Mevlut Çavuşoğlu, Belçika'nın başkenti Brüksel'de 6-7 Nisan tarihleri arasında düzenlenen NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı'nda ilgi odağı oldu. Bunu anlamak için Çavuşoğlu’nun uzun süren diplomatlık hayatını kısa da olsa gözden geçirmek gerekir.

Mevlut Çavuşoğlu, 2013-2014 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Bakanlığı ve 2010-2012 tarihleri arasında ise Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Başkanlığı görevlerini yürüttü. 2015'ten biri de Dışişleri Bakanı. Uzun süre AKP'li Başbakan, Cumhurbaşkanıyla çalışmış biri.

2011 Suriye iç savaşına tanık, AKP'nin iç siyasetini çok iyi bilen bir kişilik. 2009 Kürt açılımı, 17 Aralık yolsuzluk soruşturması, Gezi olayları, Ergenekon sanığı Mustafa Balbay'ın 2013, 2014 İlker Başbuğ, Tuncay Özkan ve diğerlerinin tahliyesi, 2015 Dolmabahçe Mutabakatı, 15 Temmuz 2016 darbe girişimi, Irak süreci son olarak da Rusya-Ukrayna savaşı onun Dışişleri Bakanlığı içinde yaşandı.

Böylesine zor bir dönemde Dışişleri Bakanlığını yürütmek için iç siyasete hâkim olmak yetmez bizatihi iç siyasetin kurucu aktörü olmak gerekir. Çavuşoğlu görevini hâlâ yürütüyorsa bir devlet memuru zihniyettense 'devlet aklını' temsil etmesinden kaynaklanır. Erdoğan’ın dış siyasetini inşa eden birkaç kişiden.

AKP'nin ilk iktidar döneminde AB'ye yaklaşımıyla bugün gelinen noktaya, NATO ile ilk dönem kurulan temaslardan Rusya'dan alınan S-400'lere, AKP'nin gevşeyen stratejik eğilimlerini dışarıda savunmak bir devlet memurun altından kalkacağı işler değil. Anımsayın Türkiye-İsrail ilişkisine, Mursi-Sisi ilişkisine, Libya, Sudi Arabistan ve Kaşıkçı cinayetine, bu kadar manevra yapabilmek, pozisyon belirlemek için siyasetin kurucu unsuru olmak zorundasınız.

Çavuşoğlu’nun, Rusya-Ukrayna görüşmelerinde öne çıkması diplomatlığına kuşkusuz artı puan kazandırdı. Brüksel'de, Buça'daki görüntüleri kabul edilemez görüntüler olduğunu, müzakere ortamını olumsuz etkilediğini söyledi. Müzakerelerin devam etmesi için çaba sarf edileceği açıklamasında bulundu. Çavuşoğlu diplomat kökenli değil. Dolayısıyla Erdoğan'ın dış siyasetini bir diplomat olarak yürütmüyor, 'devlet aklı' yani iktidarın 'ortak aklı' aklı olarak yürütüyor.

İktidarın organik, inorganik tüm yapılara vakıf olarak görevini ifşa ediyor. Batı bunu bizden çok daha iyi biliyor. Yaptırımlar konusunda tutumu önce Çavuşoğlu açıkladı, oligarklara ilk sahip çıkan da kendisiydi.

Çavuşoğlu'nun derdi yalnız ekonomik dayanakları olan kısa vadeli taktiksel pazarlık mı. Bununla sınırlı olduğunu düşünmüyorum. İktidar olarak Batı'yla çalışabileceklerini, ama talepleri olduğunu anlatıyor. Yani Çavuşoğlu, Batı ile pazarlığını uzun vadeli stratejik öngörüler üzerini kuruyor. İçeride kurulan iktidar denkleminin üzerinden ilişkilerin yürütülmesini istiyor. Çavuşoğlu’nun yürüttüğü pazarlığın bir parçası da bu. Rusya'dan uzak, ama bölgesinde kendi otonomisini tanımış bir ilişki, niyet bu. MHP'nin buna hayır demesi beklenilmemeli. Ulusal bir habitus Bahçeli ve diğer klikler için yeterli olacaktır. NATO Dışişleri Bakanlığı toplantısında ilgi görmesi tastamam buna denk düşüyor.

Türkiye'de muhalefet bırakın halka güven vermeyi dışarıda bile hiçbir prestij yaratamadı. Önümüzdeki dönem, bugün olduğu gibi iç siyasettense dış siyasetin öne çıkacağı konusunda herkes mutabık.

Rusya-Ukrayna savaşı uzayacak, uzamasa barış kesinleşse dahi yaptırımlar sürecek. Rusya'ya, Batı artık tolerans tanımayacak kadar kararlı. Dolaysıyla Türkiye, Batı için dünden çok daha önemli bir partner durumuna geldi. Sonuç şu: İçinde boğuşan yerine sorunlarını ileriye erteleyecek Türkiye şu an Batı için yeterli görünüyor. Muhalefetin işi gerçekten çok, ama çok zor. Muhalefette tanımlanan ittifaklar birlikte davranmadığı sürece seçimi galebe dönüştürme ihtimalleri zayıf.

Erdoğan’ın cumhurbaşkanlığı adayı Çavuşoğlu olabilir mi, olacak gibi.

(Analiz yazısı)