28 Mayıs, gelecek pazar, tekrar sandığa gidiyoruz.

Artık önümüzde küçük, kısa ve net bir aday pusulası var.

Erdoğan mı, Kılıçdaroğlu mu?

Kararımızı vereceğiz ve Türkiye’nin 13.cumhurbaşkanını seçeceğiz.

KENT MİLLİYETÇİLİĞİ

Tüm ciddi akademik ve kamusal araştırmaların ve çalışmaların saptadığı gibi, Türkiye seçimleri tarihinde seçmen her zaman doğru ve yerinde bir mesaj vermiştir.

Halkımız belki sivil topluma gönüllü katılımda tedirgindir.

Ama, seçimleri çok ciddiye alır, oyunu kıymetlisi olarak görür ve her seçimde sadece oy atmaz, aynı zamanda da nasıl bir yönetim istediğine dair önemli bir mesaj verir.

14 Mayıs seçimlerinde bu mesaj, cumhur ittifakının çoğunluğunda ve milliyetçi ve muhafazakâr görüşün ağırlıklı olduğu bir parlamentonun ortaya çıkmasıydı.

Seçimlerde, kilit aktör ya da dip dalga, farklı yerlerden gelen ve farklı söylemlere sahip olan ama milliyetçilik ve muhafazakarlık da birleşen oy verme eğilimiydi.

Milliyetçilik, daha doğrusu farklı tonlar ve farklı söylemler içeren “kent milliyetçiliği”, kilit aktör ve dip dalga olarak ortaya çıktı.

Her ne kadar, 2018 seçimleri ile bu seçimler arasında paralellikler olsa da kent milliyetçiliği vurgusunu yapmak istiyorum.

Kent milliyetçiliğini (muhafazakarlığı da bir derece de içeren) seçimlerden sonra etraflıca tartışacağız.

Bu gün sadece şu saptamayı yapayım:

1945/50’de çok partili parlamenter sisteme geçen Türkiye’de, seçimlerde oy veren seçmenin sosyolojisi, 75% kırsal-köylü, 25% kentli şeklindeydi.

14 Mayıs 2023 seçimlerinde bu denge tümüyle değişmiş durumda; 83-85 % kentli, 15-17% kırsal-köylü oranını ortaya çıkartan bir seçmenimiz var.

Kentleşen ve hızla kentli olan bir Türkiye’de yaşıyoruz ve kentler seçim sonuçlarını belirliyorlar.

Ankara Enstitüsü-İstanbul Politikalar Merkezi işbirliğinde 2022’de yaptığımız “milliyetçilik” araştırması, dışlayıcı ve etnik milliyetçilikten kapsayıcı vatanseverliği kadar uzanan geniş bir alan içinde milliyetçiliğin 77% seviyelerinde halk tarafından benimsendiğini göstermişti.

Buna benzer bulguları bu konuda çalışan ciddi araştırma kuruluşları da buluyordu.

Bu sosyolojik bulgunun 14 Mayıs seçimlerine oy olarak da yansıdığını görüyoruz.

Biliyorum, rasyonel ve objektif bakış, “Erdoğan, seçilmeye daha yakın” diyor. Fakat, not edeyim, “zor ama imkânsız değil: Kılıçdaroğlu kazanabilir”. Cumhurbaşkanlığı-parlamento arasında denge oluşabilir.

Bazı seçmenlerde var olan güçlü muhafazakâr ton ve söyleme rağmen, Türk-İslam ya da İslam-Türk sentezinde seküler ya da Atatürk milliyetçiliği ve vatanseverliği dahil, kent milliyetçiliği olarak nitelediğim olgu parlamentoya yansıdı ve “milliyetçi-muhafazakâr tonu yüksek bir parlamento dengesi”ni ortaya çıkarttı.

Seçmen, bu mesajı verdi.

ZOR AMA İMKÂNSIZ DEĞİL

Buna karşın, seçmenin mesajı bağlamında, cumhurbaşkanlığı seçiminde bu kadar net olamıyoruz.

Erdoğan, 49.52%, Kılıçdaroğlu 44.88 % ve Sinan Oğan 5.17 %, Muharrem İnce 0.43% oranlarında oylarıyla 50%+1’i yakalayamadılar.  Seçimler, Erdoğan-Kılıçdaroğlu arasında ikinci tura kaldı.

Seçmenin bu mesajının ne anlama geldiğini 28 Mayıs akşamı göreceğiz.

Kılıçdaroğlu istediği oyu alamadı; buna karşın Erdoğan, 2018 seçimleriyle kıyaslayarak söyleyebiliriz ki hem kendisinde hem AK Parti’deki oy düşüşüne rağmen birinci geldi.

Bu sosyolojik olarak şu anlama geliyor: parlamentoda, güvenlik, istikrar, güçlü lider vb. sebeplerle kent milliyetçiliğini parlamentoda güçlü kılan seçmen, bu tercihi tam olarak cumhurbaşkanlığına yansıtmadı.

Erdoğan-Kılıçdaroğlu arasındaki tercihim için son kararımı 28 Mayıs günü vereceğim ve bu seçimlerdeki mesajımı tamamlayacağım dedi.

Bu mesaj, sadece Erdoğan-Kılıçdaroğlu arasında bir tercih yapmak olarak görülmemeli.

Çok ciddi bir ekonomik kriz, kurumsal yıpranma, adalet ve güven eksikliği, demokrasiden sapma ve yıkıcı kutuplaşma sorunları yaşayan ülkemizde, başta ekonomi olmak üzere bu sorunları çözecek en güçlü kadroya ve vizyona muhalefet sahip.

Bu nedenle, 28 Mayıs’ta, aynı zamanda, ekonomi-demokrasi mi, yoksa tümüyle ve yönetimin her kademesinde milliyetçilik-muhafazakârlık arasındaki tercihi de yapacağız.

Erdoğan, şu anki siyasi moral üstünlüğü ve devlet ve medya kaynakları üzerindeki mutlak gücü ile 50%+1’e daha yakın gözüküyor. Sonucu seçmen belirleyecek ve en doğru mesajı verecektir.

Seçmen, 28 Mayıs akşamı, değişim yanında yer alabilir ve “yönetim de ekonomi-milliyetçilik dengesi istiyorum” diyebilir ve Kılıçdaroğlu’nu seçebilir;

Ya da var olanı koruyup Erdoğan’ı da seçebilir.

Göreceğiz.

Biliyorum, rasyonel ve objektif bakış, “Erdoğan, seçilmeye daha yakın” diyor.

Fakat, not edeyim, “zor ama imkânsız değil: Kılıçdaroğlu kazanabilir”.

Cumhurbaşkanlığı-parlamento arasında denge oluşabilir.

Ekonomi-milliyetçilik dengesi, bugün, Türkiye’nin ihtiyacı olan dengedir. Sorunlarımızın çözümü için bir pencere açabilir.

Erdoğan, şu anki siyasi moral üstünlüğü ve devlet ve medya kaynakları üzerindeki mutlak gücü ile 50%+1’e daha yakın gözüküyor.

Sonucu seçmen belirleyecek ve en doğru mesajı verecektir.

Seçmeni mobilize eden, güçlü kadro ile doğru mesajları birleştiren ve seçmene bu son hafta içinde mümkün olduğu kadar dokunan bir Kılıçdaroğlu’nun da zor ama imkânsız olmayanı başarıp ipi göğüslediğini de görebiliriz.

Bu olasılık var ve gerçekleşmesi, Türkiye’yi dünya demokrasi tarihinde bir kere daha örnek ülke konumuna getirecektir.