ŞİMDİKİ kuşaklar ekalliyet sözcüğünü de bilmiyor. Azınlık demektir!

Fakat bu terim her azınlık için kullanılmaz. Türkçede anlam kayması yaşamıştır.

Esas olarak öz be öz yerli olan ama İslam aidiyeti taşımayan gayrimüslimleri tanımlar.

Ermeniler, Rumlar, Yahudiler vs. kastedilir ki, deyim nötrdür ve hakaret çağrıştırmaz.

***

KELİMENİN haniyse lügatten silinmesini ve her hâlükârda da yarım asrı devirmemiş olanlarımıza sanki Çinceymiş gibi gelmesini sırf lisanımızı hacamat, düşüncelerinizi hadım ve nüanslarımızı iğdiş etmiş şu “dil devrimi” (!) fecaatiyle mi açıklamak gerekecek?

Sanmıyorum. Şüphesiz bu da var ama esas olarak aşağıdaki temel unsur var:

***

EKALLİYET tanımı sözlükten aforoz oldu, çünkü artık kullanmak ihtiyacı kalmadı.

Zira gayrimüslim kalmadı! Yani cim karnında nokta kaldı ki, mostralık diye sergile...

Oysa Lozan’dan, yani hem 1915 Ermeni Büyük Felaketi’nden, hem de kavmî ve dinî değiş tokuşunun gerçekleştiği 1923 Mübadele’siden sonra bile 12-13 milyonluk Türkiye sınırları içindeki o ekalliyet, azı var fazlası yok, 300-500 bin kişiye tekabül ediyordu.

Şimdi hesabı siz yapın: Genel nüfus artışını yukarıdaki azınlık sayısına oranlayın ve çıkan miktarı da bugün taş çatlasa yüz bin civarlarında gezinen rakamla kıyaslayın.

***

QUO vadis? Uçtular mı? Buharlaştılar mı? Nasıl oldu da hak ile yeksana karıştılar?

Eh, 1934 Trakya Yahudi pogromu; 1942, Avdetiler bile dâhil 1942 Varlık Vergisi; 1955 İstanbul Rum pogromu; 1964 yine Rum Mülkiyet Kararnamesi; 1974 “Kıbrıs’ı alırız / Rumları s....” kışla talimi ve en önemlisi de her gün, her saat, her dakika gayrimüslimleri öteki olarak algılayan, dışlayan ve hakir gören çoğunluk zihniyeti derken, hele şükür, işte ekalliyet kavramını hem lügatten, hem hafızadan silerek muazzam bir “zafer” (!) kazandık!

***

BUNLARI AGOS’tan iktibasla dünkü Taraf’a da manşet olan ve ekalliyet kimliklerine gizli mimleme şifreleri konulduğunu duyuran haberden dolayı yazmak ihtiyacını hissettim.

Bir kere, bonjur! Bu, ta nüfus kâğıtlarının ilk dağıtımından beri hep böyleydi.

Zaten sadece ben sözkonusu kepazeliği teşhir ve telin etmek için kaç yazı karaladım.

Artı, hâlâ mevcut mu bilemiyorum ama Emniyet Müdüriyeti’nde bir de Ermeni, Rum, Yahudi masaları vardı. Yegâne görevlerini de o kökenden azınlıkları denetlemek oluştururdu.

Çünkü yine dünkü Taraf’ta Baskın Oran’ın dediği gibi, baştan beri “etno-dinsel ayırımcılık” üzerine inşa edilmiş olan ve Türk, İslam ve Sünni olmayanlara hiçbir zaman güvenmeyen Cumhuriyet onları daima öteki kategorisinde algıladı.

Bünyesinden atmak için de kâh mal mülk gasp ederek maddeten; kâh bin bir baskıyla dışlayarak manen; kâh da aşağılamalara göz yumarak ruhen elinden gelen her şeyi yaptı.

Unutmayalım ki daha dün bir televizyon sahibi rakibini Rum çocuğu diye sövüyordu.

Askere ise Ku Klux Klan (!) üyeleri dâhil tüm azınlıklıkları fişlemesi emri veriliyordu.

Hâlen de Ermeni dölü yahut Çıfıt tohumu cinsi küfürler cezai nefret suç sayılmıyor.

***

KAÇAK güreşiyoruz, çünkü tarihiyle yüzleşmekten korkan bir toplumuz.

Böyle bir yüzleşmeye ayna tutacak aktörleri de yok kıldığımızdan aynı tarihin aynı ekalliyet kavramı hem kelime lügatimizden, hem kolektif hafızamızdan tedricen kayboluyor.

Yani kelime unutkanlığımız bu defa “dil devrimi” (!) fecaatinden ziyade ulus-devleti inşa ederkenötekine layık görmüş olduğumuz fecaatten kaynaklanıyor.

Ve, ancak tarihle yüzleşmek cesaretiyle donanabildiğimiz ölçüdedir ki hem ekalliyet sözcüğünü yeniden öğreneceğiz, hem de hüviyetlerden öteki mimlemesini sileceğiz!

hadiuluengin@taraf.com.tr