Yazının devamı...

Bu da Esad rejiminin işine yaradı. Esad’ın IŞİD ile ilişkisi belirsiz. Rejimin askeri güçleri, saldırılarını, devrimin daha seküler kanadı üzerinde yoğunlaştırarak cihatçılarla çatışmayı engelleme eğilimindeydi. Üstelik, Financial Times’a göre IŞİD, “konuya yakın bağımsız kaynaklara göre Esad rejimine petrol satıyor". Batılı bir istihbarat yetkilisinin söylediğine göre, petrol varillerine karşılık olarak, rejim IŞİD'in kontrol ettiği bazı şehirlerde "ışıkları açık bırakıyor".⁴⁶ Fakat Musul’un düşmesinin yol açtığı kriz, Esad’ın “teröre karşı savaş”ta ön cephede olma talebine mükemmel bir şekilde uyuyor. Bazı önemli ABD politika entelektüelleri –örneğin, genç Bush yönetiminde Dışişleri Bakanlığı’nda politika planlama direktörü olarak görev yapan Richard Haass ve Demokrat Parti ile bağlantıları olan Philip Bobbitt– IŞİD’e karşı Esad ile taktiksel ittifakı savunuyorlar.⁴⁷ Bu da, bir adım daha ileri giderek Tahran’da Esad’ı savunanlarla işbirliği yapmak gibi gerçekçi bir mantık. Fakat bu durum Suudi Arabistan’ı ve diğer Körfez Şeyhliklerini kızdırabilir ve IŞİD’in Sünnileri geri kalan düşman ve baskıcı dünyaya karşı savunma iddiasını güçlendirebilir.

 

Dolayısıyla ABD, bir dizi hiç hoş olmayan alternatif ile karşı karşıya kalacağı Ortadoğu’da yeniden askeri müdahalenin içine çekiliyor. Bu sırada birikmiş iç gerilimlerin altında çatlayan bölgesel statükoya dayanmaya çalışıyor. Bu statükonun, başta Filistinliler olmak üzere çok sayıda kurbanı var. İsrail’in Gazze’ye yönelik son saldırısı (bu makalede listelenen çatışmaların birincisi), Siyonist devletin Filistinlilerin mülksüzleştirilmesi ve onlara boyun eğdirilmesi için gerçekleştirmek zorunda olduğu bitmeyen savaşta bir bölümdü. ABD, İsrail’i destekleme yükümlülüğünü yerine getirmiş olmasına rağmen –İsrail Savunma Güçleri’nin (IDF) sivilleri ayrım gözetmeksizin katletmek için kullandığı silahları vererek– bu saldırıların maliyeti artıyor. IDF, Gazze’ye yönelik son saldırılarından bu yana, Hamas’ın askeri yenilikleri karşısında çaresiz kaldı –özellikle toprak altındaki karmaşık tüneller, savaş eğitimi ve Hamas savaşçılarının ekipmanları-  ve bu saldırıda İsrail’in kayıpları öncekilerden çok daha fazla oldu. Fakat İsrail’in devasa askeri avantajı yavaşça tükenirken, İsrail güvenliğinin Filistinlilerin baskı altında tutulmasına bağlı olmasından kaynaklanan yapısal açmazdan çıkmanın bir yolu yok.

 

Bölgesel düzeyde resim kördüğüm olmuş gibi görünüyor. IŞİD’in yükselişinin ardında yatan temel nedenler –Irak’ın işgali ve Arap devrimleri– bütün Arap rejimlerini istikrarsızlaştırdı. Obama, kendisinden öncekiler gibi, bu değişkenliği dondurmak için Amerikan askeri gücünü kullanıyor. Gördüğümüz gibi başarılı olma ihtimali çok düşük. Hiç şüphe yok ki, bu yeni müdahale, daha fazla insanın acı çekmesine ve politik hasara yol açacak, ayrıca IŞİD’i zayıflatmak bir yana daha da güçlendirecek. Karşı devrimci güçlerin bölgede elde ettiği başarı –her şeyden önce Arap dünyasının kalbi olan Mısır’da– hangi biçim altında olursa olsun –ABD, İsrail, Suudi Arabistan, IŞİD– inisiyatifin gericilerin eline geçmesine yol açtı. İsrail ordusunun Gazze’yi bombalaması sırasında, Irak ve Suriye’deki mezhepçi katliamlarda, Mısır’daki karşı devrimde ve ABD’nin yönettiği hava bombardımanında Rosa Lüksemburg’un sosyalist devrimin gerçekleşmediği koşulda insanlığın karşı karşıya kalacağını öngördüğü barbarlığın somut görüntülerini görüyoruz. Her şey yeni bir devrimci dalgaya bağlı.

