- 28.02.2014 00:00
Siyasi İslam’ın modern toplumların nasıl yönetileceğiyle ilgili bir modele sahip olmadığı bilinen bir konu. Nitekim biraz da bu nedenle AKP hükümetinin yaşadığı ve yaşattığı siyaset modeli ki kendileri ona “muhafazakar demokrasi” demeyi tercih etmişlerdi bir çok bakımdan ilginçti. Batı’lı bir göz için belki de ilk defa Batıdaki “Hristiyan Demokrat”lara benzeyen, yani demokratik siyaset bakımından İslamın etkili olduğu toplumlarda geçerli olabilecek yeni bir siyaset modeli olarak görüldü. Ama ne var ki son günlerde bu modelin başına gelenler bu umudun da kaybolmasına neden olacak gibi.
Hükümet-Cemaat çatışması ve etrafında olanlar anlaşılmaya muhtaç konular. Savaşın sıcaklığı içinde ve yaklaşan seçimler gölgesinde olan biteni izlemek bile neredeyse imkansız hala gelmiş durumda. Toplum olarak kime , neden ve niçin inanacağımızı şaşırmış haldeyiz. O nedenle de daha serinkanlı ele alışlara gereksinim var. Bir dönem önce birlikte davranmış bu İslami kesim aktörleri ne oldu da şimdi bu denli birbirlerine neredeyse düşman olmuş durumdalar? Bir dönem önce bir “biz” duygusu etrafında birlikte ülkeyi yönetmiş bu kadrolar nasıl oldu da şimdi birbirlerini ihbar ediyorlar, gizli ses kayıtlarıyla birbirlerine çelme takıyorlar? Bu soruların kronolojik gerçek bir tarihi var ve biz bunları tarihin bir yerinde öğreneceğiz tabii ki. Ama bugün için yolumuzu daha iyi görebilmek amacıyla sosyolojik bir analiz yapmak da mümkün.
Çok kimlikli bir imparatorluk toplumu tarihin inişli çıkışlı yollarında dağılarak ve küçülerek Anadolu denilen bu coğrafyada yaşamaya devam ediyor. Her ne kadar bu yolda bu topluma tek bir Türk kimliği gömleği giydirilmeye çalışılmışsa da bu gerçekleştirilememiş ve geldiğimiz yer itibariyle de hemen hemen her kimlik içinde yaşadığımız dünyanın yarattığı yeni koşulların da etkisiyle bugün güneşin altında kendine yer istiyor. Kısacası cemaatleşmiş bir toplumsal yapıda siyaset de cemaatler üzerinden oluşmuş durumda.
Eğer bir kimlik, içinde yaşadığı ulus devlet altında kendi kimliğiyle ilgili bir baskı hissederse, o kimlik kendi içinde bir “biz” duygusu üretir. Nitekim bu ülkede İslami kesim devletin sert laikçi ve Batıcı tutumu karşısında kendini her zaman mağdur hissetmiş ve bu nedenle de en geniş biçimde İslami kesim içinde, farklı alt kimlikleri de içererek bir “biz” duygusu üretmiştir. Nitekim, İslami siyasetin Türkiye’de giderek güçlenmesi, büyük ölçüde, değişmeyen ve her daim benzer mağduriyetler üreten bu devlet anlayışıyla yönetiliyor olmasından kaynaklanmıştır. AKP’nin iktidara gelmesi ve on yıl gibi bir süre iktidarda kalması büyük ölçüde bu farklı İslami alt-kimlikler arasında, bu, “biz” duygusunu yaratabilmiş olmasıyla ilgilidir. Bu alt kimliklerden biri de kuşkusuz Fettullah Gülen Cemaati olmuştur. Bütün bu süre boyunca, bu cemaatin, büyük ölçüde tek tek bireyler üzerinden, onların toplum yönetimindeki etkin konumlara gelmesiyle devletin kuşatılması esasına dayanan bir siyasi vizyona sahip olması ile AKP’nin içinden çıktığı Milli Görüş geleneği farklı İslami alt kimlikler olarak, farklılıklarına rağmen birlikte bulunmaya devam etmişlerdir. “Biz” duygusu, yukarıdan, yani devletten gelen baskı karşısında mağdurların birleşmesiyle oluşurken, baskının kalkması da “biz” duygusunun zayıflaması ve mağdurlar arasında farklılıkların ortaya çıkmasıyla sonuçlanır. Son günlerde olan da bence budur. AKP, iktidar olmuş, vesayet rejimini geriletmiş ve İslami kesimler üzerindeki baskıları kaldırmıştır. Ama bu baskıların kalkması da İslami kesim içindeki farklı alt-kimliklerin farklı taleplerinin ortaya çıkmasına neden olmuş bu durum da İslami kimliği kendi içinde bir tür parçalanmaya itmiştir.
Sonuçta diyebiliriz ki siyasal İslam’ın Türkiye’deki “muhafazakar” da olsa “demokrasi” denemesi, bu siyaseti yürüten kadroların büyük çoğunluğu tarafından deyim yerindeyse yüzlerine gözlerine bulaştırılmış durumda. Bu nedenle de bu cephede yeni bir temizlik yapılması gerek. Sanırım o günlere yelken açmış durumdayız.
Yorum Yap