Aradan bir miktar zaman geçti ama yazmadan edemeyeceğim. Türkiye topraklarından geçen Peşmergeler olayı nedeniyle siyasetimizin Kılıçdaroğlu ve Bahçeli şahsiyetleri fena kızmışlar: “Yabancı postallara vatan toprağını çiğnetmem” gibi “çok derinlikli” hamaset nutukları atmışlar. 

Kobane’de insanlar hayatta kalacak yer bulamazken, ulus-devletin hamaset ezberleri ne kadar bambaşka ve bitmiş bir dünyaya tekabül ediyor! Ve nasıl o topraklardan geçen Peşmergeleri gören halkın sevinç gösterilerini anlayamıyorlar, hissedemiyorlar! 

Türkiye’de bütün “toplum kurma” çabaları farklı kesimlerde korku, kültürlerinin içine kapanma ve dolayısıyla cemaatleşme sonucunu yarattı. Bu kültürel gruplar ve cemaatler bir taraflarıyla kendilerini devlet karşısında korumaya çalışırken, aynı zamanda, diğer taraflarıyla devletin heybetinden ve öfkesinden korktukları için “devletmiş” gibi davrandılar ve diğer cemaatlerin duygularını, mağduriyetlerini, acılarını duymak ve öğrenmek istemediler. Hatta o cemaatlerin cezalandırılmasında devletin yanında destek kuvvet olarak rol oynadılar. 

Türkiye’de otoriter devlet geleneğiyle özdeşleşmiş hükümetler insanların verdikleri varlık mücadelelerini sürekli olarak düşmanlaştırarak çözmeye çalıştı ve ne yazık ki bu “ötekileştirme”, “düşmanlaştırma” operasyonları ya da “ihanet” suçlamaları mutlak olarak olmasa da  büyük ölçüde başarılar elde etti. “Bir grup vatandaşın”, devletin hain ilan ettiği başka “vatandaşları” devletin cezalandırmasını beklemeden cezalandırması ve dolayısıyla “linç” etmesi sıradan olaylar arasında yer aldı. 

Ancak Türkiye toplumu, çaresiz bir biçimde, bütün farklılıklarıyla kendini kültürel olarak korumaya çalışırken, çok temel bir mesele –sınırlı dönemler haricinde- gündeme gelemedi. Gelse bile, hiçbir zaman tüm kültürel grupları kuşatan güçlü bir sese dönüşemedi. 

Bu mesele “sınıf” meselesiydi; somut ifadesiyle “adalet” meselesiydi. Cemaatleşmiş bütün topluluklar, Sünni dindarlar, Aleviler, Kürdler, Ermeniler, Çerkesler, göçmen toplulukları bu en “ortak” meselelerini hiçbir zaman tam olarak paylaşamadılar. 

Paylaşamadılar ama artık içinden geçtiğimiz yıllarda kendi cemaatlerimizin içinden çıkıp, başkalarıyla buluştuğumuz tecrübeler birikmeye başladı. 

Mesela anayasa referandumundaki “Yetmez ama evet” tavrı bir tarafıyla böyle bir niyet beyanıydı. Yani kendi kafamdaki ve kalbimdeki değişim elbette daha ileri bir içerik taşıyor ama başkalarıyla buluşmadan, konuşmadan benim anlatmaya çalışacağım hiçbir şey anlamlı olmayacağı için başkasının –kim olduğuna bakmadan- anlattıklarını duyabilirim demek anlamına geliyordu. 

Mesela Gezi direnişi böyle bir şeydi; Gezi’ye ağaçlarla birlikte vicdanı yaralananlar, insan yerine konulmak istenenler, oldukları halleriyle saygı bekleyenler insanlar –birbirleriyle her durumda meşrepleri uyuşmasa bile- yanyana geldiler 

Mesela Selahattin Demirtaş’a oy vermek böyle bir şeydi. Demirtaş adeta Gezi’yi, Gezi’nin ruhunu içindeki otoriter eğilimleri silkeledikten sonra yeniden anlattı ve şimdiye kadar böyle bir adayın sağlayamadığı bir performans sergiledi ve umutların yeniden beslenebileceğini gösterdi. 

Devrim ve karşı-devrim retoriklerine referans veren “Yeni Türkiye” kalıbının çok duyulduğu bugünlerde, belki gerçekten “Yeni Türkiye’yi” düşünmek, hayal etmek ve o yolda yürümek mümkün olabilir… 

Ancak bu olacaksa, her şeyden önce belki de kendinden menkul biçimde inşa edilmiş “rasyonel olarak” bilmeyi bir kenara bırakıp, “kalbimizle duymayı” düşünmemiz gerekiyor. 

Yani eğer “yeni” Türkiye kurulacaksa, mesela Kobane’yi, Kobane’ye dair bu topraklarda duyulan acıyı, Peşmergeler geçerken yöre halkının duyduğu sevinci anlayan, aynı anda  Soma’da yok edilen 301 insan ve 6000 zeytin ağacının, Ermenek’li madencilerin acısını hisseden bir “duyarlılık” üzerine kurulacak. 

(BasHaber Gazetesi)