Batı’nın en çok tartıştığı konuların başında, kapitalist sistemin neden olduğu adaletsiz gelir dağılımıyla demokrasiyi bir arada yaşatma konusu var. Zenginliğin giderek küçük bir azınlığın elinde toplandığı toplumlarda, çoğunluğun radikal uçlara meyletme eğilimi artıyor.

Bu açıdan bakınca, sosyalizm ve faşizmin yükselişe geçtiği 19’uncu yüzyılın sonu, 20’nci yüzyılın başına benzer bir dönemden geçiyoruz. Sanayi devriminin yol açtığı mobilite ve paylaşım modelinin yerini iletişim devriminin sancıları almış durumda. Kapitalist toplumlar da bu değişime ayak uydurabilmiş değil.

Thomas Edsall dün New York Times’taki köşe yazısında İngiliz İşçi Partisi siyasetçilerinin hazırladığı raporun şu satırlarına yer veriyordu:

‘‘Toplumun alt kesimleri açısından adaletsizlik ve finans yetersizliğini ortadan kaldıracak ciddi bir hükümet müdahalesi olmaması, üretilen mal ve hizmetlere yetersiz bir talep, dolayısıyla tüketime daha az para harcanmasına neden olacak ve toplam üretimi en üst seviyede tutmak imkansız hale gelecektir. Gelişmiş ülkeler, kapitalizmi sadece küçük bir azınlık değil, toplumun geniş kesimleri için çalışır hale getirmek ihtiyacı içindeler.’’

‘Kapsayıcı kapitalizm, serbest piyasa ekonomisini daha adaletli, daha yürütülebilir hale getirir’ görüşündeler.

KARŞILIĞI OLMAYAN ZAM

AKP, 2002 yılında iktidara geldiğinde askeri vesayet rejimine dayalı, üretimin nimetlerini küçük bir grubun hizmetine sunan, geniş kesimlerin taleplerini görmezden gelen kapalı bir rejim buldu kucağında.

Bu sistemi, askeri vesayeti aşmak için çare olarak gördüğü Avrupa Birliği politikaları kadar, hizmet ve sosyal politika alanlarında gerçekleştirdiği reformlarla aştı, sistemi daha çok insanı kapsar hale getirdi, birey ile devletin yabancılaşmasını azalttı.

Abdullah Gül’ün kısa başbakanlığı döneminde memurlara yapılan ama bütçede karşılığı olmayan zam için Sabah’ta ‘‘Allah kerim zammı’’ manşeti attığımda beni Ankara’ya davet etmiş ve ‘‘Seçim gezilerinde gördüğüm yoksulluk manzarası dayanılmaz boyuttaydı. Derhal bir şeyler yapılması lazım. Bana bu konuda en az 6 ay destek olmanı rica ediyorum’’ demişti.

ŞİMDİ KENDİ CÜZDANLARINA

Gerçekten de memur zammına da, ulaştırma hizmetlerine de, sağlık ve eğitim yatırımlarına da, sosyal yardımlara da kaynağı buldular. Dünya konjonktürü de yardım etti ama sonuçta toplumun geniş kesimleri kendi seçtikleri yönetim döneminde ekonomik iyileşmenin sonuçlarını gördüler, yaşam kaliteleri arttı...

Bugün kamuoyu araştırmalarında demokrasi ve parlamenter sisteme desteğin bu kadar yüksek olmasının, darbe endişesiyle yolsuzluğa göz yummanın rağbet görmesinin başlıca nedeni bu.

Ancak, her siyasi hareket gibi, AKP de içinde gerekli değişimi gerçekleştiremeyince reformuncu ve kapsayıcı özünü kaybetti, herkes kendini zenginleştirme derdine düştü.

Batılı demokrasilere örnek olabilecek bir sosyal adalet projesi de siyasi İslam hayalleri peşinde heba edildi. Şimdi de benzer bir krize doğru gidiyoruz ne yazık ki.