 

Devrimciler için, Obama’nın hava bombardımanına –ve diğer bütün askeri operasyonlara- karşı çıkmak kaçınılmazdır. (Ayrıca NATO’nun Orta ve Doğu Avrupa’da genişlemesine de karşı çıkmalıyız) Fakat bu karşı çıkış şu anlayışla olmalı: ABD’nin Ortadoğu’ya son müdahalesi, Soğuk Savaş’tan bu yana görülmeyen çapta, emperyalistler arası rekabetin yenilenmesinin arka planına karşı gerçekleşiyor. Bu dönemde anti-emperyalizm sadece “kendi” emperyalizmimize değil, aynı zamanda, onun rakiplerinin eylemlerinin güzelleştirilmesine karşı çıkmayı ve onun da emperyalist bir mantıkla hareket ettiğini kabul etmeyi gerektiriyor. Bugün de aynı tutumu almak gerekiyor. Günümüzde daha karmaşık olan ise çok kutuplu devletlerarası bir rekabete tanıklık ediyor olmamız. Bunun en açık olarak görüldüğü yer Doğu Asya. Küresel çapta ABD hâlâ tek dünya gücü olarak varlığını koruyor, fakat Rusya, Çin ve Batı bloku içinden Almanya ve daha yeni iddialı olmaya başlayan Japonya onun bu gücüne meydan okuyor.

 

Bu karmaşıklığı anlamak akademik bir çalışma değil. Eğer Amerika’nın rakiplerine “ilerici” bir rol biçersek, sınıf mücadelesini kaçırırız. Dünyadaki temel çelişkinin sınıflar değil devletlerarasında olduğunu söylemiş oluruz. Fakat gerçek çıkar çatışmalarının ötesinde, bütün önde gelen kapitalist devletler, ücretli emek sömürüsüne bağımlılıkları ile birleşmişlerdir. Lenin ve Lüksemburg’un 1914’te çok iyi bir şekilde anladığı gibi, emperyalist sistemin eleştirisi, işçilerin sermayeye karşı birleşmesinde çok önemli bir politik araçtır.

 

Çeviren: Arife Köse/2019

Yazar: Alex Callinicos

 

 Notlar ve Referanslar

1: Anne Alexander, Joseph Choonara, Phil Marfleet, Judith Orr, John Rose ve Camilla Royle’a bu makalenin taslağı hakkındaki yorumları için teşekkürler.

2: Clark, 2012, syf. 364.

3: Kagarlitsky, 2014. “Novorossiya”-bu isim Rusya yanlısı ayaklanmacılar tarafından kendi kontrolleri altındaki bölgeler için benimsendi- emperyal ideolojilerinin ne kadar hareketlerinin içine sızmış olduğunun bir göstergesi. Bu, 18. Yy’ın sonunda Büyük Katerina yönetimi altındaki Rusya tarafından işgal edildikten sonra şimdiki güney doğu Ukrayna’ya verilen isimdi. Çarlık rejimi bu bölgeye çoğu Ukraynalı olan sömürgecileri yerleştirdi, böylece bilmeden modern Ukrayna’nın sınırlarının belirlenmesine yardımcı olmuş oldu.

4: Gowan, 1999.

5: Callinicos, 2003.

6: Hobson, 1938, syf. 6.

7: Kapitalist emperyalizmin, ekonomik ve jeopolitik rekabetin kesişmesiyle tanımlandığı fikri David Harvey ve ben tarafından eş zamanlı olarak geliştirilen klasik teorinin geliştirilmesidir: Harvey, 2003, ve Callinicos, 2003 ve 2009.

8: Lenin, ultra-emperyalizm ve eşitsiz (ve birleşik) gelişme hakkında bkz. Callinicos, 2009, syf. 62-66, 88-93.

9: Deutscher, 1961, syf. 99-100. Compare Binns, 1983, and Callinicos, 2009, syf. 165-187.

10: Brenner, 2002.

11: Wolf, 2014, syf. 12.

12: Bütün rakamlar Uluslararası Stratejik Çalışmalar Enstitüsü’nden alınmıştır, 2014.

13: Uluslararası Stratejik Çalışmalar Enstitüsü, 2013, syf. 255.

14: Uluslararası Stratejik Çalışmalar Enstitüsü, 2014, syf. 210.

15: Wildau, 2014.

16: www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2004rank.html.Satın Alma Gücü Paritesi (PPP) gelir ölçümleri tuzakları için bkz. Wade, 2014, syf. 315-319.

