı yok. Rahmetli Süleyman Demirel’in erken emeklilik uygulaması, Mesut Yılmaz’ın elektrik santrallerinden yüksek fiyata alım garantileri gibi bir faturayı ilerleyen yıllarda köprü ve otoyollara ödeyeceğiz...

***

Gelelim yeniden elektrik meselesine.

Evet, doğalgazda hem İran’dan hem de Rusya’dan gelen gazda soğuk hava nedeniyle bir basınç azalması oluşmuş. Erken gelen kış ve fırtına yeterince hesaplanmayınca elektrikte kesinti ile beraber geçici yüksek fiyatlar ortaya çıktı.

Bir çok şirket müşterisine elektrik satmak için yüksek fiyattan elektrik aldı. Müşteri taahhüdü olan, ama doğalgaz santrali ile üretim yapan şirketler büyük zarar etti. Ama kömür (özellikle yerli) üretim yapan şirketler ise büyük kar yakaladı. Çünkü fiyatlar bir aralık 3-4 kat yükseliş yaşadı.

Peki fiyatlar düştü mü?

TEDAŞ ve EPİAŞ sitelerinden fiyatlara bakıyoruz. Henüz eski seviyelere düşüş olmadı. Halen yaklaşık yüzde 20 civarı yüksek fiyatlar var. Edindiğim bilgiler bu şekilde fiyatların yaklaşık 1 ay daha sürebileceği yönünde. Ama piyasa serbest olduğu için her an şartlar değişebilir. O nedenle sektörü yakından takip etmeye devam edeceğiz.

EPDK verileri yanlış!

Ben -40 yıl sonra elektrik kesintileri- başlıklı yazımı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu -(EPDK) verilerine dayanarak yazmıştım. TC Enerji Bakanlığı Basın Müşaviri Mehmet Ali Berber arayıp “yazın yanlış” dediğinde çok şaşırdım.

Ben yazı ithalata dayalı elektrik üretiminde bir düzelme olmadığını belirterek, “sadece doğalgazla üretilen elektriğin payı azaldı ama ithal kömürün payı arttı. Toplamda da ithalata dayalı elektrik üretiminin payı değişmedi” demiştim.

EPDK verilerine göre Ekim 2016 raporunda üretilen elektriğin kaynak dağılımı şuydu: Doğalgaz %36,51; İthal Kömür %19,52; Barajlar %15,09; Linyit %14,70....Burada doğalgaz ve ithal kömür toplamı %56,03 çıkıyor. Ama bu oran yüzde 50 civarındaymış. Ben de yeni öğrendim. EPDK verileri yanlışmış. Doğru veriler TADAŞ’daymış.

TC Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı böyle diyor.  Bilginize sunarım.