ON yedi hayata mal olan elim helikopter kazası komplo teorilerini tekrar alevlendirdi.

PKK düşürdü fısıltılarından tutun da, aracın metal yorgunluğuna uğradığı veya ABD’nin külüstür kakaladığı yönündeki iddialara dek her türlü spekülasyon daha ânında yayıldı.

Oysa dur be adam! Vukuat hangi coğrafyada ve hangi şartlar altında gerçekleşmiştir?

Herhangi bir obüs veya mermi izine rastlanmış mıdır? En önce bunları bir öğren!

Ardından, metal yorgunluğu ne kadar sürede gerçekleşir? Sikorsky’leri Türkiye hurda mı yoksa “gıcır”mı almıştır? ABD dâhil bütün dünya ordularında hizmette midir değil midir?

Bir nebzecik bilgi edin de ondan sonra mütalaa yürütmeye kalkış!

Ama yook, Türk pilotlar asla hata yapmayacağına göre illâ bir bit yeniği vardır!

***

NİTEKİM hatırladım: Amsterdam’da düşen THY uçağı için de aynı şey olmuştu.

TV ekranlarının arka planında ekiplerin daha kurtarma çalışmalarını sürdürdüğü görülüyordu ki, ön planda “şakıyan” bizim sunucu ve “uzmanlarımız” (!) kazanın mutlaka Hollandalı hava kontrolörlerinin ihmalinden kaynaklandığına dair hükmü çoktan vermişti.

Uluslararası soruşturmanın sonucunu biliyorsunuz, pilotaj hatası orada da göz çıkarttı!

***

CEREN Kenar’ın önceki günkü yazısından “Genç Siviller” hareketinin “Komplo Avcılığı Meslek Yüksek Okulu” gibi enfes başlıklı seminerler düzenlediğini öğrenince bugün ben de yukarıdaki kazadan yola çıkarak aynı komplo teorilerine değinmek istedim.

Aslında sayıyı sonsuza dek uzatabilirim ama aklıma ilk gelenleri sıralıyorum.

Biz, ailesinin dahi Turgut Özal’ın zehirlenerek öldürüldüğüne; ABD’nin Kuveyt’i Saddam’a kasten işgal ettirttiğine; 11 Eylül’ü bizzat CIA ve MOSSAD’ın düzenlediğine; Yugoslavya’yı emperyalizmin parçaladığına; Suriye’de yine o ABD’nin kumpas kurduğuna yahut Batı’nın “Müslüman soykırımına” (!) hazırlandığına inanabilen bir toplumuz.

Daha doğrusu, Kenar’ın sözünü ettiği seminerde tartışılan ve tekrar onun ifadesiyle o komplo teorilerini “kılcal damarlarında” bile yaşayan Ortadoğu toplumlarına dâhiliz.

***

ŞÜPHESİZ, kolektif hafızamızı belirleyen “Düvel-i Muazzama” korkusu da dâhil gerek aynı Ortadoğu halklarının yakın tarihte yaşadığı travmalar, gerekse otoriter rejimlerin komplo teorilerini birer resmî ideolojiye dönüştürmüş olması, onlara olan inancı körüklüyor.

Ancak böyle bir açıklamanın yeterli ve tatmin edici olduğu hiç sanmıyorum.

Bence esas nedeni, rasyonel düşünceye sonsuz yabancı düşen ve muhtemelen de kökeni metafizik inançlara uzanan “her şeye kadir, görünmez el” dürtüsü oluşturuyor.

***

OYSA komplo teorileri ilk bakışta rasyonalite ve mantık barındırırmış gibi gözüküyor.

Sebep- sonuç ilişkisinden yola çıktığını söyleyerek, “zahiri görünüşe inanmayın! O sonuç kime faydalıysa aslında sebebin kökeninde de aynısı vardır” demeye getiriyorlar.

Açıkgözlük ve zekâ fışkırttıklarını sanıyorlar ama aslında bu rasyonalite falan değildir!

Rasyonalite, tesadüfî ve gayrı iradî faktörlerin de varlığını kabullenerek ve sonucun illâ sebebi açıklayamadığı varsayımını onaylayarak, her ikisini de “a priori” bir önyargı ve imanî bir“mukadder” olmadan, mümkün mertebe ayrıntısıyla tahlil edebilmeye çalışmaktır.

Helikopterdeki on yedi seçkin askerin ölmesi PKK’ya yaradı diye kaza sabotaj olmaz!

SSCB’nin yıkılması Batı’ya fayda sağladı diye çöküş ABD parmağıyla açıklanmaz!

Leydi Diana’nın Mısırlı sevgiliyle duvara çarpması da İslamofob suikasta bağlanmaz!

O hâlde tekrarlıyorum: Laik veya dini; sol yahut sağ; Ortadoğu halklarının kılcal damarlarına işlemiş komplo teorileri derin bilinçaltında yatan ve “her şeye kadir görünmez el” inancına iman eden kadercilikten soyutlanamaz ki, ayrıntıyı bir başka yazıda işleyeceğim.

hadiuluengin@taraf.com.tr