17: Callinicos, 2009, bölüm 5.

18: Kaplan, 2014, Kindle yeri 222. Kim, 2013, Doğu Asya’daki emperyalist rekabet konusunda Marksist bir analiz yapıyor. Ayrıca bkz. Friedberg, 2012, Luttwak, 2012, ve Dyer, 2014. Bunların ve Kaplan’ın kitapları ABD emperyalizmi perspektifinden yazılmış olmasına rağmen, bu onların değerli bilgiler ve kavrayışlar sunmalarını engellemiyor.

19: Dyer, 2014a, syf. 26.

20: Kaplan, 2010.

21: Kaplan, 2014, Kindle yeri 706.

22: Kaplan, 2014, Kindle yeri 383.

23: Kaplan, 2014, Kindle yeri 319.

24: Bu, Luttwak’ın yükü, 2012.

25: Bkz. Darwin, 2009, özellikle bölüm 8 ve 11.

26: Callinicos, 2010, bölüm 2.

27: İkinci politikanın Beijing’den saldırgan savunmacı bir tepkinin gelmesine yol açtığı yönündeki eleştiri için bkz. Ross, 2012.

28: www.whitehouse.gov/the-press-office/2014/05/28/remarks-president-west-point-academy-commencement-ceremony

29: www.whitehouse.gov/the-press-office/2014/05/28/remarks-president-west-point-academy-commencement-ceremony

30: Cockburn, 2014, Kindle yeri 112.

31: Fukuyama, 2014.

32: Anderson, 2006.

33: Watkins, 2014, syf. 11.

34: www.bbc.co.uk/news/world-europe-26079957, ayrıca bkz. Dyer, 2014b.

35: Jones, 2014b.

36: Olearchyk, Farchy ve Buckley, 2014. Ayrıca bkz. Olearchyk ve Buckley, 2014.

37: Dyer, 2014b, syf. 44-45.

38: Callinicos, 2014.

39: Napoleoni, 2005.

40: Burke, 2004, syf. 231, 232, 290.

41: Jones, 2014a, Daragahi ve Solomon, 2014.

42: Rosen, 2014.

43: Hanieh, 2011.

44: Cockburn, 2014, Kindle yeri 417.

45: Cockburn, 2014, Kindle yeri 585.

46: Jones, 2014a.

47: Haass, 2014, ve Bobbitt, 2014.

 

Referanslar

Anderson, Perry, 2006, “Inside Man”, The Nation (24 Nisan), www.thenation.com/article/inside-man

Binns, Peter, 1983, “Understanding the New Cold War”, International Socialism 19 (bahar).

Bobbitt, Philip, 2014, “Choose Enemies Carefully But Be Less Picky about Allies”, Financial Times(29 August), www.ft.com/cms/s/0/ad07797a-2ed9-11e4-afe4-00144feabdc0.html#axzz3ERM4pdQy

Brenner, Robert, 2002, The Boom and the Bubble: The US in the World Economy (Verso).

Burke, Jason, 2004, Al-Qaeda: The True Story of Radical Islam (Penguin).

Callinicos, Alex, 2003, The New Mandarins of American Power: The Bush Administration’s Plans for the World (Polity).

Callinicos, Alex, 2009, Imperialism and Global Political Economy (Polity).

Callinicos, Alex, 2010, Bonfire of Illusions: The Twin Crises of the Liberal World (Polity).

Callinicos, Alex, 2014, “Nemesis in Iraq”, International Socialism 143 (summer), www.isj.org.uk/?id=981

Clark, Christopher, 2012, The Sleepwalkers: How Europe Went to War in 1914 (Penguin).

Cockburn, Patrick, 2014, The Jihadis Return: ISIS and the New Sunni Uprising (OR Books).

Daragahi, Borzou, ve Erika Solomon, 2014, “Fuelling ISIS Inc”, Financial Times (21 September), www.ft.com/cms/s/2/34e874ac-3dad-11e4-b782-00144feabdc0.html#axzz3ERM4pdQy

Darwin, John, 2009, The Empire Project: The Rise and Fall of the British World System, 1830-1970(Cambridge University Press).

Deutscher, Isaac, 1961, The Great Contest: Russia and the West (Ballantine Books).

Dyer, Geoff, 2014a, The Contest of the Century: The New Era of Competition with China- and How America Can Win (Allen Lane).

Dyer, Geoff, 2014b, “US Diplomat Victoria Nuland Faces Questions over Strategy”, Financial Times(31 July), www.ft.com/cms/s/0/a4f13052-18ca-11e4-80da-00144feabdc0.html#axzz3ERM4pdQy

Friedberg, Aaron, 2012, A Contest for Supremacy: China, America, and the Struggle for Mastery in Asia

(W W Norton & Co).

