Endüstri Devrimi, Avrupa'da 18. ve 19. yüzyıllarda sanayileşme sayesinde tarım makineleşmiş, böylece aynı miktar toprak daha az emek gücüyle üretim sağlanmış. Sonraki yıllarda gübre ve tohum endüstriyel üretimin parçası oldu.

Uluslararası dev kartellerin bu sektörde belirleyici oluşları belli bağımlılık ilişkilerini yarattı. Doğal ürünlerin yerine genetiğiyle oynanmış gıda, gübre ve kibrit tohumlar üretimin temel yapıları haline geldi.

İklim değişikliği ve yapılanmalar nedeniyle tarımsal alanların daralması gıda üretimde olumsuz etkiler yarattı. Bunların yanında Rusya- Ukrayna savaşı önümüzdeki yıllarda beklenen gıda krizini öncelediği yorumları yapılıyor.

Rusya'ya yönelik yaptırımlar 2023 yılında gıda sektöründe olumsuz gelişmeleri tetikleyebilir. Endüstriyel tarım büyük ölçüde sanayi gübreye dayanıyor. Dünya gübre üreticisi Kanada'nın ardından Rusya yüzde 14 milyon tonla yüzde 14, Belarus 8 milyon tonla yüzde 9, Hindistan 10 milyon tonla yüzde 9 pay sahibi.

Yeni bir 'soğuk savaş bloklaşmasına' gidildiğinde, zaten beklenen gıda krizi bu defa ülkeler arasında oluşan rekabet ve kutuplaşma nedeniyle önceden yaşıyor olacağız.

Türkiye gübre ve tohum bağımlısı bir ülke. Ekonomik ve siyasi istikrarsızlık döviz kurunun artışını, dolaysıyla tarımsal girdilerin fiyat artışını beraberinde yaşıyor. Devletin tarımsal sübvansiyonu genel bütçedeki payı her yıl azalması, tarım üreticilerin üretimden vazgeçtiği gözlemleniyor. Dolaysıyla tarımsal gıda rekolteleri her yıl düşmekte.

Döviz kurunun yükselişi, devletin gübre üretimini özel sektöre devretmesi gübre fiyatlarının artışını sağladı. Rusya ve birlikte hareket ettiği ülkeler gübre ihracatında sınırlama getirdiğinde Türk tarımını bugünden çok daha zor duruma düşürecektir. Bunun etkisini tüm dünya hissederken, Türkiye çok daha derin yaşayacak.