2014 Avrupa Birliği verilerine göre Avrupa’nın yolsuzluk şampiyonu 302 yolsuzluk girişimi vakasıyla İtalya imiş. Onu 109 vaka ile Romanya ve 97 vaka ile Bulgaristan izliyor.

Geçen senenin son aylarında İspanya sağlık bakanı adı yolsuzluk olayına karıştığı için istifa etmiş ve yine aynı ülkenin başbakanı Mariano Rajoy’a karşı 2011 seçimlerinde partisinin (Halk Partisi) yolsuzluk yaparak para aktardığı için protesto gösterileri gerçekleştirilmişti. Şimdi ise aynı başbakan İspanya’da yolsuzluğa karşı kampanya başlattığını ilan etmiş.

Sadece Avrupa değil, dünyanın başka birçok yerinden her gün yolsuzlukla ilgili böyle haberleri ve bu haberlerle birlikte politikacıların yolsuzluğa karşı yaptığı sert konuşmaları duymak mümkün. Türkiye de dâhil.

Bu konuda sormamız gereken iki soru var. Birincisi, yolsuzluk kapitalizmde bir sapma mıdır? İkincisi ise, yolsuzluk ile mücadelede örneğin yolsuzluğa bulaşmamış patronlar müttefikimiz olabilir mi?

Yolsuzluk genelde bir sapma olarak anlatılır. Bu sapmanın failleri ya yoksul ülkelerdeki “kültürsüz” insanlardır ya da Batı’daki çürük elmalar. Ancak bu doğru değil. Yolsuzluk kapitalizmin ayrılmaz bir parçasıdır. Kapitalizm az sayıda burjuvanın birbiri ile rekabetine ve bu rekabetin maliyetini sıradan insanlardan çaldıklarıyla karşılamasına dayanır. Dolayısıyla kapitalizmin kendisi zaten hırsızlıktır. Ancak bu hiçbir zaman böyle anlatılmaz.

Bu vahşi rekabet, sermaye sahiplerini ve onları destekleyen hükümetleri daha da ileri gitmeye ve rakiplerini alt etmek için yolsuzluğun boyutlarını büyütmeye iter. Bir sapma olarak anlatılan yolsuzluk aslında kapitalizmin rekabete dayalı yapısının ürünüdür. Politikacıların ve patronların yolsuzluğa karşı mücadeleden anladıkları ise rakiplerinin kendilerini geçmesine izin vermemek için çeşitli önlemler almaktır.

Bu durum bize yukarıda sorduğumuz her iki sorunun da cevabını veriyor. Yolsuzluk bir grup kötü niyetli patronun ya da hükümetin eseri değildir. Kapitalizmin ayrılmaz bir parçasıdır ve bizler, bir grup insanın geri kalanı sömürmediği bir sistemi kuruncaya kadar da öyle kalacaktır. İkincisi, yolsuzluk ile mücadelede yolsuzluk yapmadığını düşündüğümüz patronlar müttefikimiz olamaz. Her burjuva doğası gereği hırsızdır. Dolayısıyla yolsuzluğa karşı mücadele kapitalizme karşı mücadeleden ayrı düşünülemez.

arifekose@gmail.com

(Sosyalist İşçi)