HDP seçim bildirgesi radikal demokrat bir toplum sözleşmesi üzerinden yeni bir yaşam vaadinde bulunuyor. Metinde ülkemizin siyasal gerçeklikleri ve ütopyacı bir enerjinin tutarlı biçimde kaynaştırılmasına özen gösterilmiş. İlhan Tekeli Hocamızın siyasette eksik gördüğü, sol siyasette muhakkak olması gerektiğini vurguladığı “coşku” bu metinde mevcut.

HDP, Meclis’e girme şansı olan partiler arasında, kendi tarihinin yükünden ve gölgesinden en uzağa gidebilen parti olarak dikkati çekiyor.

CHP, Kemalizm ve Sosyal Demokrasi arasında bocalıyor. Sosyal demokrasiye doğru yürüyüşü fazlasıyla temkinli.

MHP, Kürt karşıtlığına dayalı reaksiyoner milliyetçilik ve AK Parti’nin boşalttığı merkez sağa açılma imkânı arasında kararsız. Ayağına gelen altın fırsatı tepmesi mümkün.

AK Parti, merkez sağın geniş koalisyon kurma becerisine sahip çıkmaktan uzaklaşıp dışlayıcı İslamcılığa demirlemiş görünüyor.

HDP ise en evrensel ve kucaklayıcı programı kotarmış görünüyor. Solun bazı kesimleri tarafında bile “feodal ve geri kalmış” olarak görülen bir halkın önayak olduğu siyasi hareket, kadın haklarını, LGBTİ haklarını merkeze taşıyabiliyor.

Buradan solcuların çıkarması gereken muazzam bir ders var: Toplumunuzu siyaseten muhafazakâr ve değişmez gören yenilgi psikolojisine teslim olmamak gerekiyor.

Seçim Bildirgesi’nde “Cinsiyet kotası ile yönetimde temsil kademelerinde eşitlik sağlanıncaya kadar pozitif ayrımcılık yapılacak. Eş başkanlık sistemi siyasi partilerin, idari yapının, siyasi, kültürel ve sosyal yaşamın bütün kademelerinde yasalaşacak” deniyor. Buradaki mesaj çok açık: Hilesiz, hurdasız ve her alanda yüzde 50 kadın temsili.

Metindeki “demokratik anayasa, demokratik özerklik, yerinden yönetim” vurguları da dikkat çekici. Yeni anayasa ve başkanlık sistemi konusunda çok net bir vurgu var: “HDP, açık bir biçimde karşı olduğu ‘Başkanlık Sisteminin’ anayasa değişikliklerinin temel koşulu haline getirilmesini kabul etmeyecek, başkanlık sistemine geçit vermeyecek.”

Demokratik Özerklik vurgusu yapılırken, özne olarak sürekli “halklar” vurgusu yapılması bana sorunlu görünüyor. Bu tutum, Bölgesel Meclisler önerisinde de devam ediyor. Belli bir bölge meclisini oluşturanlar, kendilerini spesifik bir halk veya halklar olarak tanımlamak zorunda değiller. Bunun tersi de doğrudur. Sanırım bu konuda daha esnek bir yapı tasavvur etmek gerekiyor.

Bunun dışında MGK’nın “amasız, fakatsız” kaldırılması önerisi; sıfır barajlı siyaset; Köy Koruculuğu kaldırılsın denirken, eski Korucular için güvenlik sektörü dışında istihdam alanları yaratılmasının önerilmesi; anadilde eğitimin bir kamu hizmeti olarak sunulması dikkatimi çeken maddeler.

Zorunlu din dersinin kaldırılması önerilirken, sivil din eğitiminin tümüyle serbest olacağının vurgulanması, DİB’in kaldırılacağının vaat edilmesi, metinde altı çizilen özgürlükçü laiklik ilkesiyle de uyumlu.

Yargı alanında iddia ve savunma makamlarının eşit hâle getirileceği; Adalet Bakanlığı’nın özerk bir kuruluş hâline getirileceği; telefon dinlemelerinin delil olamayacağı önerileri de dikkat çekici. Nefret suçları hariç, politik suç tanımının kaldırılması önerisi de önemli.

Vicdani ret hakkının yanında, gençlere askerlik yerine kamu hizmeti yapma hakkının tanınması da son derece olumlu.

Kadınlarla ilgili tüm işleri görmesi için, kadınlar tarafından yönetilecek bir Kadın Bakanlığı önerisi de dikkat çekici.

Gençlere önemli sosyal destekler tanımlanırken, seçme yaşının 16; seçilme yaşınınsa 18’e indirilmesi de ses getirebilecek öneriler olmuş.

Asgari ücretin ve en düşük emekli maaşının 1800 TL olması, sendikal örgütlenme önündeki tüm barajların kaldırılması gibi Güvence Ekonomisi başlığı altında sıralanan öneriler de ihmal edilmemeli.

HDP Seçim Bildirgesi’ndeki taleplerin bir bölümünün hemen karşılanmaları zor görünebilir. Ama onlar gelecekten seslenen ve çıtayı yükselten talepler olarak artık gündemimize girmiş durumdalar.

ytaskin@marmara.edu.tr