Süreç şimdilik ilerliyor ama bunun çok gerilimli ve endişeli bir ilerleme olduğu da apaçık. Bazen tek bir cümle, bazen tek bir jest kamuoyunun sinir uçlarına dokunup bütün vücudu elektrik akımına tutulmuş gibi sarsıyor.
En yaygın endişe, Öcalan'ın gerçekten de statü talebinden vazgeçip vazgeçmediği... Samimi mi, yoksa bizi mi kandırıyor? Bize böyle söylenip kapalı kapılar ardında statü pazarlığı mı yapılıyor? Yetkili ağızlar sürekli "statü sözü yok" deyip duruyorlar ama kaygılar dinmiyor. "Eğer statü talebinden vazgeçildiyse, silahlar neyin karşılığı olarak bırakılacak" diye soruyor insanlar... "PKK 30 yıllık savaşı hiçbir şey almadan mı sonlandıracak?"

Ben kendi payıma, Erdoğan'ın ekibinin Öcalan'la herhangi bir statü pazarlığına girdiğini ya da Öcalan'ın serbest bırakılması sözü verdiğini hiç ama hiç zannetmiyorum. Hatta tam tersine, İmralı'yla görüşmelerin, Öcalan bu iki temel meselede kesin garanti verdikten sonra başladığını zannediyorum. Bu iki nokta kanımca AK Parti'nin bu görüşmelerdeki kırmızı çizgilerini oluşturuyor. Zira AK Parti, statü gibi bir meseleyi İmralı'yla pazarlık etmenin kendisi açısından siyasi intihar olduğunu biliyor.

Siyasi süreçlerin sonu baştan bilinmez

Hükümet, PKK silahlı bir örgüt olarak tasfiye olduktan sonra, siyasi bir yapılanma olarak yeniden doğabileceğini ve her türlü statü talebini demokratik siyaset platformunda dile getirip mücadelesini verebileceğini; bu sürecin sonunun nereye varacağını ise siyasetin belirleyeceğini elbette söylemiş olabilir. Bu zaten söylenmesine bile gerek olmayan bir noktadır; demokrasilerde siyasi süreçlerin sonu baştan belli olmayan süreçler olması demokrasinin alfabesidir.

Peki Öcalan ya da PKK bu kadarıyla yetinebilir mi? Zaten yapılmakta olan bazı reformları kazanım kabul edip, başka bir şey almadan "sigortam" dediği silahları bırakabilir mi?

Bu sorunun cevabını bulmak için, Öcalan'ın bu görüşmelere hangi koşullarda başladığına bakmak gerek. Eğer PKK, görüşmeler öncesinde askeri olarak "zafer üstüne zafer kazanan" bir noktada olsaydı, statü talebinden elbette vazgeçmezdi ve zaten o zaman bu görüşmeler de başlayamazdı.

Görüşmeler başladı çünkü:

1) Son bir-bir buçuk yılda çok büyük kayıplar verdi ve askeri olarak sıkıştı

2) Yapılan bir dizi önemli reform sayesinde dayandığı kitlede "artık silaha gerek olmadığı" fikri güçlendi.

Eğer bu tespitler yanlışsa, yani PKK'yla görüşmeler, onun kendisini hâlâ güçlü hissettiği, silah zoruyla bir şeyler koparabileceğini zannettiği bir noktada başladıysa, bir yanlış yapılmış demektir ve bu süreç mutlaka başarısızlıkla sonuçlanır. Ama baştaki tespitler doğruysa, o zaman da "Eğer statü kazanmayacaksa, PKK silahını neden bırakacak; bu süreçten ne kazanacak" sorusu cevabı belli bir sorudur: Varlığını siyaseten sürdürme imkanı kazanacak. Siyaset ona 1925'ten beri tanımadığı bu hakkı verecek. O da, 30 yıldır silahla alamadığını siyaset yoluyla almayı deneyecek...

Ütopyaları yasaklayamazsınız

Bu cevabın birçok insanın tüylerini diken diken ettiğini biliyorum. Ne var ki, beklentilerimiz gerçekçi olmalı. PKK'lılar mücadele yöntemlerini değiştirirlerse, duygularının, ruhlarının, hayal ve arzularının da toptan değişmesini bekleyemeyiz. Türkiye'de, bağımsız Kürdistan, özerk Kürdistan ya da Kürdistan Federasyonu rüyası gören, bunun hayaliyle yaşayan Kürtler hep oldu, bundan sonra da olacak. Hatırlayın, Talabani de Barzani de bağımsız Kürdistan hedefini hep bir ütopya olarak koruyacaklarını ama bugün bu ütopyayı gerçekleştirmenin koşulları olmadığının bilincinde oldukları için reel siyasetin gereklerine göre davrandıklarını defalarca söylemediler mi?

Böyle bir ütopya Türkiyeli Kürtler'in bir kısmında da -belki de ilelebet- yaşayacak. Ama gerçekleşip gerçekleşemeyeceğini artık silahların gücü değil ülke içindeki güçler dengesi, uluslararası konjonktür, bu talebin Türkiyeli Kürtler arasında ne ölçüde destek bulduğu, kısacası siyasetin realiteleri belirleyecek
.