TÜRKÇENİN büyük Kürt şairi Ahmet Arif “33 Kurşun”a şu dizeleri de nakşeder:

“Kirveyiz, kardeşiz, kanla bağlıyız/ Karşıyaka köyleri, obalarıyla./ Kız alıp vermişiz yüzyıllar boyu,/ Komşuyuz yaka yakaya/ Birbirine karışır tavuklarımız.”

Malûm, Arif bu şiiri İran tarafına geçtikleri için General Mustafa Muğlalı tarafından 1943 temmuzunda hayâsızca katledilen otuz üç Kürt köylüsüne ağıt olarak kaleme almıştır.

Burada kastettiği şeyi de siyasi sınırların ötesindeki toplumsal bütünlük oluşturur.

***

BİR süredir yaşamakta olduğum Ege yöresi kalabalık bir Kürt nüfus da barındırıyor.

Kimi mevsimlik işçi olarak çalışıyor. Kimisi de havaliyi temelli mekân tutmuş.

Öte yandan, kelimeyi telaffuz ettikleri takdirde sanki kendi ağızlarına bizzat kendileri zehir zakkum biber süreceklermiş gibi yerli ahali bu kimliği ismiyle tanımlamaktan kaçınıyor.

Her türlü çağrışıma açık bir “Doğulu” sıfatını kullanmakla yetiniyor.

Ben de şurada burada rastladığım ve kâh şivesinden, kâh da hâl ve oluş tarzından Kürt olduğunu anladığım insanlara “nerelisin” diye girizgâh yapıyor ve sonra sohbete dalıyorum.

Tedirginlik refleksiyle onların verdikleri ilk cevap da yine “Doğulu” oluyor.

Ne vakit ki muhatabın önyargısızlığına kanaat getiriyorlar, ancak o zaman açılıyorlar.

Deştikçe de Kürt sorununa ilişkin görüşlerini dobra dobra söylemeye başlıyorlar.

***

EN bariz PKK sempatizanları arasında dahi ayrılmaktan söz edenine rastlamadım!

Velev ki kavramlara tam hâkim olmasınlar, Kürtlük bilinci şekillendiği için otonomi veya federalizm lâfını kullananlar bile Türkiye’den kopmak gibi bir irade beyan etmiyorlar.

Kimisi yengesinin Manisalı olduğunu; kimisi ne kendisinin, ne ailesinin Ege dışına çıktığını; kimisi de“Doğulu” sıfatındaki önyargıyı hissetmesine rağmen yalnız burayı yurt bellediğini kaydederek her hangi bir “bölünme” arzusu ve temennisi dile getirmiyor.

Uzun uzun konuştuklarımın hepsi Kürt kimliğinin ve eşitliğinin tescili kaydıyla TC’den farklı bir ulus-devlet çatısı altında yaşamak istemediklerini bilhassa vurguluyorlar.

Acaba bu ortak yansıma benim hâkim milliyete aidiyetimden, yani onların kendi görüşlerini bir Türk’e hür biçimde ifade etmek kaygısından mı kaynaklanıyor? Sanmıyorum.

Sanmıyorum, çünkü biraz da kasten abartarak daima resmî söylemin tam zıddında bir yaklaşım sergiliyorum ki o özgür ifade endişesiz biçimde dışa vurulabilsin.

Zaten malûm, bütün ciddi sondajlar yukarıdaki yaklaşımı doğrulayan sonuçlar veriyor.

***

PEKİ, Ahmet Arif’in Türkiye ve İran tarafındaki Kürtleri kastederek kâğıda nakşettiği o “Kirveyiz, kardeşiz, kanla bağlıyız/ Karşıyaka köyleri, obalarıyla./ Kız alıp vermişiz yüzyıllar boyu,/ Komşuyuz yaka yakaya/ Birbirine karışır tavuklarımız” dizelerinin aynı zamanda bizzat Türkiye Kürtleri ve Türkleri için de geçerli olduğunu söyleyebilir miyiz?

Bu benzetmeyi kendimiz için de yaparsam hem otuz üç masumun ve şairin anısını tahrif etmiş, hem de gerçeği nalıncı keseriyle arzularım doğrultusunda mı yontmuş olurum?

Hayır! Yine sanmıyorum!

Sanmıyorum, zira benim yüzeysel fakat özünde nesnel gözlemlerim bir yana, ülkemiz coğrafyasını paylaşan Türkler ve Kürtler arasında da o kadar çok “kirvelik, kardeşlik ve kandaşlık” mevcut ki; o kadar çok “kız alıp verdik” ki; o kadar çok “tavuğumuz birbirine karışıyor” ki, muhtemel bir ayrılık ancak metazori boşanmaya tekabül eder ve edecektir.

Fakat çığırından çıktığı takdirde her “milli mesele” açısından şu da doğrudur:

Ege’de yerleşik “Doğuluların” (!) birliktelik iradesine ve Kürt şair Arif’in Türkçedeki büyüklüğüne rağmen ulus-devletler zoraki izdivaçlar gibi o zoraki boşanmaları da yaşayabilir.

Sebeplerine, nedenlerine ve tarihçelerine cuma günü geleceğim.

hadiuluengin@taraf.com.tr