ABD Pasifik Donanması Komutanlığı 1942 Eylül’ünde aşağıdaki tebliği yayınlamıştı:

“Düşmanın her hangi bir vücut uzvunu hatıra olarak saklamak yasaktır.

Buna riayet etmeyen ordu mensuplarına cezai müeyyide uygulanacaktır.”

Duyuruya sebep olan neden de şuydu:

***

PEARL Harbor sonrası Japonlarla ada be ada çarpışan Amerikan piyadeleri öldürdükleri hasım askerlerin parmak, kulak, hattâ kafatası gibi vücut parçalarıyla koleksiyon yapar oldular.

Ama sözkonusu yasağa rağmen bu “koleksiyon merakının” (!) önüne geçilemedi.

Öyle ki, Life dergisi Mayıs 1944 nüshasında ve tam sayfa olarak, masadaki kafatasına melankolik bakışlar fırlatan ve elinde kalem tutan bir sarışın fotoğrafını şu altyazıyla yayımladı:

“Arizona’daki harp sanayii fabrikasında çalışan bir işçi kız Donanma’daki sevgilisinin kendisine göndermiş olduğu kafatası için ona teşekkür mektubu yazıyor.”

***

SANILMASIN ki Washington first lady’si Eleanor Roosevelt’i bile “Amerikan gençliği Okyanus’taki cangıl muharebeleriyle ilkel vahşilere dönüştü” diye hayıflandıran bu ruh hâli ve onun davranış uzantıları sırf o Amerikalılara özgüydü ve özgüdür. Asla!

Ya yaralıların gözlerini oyan ve kestikleri penislerini ağızlarına veren Japon askerler?

Ya Leh, Yahudi yahut Rus bebekleri duvara vurarak parçalayan Alman subaylar?

Ya kamera karşısında kelle sallayan IŞİD’ci militanlar? Örnekler sonsuzlaştırılabilir…

Dolayısıyla, istisnasız her milletten, her dinden ve her kültürlerden savaşçıların şiddet dinamiğinde ürettiği ve ulaştığı vahşet boyutu şu ulusa, bu imana, o medeniyete indirgenemez.

***

İNDİRGENEMEZ, çünkü taraflar kim olursa olsun, bütün savaşlar aslında bir “gayrı insanileşmek” durumudur. Mevcudiyetini daima koruyan hayvani içgüdüler tekrar öne çıkar.

Üstelik, sübjektif olarak hasmı o insaniyetten soyutlamak ve onu yine o hayvani kimlik çerçevesinde algılamak, kavgayı kazabilmek açısından çok önemli bir psikolojik faktördür.

Muharipler mümkün mertebe bu tür bir nefret ve aşağılama dürtüsüyle yetiştirilirler.

Nitekim de yukarıdaki Pasifik Savaşı sırasında Japon propaganda afişleri Amerikalıları ahtapot, Amerikan afişleri ise Japonları yılan olarak resmediyordu.

Buradan itibaren de yaralı ahtapota kesik kolunu yedirmek veya yılan iskeletinden ilham alıp mektup yazmak sanıldığından çok daha kolaydır ki, bunları şundan dolayı hatırladım.

***

GÜNEYDOĞU’da operasyon düzenleyen polis ve askerler de “sosyal medya” (!) denen röntgencilik ve teşhircilik ağında bizzat kendi çektikleri fotoğrafları yayınlıyorlar.

Enkaz duvarlarında intikam sloganları ve silahşor ellerinde bozkurt işaretleri falan…

Aklıma derhal, doksanlı yıllarda güvenlik güçlerine atfedilen ve defalarca rivayet edilen “senin kaç leşin var” yahut “kulakları tele dizdin mi” türünden konuşmalar geldi.

Tabii burada öldürülen PKK militanları ve onların vücut uzuvları kastediliyordu.

Ve, kâh karartıdan, kâh sağırlıktan bu rivayeti henüz duymadık ama muhtemeldir ki benzer şeyler o doksanlı yılları bile mumla aratan şimdiki dehşet ortamında da gerçekleşiyordur.

Artı, yine muhtemeldir ki, hiçbir muafiyeti bulunmayan ve asla sudan çıkmış ak kaşık olmayan PKK’lılar da aynı nefretlere imza atıyorlardır. Yahut fırsat geçtiği an atacaklardır.

Çünkü Güneydoğu’da savaş var ve her savaşta olduğu gibi de hem bizzat taraflar “gayrı insanileşmek” sürecindedir, hem de hasmı gayrı insani unsur olarak algılamak aşamasındadır.

Dolayısıyla bugün Türkiye bütün taraflarıyla, “düşmanın herhangi bir vücut uzvunu hatıra olarak saklamak yasaktır” tebliği arifesindedir.

Zaten durumu dehşet kılan şey de, gizli- açık, bu tebliğin eli kulağında olmasıdır.

hadiuluengin@taraf.com.tr