Fukuyama, Francis, 2014, “ISIS Risks Distracting US from More Menacing Foes”, Financial Times(25 June), www.ft.com/cms/s/0/68428a5a-f7c0-11e3-90fa-00144feabdc0.html?siteedition=uk#axzz35qWVRlxl

Gowan, Peter, 1999, The Global Gamble: Washington’s Faustian Bid for World Dominance (Verso).

 

Haass, Richard, 2014, “Look to Syria to Halt the Deadly March of ISIS”, Financial Times

(26 August), www.ft.com/cms/s/0/8f5ff39a-2c39-11e4-8eda-00144feabdc0.html?siteedition=uk#axzz3ERM4pdQy

Hanieh, Adam, 2011, Capitalism and Class in the Gulf Arab States (Palgrave Macmillan).

Harvey, David, 2003, The New Imperialism (Oxford University Press).

Hobson, John A, 1938 [1902], Imperialism: A Study (Allen & Unwin).

International Institute for Strategic Studies, 2013, The Military Balance 2013 (Taylor & Francis).

International Institute for Strategic Studies, 2014, The Military Balance 2014 (Taylor & Francis).

Jones, Sam, 2014a, “Diverse Funding and Strong Accounting Give ISIS Unparalleled Wealth”, Financial Times (22 June), www.ft.com/cms/s/0/21e8c922-f95d-11e3-bb9d-00144feab7de.html#axzz3ERM4pdQy

Jones, Sam, 2014b, “Ukraine: Russia’s New Art of War”, Financial Times (28 August),

www.ft.com/cms/s/2/ea5e82fa-2e0c-11e4-b760-00144feabdc0.html#axzz3ERM4pdQy

Kagarlitsky, Boris, 2014, “Ukraine’s Uprising against Nato, Neoliberals and Oligarchs—an Interview with Boris Kagarlitsky”, Counterfire (8 September), http://tinyurl.com/pgnpn64

Kaplan, David, 2010, Monsoon: The Indian Ocean and the Future of American Power (Random House).

Kaplan, David, 2014, Asia’s Cauldron: The South China Sea and the End of a Stable Pacific(Random House).

Kim, Ha-young, 2013, “Imperialism and Instability in East Asia Today”, International Socialism 138 (spring), www.isj.org.uk/?id=882

Luttwak, Edward, 2012, The Rise of China vs. the Logic of Strategy (Harvard University Press).

Napoleoni, Loretta, 2005, Insurgent Iraq: Al Zarqawi and the New Generation (Constable).

Olearchyk, Roman, and Neil Buckley, 2014, “How Russia Forced Ukraine into a Ceasefire with Rebels”, Financial Times (12 September), www.ft.com/cms/s/0/3a243bb4-3a5f-11e4-bd08-00144feabdc0.html?siteedition=uk#axzz3ERM4pdQy

Olearchyk, Roman, Jack Farchy, and Neil Buckley, 2014, “Putin and Poroshenko Weigh Ceasefire and Prospect of ‘Frozen Conflict’”, Financial Times (3 September), www.ft.com/cms/s/0/828004a6-3389-11e4-ba62-00144feabdc0.html#axzz3ERM4pdQy

Rosen, James, 2014, “US Combat Role in Iraq Not Off Table, Gen. Dempsey Says”

(26 September), www.newsobserver.com/2014/09/26/4184661_us-combat-role-in-iraq-not-off.html?rh=1

Ross, Robert, 2012, “The Problem with the Pivot: Obama’s New Asia Policy is Unnecessary and Unproductive”, Foreign Affairs (November-December), www.foreignaffairs.com/articles/138211/robert-s-ross/the-problem-with-the-pivot

Wade, Robert H, 2014, “Growth, Inequality, and Poverty: Evidence, Arguments, and Economists”, in John Ravenhill (ed), Global Political Economy (Oxford University Press).

Watkins, Susan, 2014, “Annexations”, New Left Review, II/86, newleftreview.org/II/86/susan-watkins-annexations

Wildau, Gabriel, 2014, “China Risks ‘Balance-Sheet Recession’ as Stimulus Impact Wanes” (21 September), www.ft.com/cms/s/0/14404880-3fdb-11e4-a381-00144feabdc0.html?siteedition=uk#axzz3E1XCsvNj

Wolf, Martin, 2014, The Shifts and the Shocks: What We’ve Learned-and Have Still to Learn-from the Financial Crisis (Penguin).

Editör: M. AKAY