SON iki yıl içinde Amerikan tanker uçakları Afrika’da operasyon gerçekleştiren Fransız jetlerine havada 2.702 defa yakıt ikmali yapmış. Haftada 90 sortiye tekabül ediyor.

Zaten Nijer’de, Mali’de, Çad’da yarı-İslamcı –yarı-kabileci gruplara karşı harekâtta olan aynı Fransa kuvvet ve mühimmatı da buralara ABD’nin nakil uçaklarıyla taşınmıştı.

Artı, İHA’lardan (İnsansız Hava Aracı) uydu fotoğraflarına Birleşik Devletler en baştan beri Paris’i takviye etti ve etmeyi de sürdürecek.

Çünkü o Paris’in askerî gücü “boyundan büyük işlere kalkışmaya” el vermiyor.

***

BU “boyundan büyük işlere kalkışmak” deyimi belki fazlasıyla mizahi kaçtı.

Oysa maksadım eski bir sömürge imparatorluğu olan Fransa’yı alaya almak değil!

Zira tıpkı Paris gibi Berlin’in de, Londra’nın da, Roma’nın da, yani Avrupa’daki hiçbir başkentin gücü, bırakın Afrika’yı, bizzat Kıta’daki yangınları söndürmeye dahi yetmiyor.

Körfez savaşlarını zaten geçiyorum. Bosna’yı yahut Kosova’yı da gördük…

Şuradan şuraya tank taşıyacak mecalleri bile olmadığı için her defasında “yetiş Sam Amca” diye bağırdılar. Ancak ABD sayesindedir ki az-çok müdahil konuma geçebildiler.

Aynı durum bugün daha da fazlasıyla devam ediyor.

Nitekim Ukrayna gelişmelerinden sonra Polonya veya Baltık ülkeleri derhal Okyanus ötesine kaş göz işareti yaptılar ve tekrar “Sam Amca biraz ilgilen” diye ikaz ışığı yaktılar.

Tamam da, gerçi hâlâ Sahra üzerinde uçan Fransız jetlerine havada yakıt ikmali sağlıyor ama o Sam Amca artık eski Sam Amca değil!

***

DEĞİL, çünkü Birleşik Amerika Soğuk Savaş bitiminde ortaya çıkan tek süper devlet konumunu kısmen korusa bile yine de çeyrek yüzyılda köprülerin altından çok sular aktı.

Gerek Çin’in, gerekse farklı bölgesel güçlerin yükselmesi ilkin öncelikleri değiştirdi.

Ardından da tedrici bir içe kapanma refleksini depreştirdi ki, genel eğilim o yönedir.

***

TEKRARA gerek yok, sözkonusu önceliği tabii ki Pasifik havzası oluşturuyor. Yeni Dünya burada belirleneceği için ABD’nin de oraya odaklanması kadar normal bir şey olamaz.

Dolayısıyla, bittabi bir çırpıda çöpe atılmıyorlar ama yukarıdaki gelişme ister istemez Avrupa’yı ve Ortadoğu’yu izafi olarak Washington nezdinde ikincil kılıyor.

Üstelik “schiste” yakıtına geçişle birlikte Birleşik Devletler enerji babında kendi kendine yeter duruma geldi veya geliyor. Bu da Beyaz Saray’da, aynı Ortadoğu’yu geleneksel petrol stratejilerinden ziyade İslamcı şiddet açısından düşünmek kaygısını öne çıkartıyor.

Nitekim de dün belirttiğim gibi, İran’la nükleer antlaşmaya varılmış olmasını hanidir Obama doktrini diye adlandırılan ve bölgeyi “sorumlu başkentlere” tevdi etmesini öngören genel çerçeve içinde değerlendirmek gerekiyor.

Ve bütün bunlar da “Derin Amerika”nın zaten genlerine kazınmış ve 2. Savaş nihayetine dek Okyanus ötesini daima yönlendirmiş olan tecritçilik dürtüsüyle buluşuyor.

***

İZOLASYONİZM denen bu tecritçilik ABD’yi gerçekten kendi içine kapatır mı?

Amerikan tanker uçaklarının Afrika’daki Fransız jetlerine yakıt ikmali sağladığı düşünülürse soruya sanki “hayır” cevabı verilecekmiş gibi geliyor.

Fakat öyle değil!

Çünkü Sam Amca’nın işi Paris’e “havale etmiş” olması dâhi aslında hem değişimin haberciliğini yapıyor, hem de Avrupa için çalan tehlike çanlarını daha çok tiz kılıyor.

O Avrupa ki ya kendi jetinin hava ikmalini kendi tanker uçağıyla yapabilmek için hızla silkinecek, ya da bir müddet sonra Sahra’ya değil jet, pırpır bile gönderemeyecek…

hadiuluengin@taraf.com.tr