Türkiye, 12 Eylül 2010 referandumundan bu yana bitmez tükenmez kutuplaşmalarından birini (ya da birkaçını) daha yaşıyor. Türkiye, hiç olmadığı kadar barışa yaklaşmışken, aynı zamanda hiç görülmemiş bir krizi yaşayabilme potansiyelini üretiyor. Hükümetin ve onun kontrolündeki belediyenin kenti tamamen sermayeye terk eden otoriter tavrına karşı gelişen Gezi direnişi, daha sonrasında 17-25 Aralık yolsuzluk operasyonları ve bu hareketlere karşı devletin en sert biçimde cevap vermesiyle birlikte, toplum neredeyse ikiye bölünmüş bir ruh hâlinde…

Bu ruh hâli, Kürt sorununa da doğrudan etki ediyor. Yani Kürt sorununu düşünürken hiç de barışçı bir ruh hâli içinde değiliz. Barış konuşulurken toplum en hiddetli dillerle muhatap oluyor.

Ancak bu gerilim içinde esas rolleri oynayan iki aktör arasındaki ilişki de çok berrak değil. Barış masasına oturulan insanlar hakkında devletin en yetkili ağızlarından, “yeni Türkiye” retoriğini dilinden düşürmeyen taklitçi ağızlara kadar herkes “villa mı verecektik?” minvalinde tespitlerde bulunuyorlar.

Bitmez tükenmez bir “güvenlik” dili, bir “baba-ağabey-erkek” retoriği içinde, kibirli devlet refleksleri altında debelenip duruyoruz.

Öte yandan PKK-HDP cephesini tabii ki devletin yaptıklarıyla aynı kaba koymak mümkün değil. Çünkü 100 yıllık baskı ve inkâr politikalarını Kürt halkı kendi kendine uygulamadı; Diyarbakır cezaevindeki işkenceleri, 90’lardaki faili meçhul cinayetleri Kürt halkı kendi kendine yapmadı. Ancak gene de temeldeki bu haklılık referansına rağmen, Kürt halkının önemli bir kısmını temsil eden PKK-HDP çizgisinin çeşitli aktörlerinden gelen “devletimsi-erkek” seslerin de “barış dili”ni güçlendirdiği pek söylenemez.

Ancak Kürt cephesinde belki de PKK çizgisini bile zaman zaman zor durumda bırakan bir gerçeklik var ki, aşmak kolay değil: yani 90’lı ve daha sonraki yıllarda çocuk, şimdi genç olanlar… Bütün bu zaman zarfında her türlü travmayı yaşamış olan çocukların katlana katlana artan öfkelerini yatıştırmak hiç kolay değil. Onlar, belki de artık kıymet-i harbiyesi kalmayan ulus-devletin ruhunu öfkeleriyle üfleyerek inşa ediyorlar. Bu gençler, şahit oldukları bir devlet şiddetine karşı asla teslim olmayacakları bir özgüvene sahipler. PKK ve devlet arasında süren gerilimli müzakerede somut adımlar atılsa bile, söz konusu çocuk ve gençlerin “barış”a ne kadar ikna olacakları çok şüpheli.

Hele ki, söz konusu “barış” sadece –devletin hâlâ “terörist” dediği- PKK’lı gerillalara silahlarını bıraktırma işlevinden başka bir içerik taşımazsa, yani asgari bir talep olan “anadilde eğitim” hakkını içermezse öfkeyi dindirmek hiç kolay olmayacak…

Devlet aygıtını büyük ölçüde kontrol eden AKP hükümeti, kendisini eşit bir muhatap olarak görmediği Kürt aktörüne “kendi barışını” dayatmak için sonuna kadar çeşitli taktikler deneyecek. En azından uzun vadede “vereceği” (ya da Kürtlerin alacağı) hakları, kendisini bile korkutan ağır milliyetçi söylemin zararına uğramadan vermeye çalışacak.

Ve tabii ki ağır milliyetçi söylem, sadece, AKP’nin kendisi de dahil olmak üzere birden çok “paraleli” barındıran bir devlete özgü değil; AKP’nin bugünlerde iştahla kavga ettiği Gülen cemaati gibi “sivil” cemaatlerin de damarlarında oldukça güçlü akan bir zehir. Öyle ki, Gülen cemaati kendisine karşı yapılan saldırının her hamlesinde memleketimizin güzide ırkçılarının desteğine tenezzül ediyor. AKP’nin PKK ile her görüşmesi ya da attığı her muhtemel pozitif “adım” cemaatten “AKP teröristlere taviz veriyor” türünden bel altı taktiklerle karşılaşıyor.

Anlaşılan o ki, barışa yakından bakıp, içlerinde barış ruhu taşımayan ihtiyarlarla barışa ulaşmak pek kolay değil. Ancak bu memleketin Türk ya da Kürt genç vicdanlı insanlarının pratikte bize gerçek bir barışı getireceklerinden de umudu kesmemek gerek… Bizzat siyasal bir çaba olarak iyimserlik adına…

Ferhat Kentel

ferhatkentel@gmail.com

(BasNews)