Küçüklüğünüzde tanıdığınız “kahramanlar” kişisel zihin haritanızı oluşturur. Bu sizin “bireysel vatanınızdır.”

Onların her birisinin ölüm haberi sizde o haritadan bir parçanın kopmasıdır. Sanki “yurdun bir parçasının kaybedilmesi” gibi üzülürsünüz. Kahramanın ölümü ile bir parça siz de ölürsünüz.

Muhammed Ali’nin ölümü benim de içinde olduğum bir jenerasyon için büyük bir kayıptır. Onunla birlikte kalabalık bir insan grubunun hayatından bir parça kopup gitti.

Muhammed Ali, Müslümanlar için bir semboldü. Ezilmiş, kaybetmiş, hiç bir şeyi olmayan Müslümanlar için kendi seslerini duyuran sembol. İşin üzücü bir tarafı da var: Müslümanlar için bütün semboller ve kahramanlar neredeyse Batı’da yetişmiş kişiler!

Ümmet kendi içinden bir Muhammed Ali çıkarabildi mi?

Son tahlilde Muhammed Ali, Amerikan toplumunun bir ürünü değil mi?

Türkiye’de Muhammed Ali’nin ölümü üzerine yazılanlara bakınca alla Turca bir bölünmenin olduğunu da görüyoruz. Muhammed mi? Ali mi? Kimileri için Muhammed Ali, İslam’ın bir sembolü kimileri içinse Vietnam’a gitmeyerek emperyalizme direnen birisi.

Onu İslamî kahraman olarak görenler vicdan itirazcılarına merhamet etmeye razı gelmez iken, onu bir anti-emperyalist olarak görenler dindarların bazı sıkıntılarını göremez.

Öte yandan Amerikan toplumunun düşüncesi, rengi ne olursa olsun bir kahramanın ölümüne verdiği tepkiye hayran kalmamak mümkün değil. Haber kanalları neredeyse saatlerce boksörün hayatını anlatıyor.

“Ölülerinizi hayırla yad edin” sanki bir Amerikan atasözü!

Bir süre önce eski ABD Başkanı Reagan’ın eşi Nancy Reagan ölmüştü. CNN’de saatlerce merhume hakkında yapılan yayını gıpta ile izlemiştim.

Bizim ölçülerimizle Muhammed Ali, Amerikan toplumunun ve devletinin değerleri ile kavga etmişti. Şimdi sadece ABD’de değil Londra’da bile gazete manşetlerinde onun resimleri var. Mezar başında son konuşmasını eski ABD Başkanı Clinton yapacak!

Peki biz, Türkler, Türk devleti kendisi ile böyle hesaplaşan birinin ölümü karşısında aynı etkileyici tavrı gösterebilir miyiz?

Amerikan toplumunun Ali’nin ölümüne tepkisi şunu söylüyor: Devlet ve toplum el ele birbirini büyüleyerek bir şeye inanabilir. Bir cesur insanın bunu eleştirmesi değerlidir. Çünkü en büyük hata en çok insanın katıldığı hatadır! Bir cesur muhalif insanları uykudan uyandırabilir!

O nedenle muhalife saygı göstermek gerekir! Toplum önce kızsa, tepki verse bile hayatını ve varlığını riske ederek konuşan muhalife değer vermelidir…

Halbuki bizde Ülkücüsü, Solcusu, Nurcusu, Komünisti her türlü muhalife “cüzzamlı” muamelesi yapılmıştır. Nazım Hikmet Rusya’da, Ahmet Kaya Fransa’da, Esad Coşan Avustralya’da mezarlarında yatmakta, Said Nursi’nin mezarı bile bilinmemektedir. Seyid Rıza’nın, İbrahim Kaypakkaya’nın ölümleri ise anlatılmayacak kadar trajiktir… Sokak ağzı ile “sağdan soldan” bütün cesur muhalifler ezilmiştir!

Beğenmesek de, kızsak da “hayatını ve rahatını” riske ederek toplumun tersi bir şey söyleyene saygı duymak gerekiyor! Muhammed Ali örneğinde ABD toplumu bize bu dersi veriyor. Eleştirilecek bütün yönlerine rağmen ABD’yi tartışılmaz süper güç yapan temel değerlerden birisi de belki budur.

“Marjinal” toplumun inandığı şeyleri sarsar, onlara başka bir yöne bakmalarını söyler. Bir açıdan hapiste yatan Hz. Yusuf peygamberle onlarca yıl hapis yatan Hikmet Kıvılcımlı aynı kaderi paylaşmıştır.

Muhammed Ali öldü. Allah rahmet eylesin. Allah “muhalif” duruşları ile doğru yanlış kendi samimi davaları için toplumlarını sarsmaya çalışmış bütün diğerlerinden de razı olsun.

g.bacik@yenihayatgazetesi.com