Ergenekon, Bayloz, Oda Tv davalarında 'yeniden yargılama' siyasetin gündeminde. Hükümet ve Başbakan bu konuyla ilgili olumlu sinyaller veriyor ve bunu her fırsatta yeniliyor.

Hükümet-cemat gerginliğinin görünür tek olumlu yanı belki bu oldu.

Türkiye'nin değişim sürecinde yaşanan aksaklıkların, hukuksuzlukların, hak gasplarının tashih edilmesi, uzunca bir süredir, ülkenin önünde bir demokratik görev olarak duruyor. Bugün, bu tashihin anlamı daha derindir.

Tashih, mevcut koşullarda, adaletin tesisi, hukuk devleti düzeni ve mevcut krizin meşruiyet çerçevesinde dindirilmesi açısından bir fırsattır. Zira hem bir itibar ve hak iadesini, hem bu sorunları üreten doku ve koşulların teşhir ve temizliğini ifade edecektir. Ayrıca unutmamak gerekir ki, farkındalık, tamirat, tedavi her tür toplumsal uzlaşmanın temelinde yatar.

Somut olarak ifade etmek gerekirse, 'tamirat', Ergenekon, Balyoz, Oda Tv gibi temelde 'temizlik' ve 'sivilleşme' esasına dayalı adli yaptırım süreçlerinin içindeki çürük durumları görmek, bunları ayıklamak ve bu çerçevede adaleti ve hukuku tesis etmeyi ifade eder.

Peki nasıl?

Adı geçen ve benzeri davalar içlerinde doğru ve yanlışı bir arada barındırıyorlar.

Kısa bir süre önce yazdım:

'Ergenekon davası hem devlet içindeki resmi çetelerin hem Ayışığı, Sarıkız gibi darbe girişimlerinin yargılandığı doğru ve önemli bir davadır. Balyoz davası ise, esas itibariyle, digital bulgular olmaksızın da, seminer notları ve konuşmaları, EMASYA Planlarının devreye sokulmasıyla askeri bir tür tatbikatın, darbe tatbikatına çevrilmesiyle ilgilidir...'

Bu, işin doğru yanıdır...

Ergenekon'a eklenen Oda tv, Başbuğ davası gibi kimisi 'zorlama', kimisi sahte görünümlü dosyalar, Balyoz davasında çoğu hükümlünün aldığı cezanın delil karşılığının bulunmaması ya da çoğu delilin sahteliği iddiaları ile bunlarla ilgili somut kanıtlar işin eğri yanını oluşturmaktadır.

O zaman yeniden yargılamada iki esasa dikkat etmek gerekir.

1. Yeni hukuk ihlalleri ürütmemek gerekir. Yeniden yargılama, hiç bir şekilde, Balyoz gibi dosyalarda sil baştan durumlar üretecek kanunlarla, yürütme ve yasamanın yargılama yetkisine, yargıca müdahale şeklinde olmamalıdır.

2. Sahte kahramanlar yaratmamak gerekir. Yeniden yargılama tüm bir dosya bazında değil tek tek hükümlüler çerçevesinde değerlendirmelere dayanmalı ve bu yolla yürümelidir.

Bu iki koşul bir araya nasıl gelir?

Adalet Bakanı'nın 'hükümlü lehine yazılı emirle bozma isteme yetkisi'ni kullanmasıyla ve gerekirse yine hükümlü lehine olmak üzere bu yetkinin genişletilmesiyle...

Usta emekli bir hukukçunun bu konudaki aklımda kalan önerisi şöyleydi:

'Adalet Bakanlığı hükme bağlanmış, Balyoz gibi kararların dosyalarını kendi hukukçularına tek tek hükümlülerin durumu ve kanıtlar açısından inceletip, haksız ve hukuksuz şekilde mahkum edildiği sonucuna vardığı kişilerle ilgili 'yazılı emirle bozma' talebinde bulunabilir ve Yargıtay Ceza Dairesi'nde yeniden yargılamayı sağlayabilir... Yeniden yargılamada yargıçlar için kıdem esası getirilerek blok oy veren ve çoğu üç yıl önce Yargıtay mensubu olmuş cemaate yakın isimlerin etkisini devre dışı tutabilir...'

Bu durumda Veli Küçük gibi isimler değil, Ali Yasin Türker, Servet Bilgin gibi sahteliği adeta açık, bir iki imzasız görevlendirme belgesi dışında, aleyhlerine hiç bir kanıt bulunmayan ve 16-18 yıl hapis cezası almış kişiler, onlarca kişi üzerinden düzeltme yapılır.

Dosyalar değil, kişiler ve onlara yönelik deliller üzerinden yol alınır.

Tashih yapılır, 'temizlik temiz hale getirilir'.

Tek sakınca belki, Adalet Bakanlığı'nın hakemliğidir, yani yapacağı ayıklamadır.

Ancak kabul etmek gerekir ki, hükümlü lehine Adalet Bakanlığı'na verilen bu yetki zaten mevcuttur ve hukuk devleti ilkelerine uygundur. Nihayette son kararı yine Yargıtay Ceza Kurulu verecektir.

Hukukçular mevcut CMUK'un bu açıdan, 'yazılı emirle bozma' bakımından sunduğ üç imkanı bir çırpıda görmüşlerdir.

Hangi imkanlar?

Yarına...